«Түштүк Америка өлкөлөрүнүн жана көз каранды аймактарынын тизмеси» барагынын кодун көрүү

[[File:South America (orthographic projection).svg|right|250px]]
[[Түштүк Америка|Түштүк Америкада]] 12 эгемендүү мамлекет жана 3 көз каранды аймак жайгашкан. Батышынан [[Тынч океан|Тынч океанынын]] түндүгүнөн жана чыгышынан [[Атлантика океаны|Атлантика океанынын]] суулары менен чулганып турат, түндүк-батышында [[Түндүк Америка]] жана [[Кариб деңизи]] орун алган.

[[Түштүк Америка|Түштүк Американын]] аянты болжол менен 17,840,000 чарчы километр (6,890,000 чарчы миль) же жер бетинин дээрлик 3,5% түзөт.

[[2018-жыл|2018-жылга]] карата алынган маалыматтардын негизинде калкынын саны 430 миллион адамдан ашкан. [[Түштүк Америка]] аянты боюнча бардык континенттердин ичинен төртүнчү орунда ([[Азия]], [[Африка]] жана [[Түндүк Америка|Түндүк Америкадан]] кийин) жана калкы боюнча бешинчи орунда ([[Азия]], [[Африка]], [[Европа]] жана [[Түндүк Америка|Түндүк Америкадан]] кийин) турат.

[[Түндүк Америка|Түндүк]] менен [[Түштүк Америка|Түштүк Американын]] чек арасы географиялык жактан [[Панама мойногу]] аркылуу өтөт, бирок атластарда жана башка булактарда эң көп кездешкен маалыматтарга ылайык [[Колумбия]] жана [[Панама|Панаманын]] чек арасы боюнча бөлүнгөн, дээрлик бардык атластарда [[Панама]] толугу менен [[Түндүк Америка|Түндүк Америкага]] жана/же [[Борбордук Америка|Борбордук Америкага]] кирген мамлекет катары көрсөтүлгөн.

== Эгемендүү мамлекеттер ==
{| class="wikitable"
|-
!Желеги
!Аталышы
!Расмий аталышы
!ISO
!Борбору
! colspan="2" |Аянты/Орду
! colspan="2" |Калкы/жыштыгы <small>адам/км²</small>
!Тили
!Акча бирдиги
!Карта
|-
|[[Файл:Flag of Argentina.svg|border|centre|100px|link=Flag of Argentina]]
|[[Аргентина]]
|''Аргентина Республикасы''
| align="center" |ARG 
| align="center" |[[Буэнос-Айрес]]
|2,780,400 км<sup>2</sup><ref name=":0">The World Factbook. [https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/area/country-comparison/ Мамлекеттер, жер жана суу аянттарынын маалыматтары] {{ref-en}}</ref>
| align="center" |8<sup>2</sup><ref name=":0" />
|45,276,780<ref name=":1">БУУ. Department of Economic and Social Affairs                        Population Division. [https://population.un.org/wpp/ 2022 Revision of World Population Prospects] {{ref-en}}</ref>
|16,8
|[[Испан тили|Испанча]]
|[[Аргентина песосу]]
|[[Файл:ARG orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Bolivia (state).svg|border|centre|100px|link=Flag of Bolivia]]
|[[Боливия]]
|''Көп улуттуу Боливия мамлекети''
| align="center" |BOL
| align="center" |[[Ла-Пас]], [[Сукре]]
|1,098,581 км<sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |27<sup>2</sup><ref name=":0" />
|12,079,472<ref name=":1" />
|11,1
|[[Испан тили|Испанча]], [[Кечуа тили|кечуача]], [[Аймара тили|аймарача]], [[Гуарани (тил)|гуараниче]] ж.б. 33 тилде
|[[Боливия боливианосу]]
|[[Файл:BOL orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Brazil.svg|border|centre|100px|link=Flag of Brazil]]
|[[Бразилия]]
|''Бразил Федеративдик Республикасы''
| align="center" |BRA
| align="center" |[[Бразилиа]]
|8,514,877 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |5<sup>2</sup><ref name=":0" />
|214,326,223<ref name=":1" />
|25,7
|[[Португал тили|Португалча]]
|[[Бразилия реалы]]
|[[Файл:BRA orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Chile.svg|border|centre|100px|link=Flag of Chile]]
|[[Чили]]
|''Чили Республикасы''
| align="center" |CHL
| align="center" |[[Сантьяго]]
|756,102 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |37<sup>2</sup><ref name=":0" />
|19,493,184<ref name=":1" />
|24,5
|[[Испан тили|Испанча]]
|[[Чили песосу]]
|[[Файл:CHL orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Colombia.svg|border|centre|100px|link=Flag of Colombia]]
|[[Колумбия]]
|''Колумбия Республикасы''
| align="center" |COL
| align="center" |[[Богота]]
|1,138,910 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |25<sup>2</sup><ref name=":0" />
|51,516,562<ref name=":1" />
|43,3
|[[Испан тили|Испанча]]
|[[Колумбия песосу]]
| [[Файл:COL orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Ecuador.svg|border|centre|100px|link=Flag of Ecuador]]
|[[Эквадор]]
|''Эквадор Республикасы''
| align="center" |ECU
| align="center" |[[Кито]]
|283,561 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |73<sup>2</sup><ref name=":0" />
|17,797,737<ref name=":1" />
|61,7
|[[Испан тили|Испанча]]
|[[АКШ доллары]]
|[[Файл:ECU orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Guyana.svg|border|centre|100px|link=Flag of Guyana]]
|[[Гайана]]
|''Кооперативдик Гайана Республикасы''
| align="center" |GUY
| align="center" |[[Жоржтаун]]
|214,969 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |85<sup>2</sup><ref name=":0" />
|804,567<ref name=":1" />
|3,7
|[[Англис тили|Англисче]]
|[[Гайана доллары]]
|[[Файл:GUY orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Paraguay.svg|border|centre|100px|link=Flag of Paraguay]]
|[[Парагвай]]
|''Парагвай Республикасы''
| align="center" |PRY
| align="center" |[[Асунсьон]]
|406,752 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |58<sup>2</sup><ref name=":0" />
|6,703,799<ref name=":1" />
|18,3
|[[Испан тили|Испанча]], [[Гуарани (тил)|гуараниче]]
|[[Парагвай гуараниси]]
|[[Файл:PRY orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Peru.svg|border|centre|100px|link=Flag of Peru]]
|[[Перу]]
|''Перу Республикасы''
| align="center" |PER
| align="center" |[[Лима]]
|1,285,216 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |19<sup>2</sup><ref name=":0" />
|33,715,471<ref name=":1" />
|25,2
|[[Испан тили|Испанча]], [[Кечуа тили|кечуача]], [[Аймара тили|аймарача]]
|[[Перу солу]]
|[[Файл:PER orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Suriname.svg|border|centre|100px|link=Flag of Suriname]]
|[[Суринам]]
|''Суринам Республикасы''
| align="center" |SUR
| align="center" |[[Парамарибо]]
|163,820 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |90<sup>2</sup><ref name=":0" />
|612,985<ref name=":1" />
|3,9
|[[Нидерланд тили|Нидерландча]]
|[[Суринам доллары]]
|[[Файл:SUR orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Uruguay.svg|border|centre|100px|link=Flag of Uruguay]]
|[[Уругвай]]
|''Чыгыш Уругвай Республикасы''
| align="center" |URY
| align="center" |[[Монтевидео]]
|176,215 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |88<sup>2</sup><ref name=":0" />
|3,426,260<ref name=":1" />
|19,4
|[[Испан тили|Испанча]]
|[[Уругвай песосу]]
|[[Файл:URY orthographic.svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of Venezuela.svg|border|centre|100px|link=Flag of Venezuela]]
|[[Венесуэла]]
|''Боливариана Венесуэла Республикасы''
| align="center" |VEN
| align="center" |[[Каракас]]
|912,050 км<sup>2</sup><sup>2</sup><ref name=":0" />
| align="center" |32<sup>2</sup><ref name=":0" />
|28,199,867<ref name=":1" />
|33,5
|[[Испан тили|Испанча]]
|[[Венесуэла боливары]]
|[[Файл:VEN orthographic.svg|centre|150px]]
|}

== Көз каранды аймактар ==
{| class="wikitable"
|-
!Желеги
!Аталышы
!ISO
!Борбору
!Кайсы мамлекетке баш ийет
!Аянты
!Калкы
!Тили
!Карта
|-
|[[Файл:Flag of French Guiana.svg|border|centre|100px]]
|[[Гвиана]]
|GUF
| align="center" |[[Кайенна]]
|{{Өлкө желеги|Франция|өлчөмү=44x20px}}
|83,534 км<sup>2</sup><ref name=":0" />
|294,071
|[[Француз тили|Французча]]
|[[Файл:French Guiana (orthographic projection).svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of the Falkland Islands.svg|border|centre|100px]]
|[[Фолкленд (Мальвина) аралдары|Фолкленд аралдары]]
|FLK
|[[Порт-Стэнли]]
|{{Өлкө желеги|Улуу Британия|өлчөмү=44x20px}}
|12,173 км<sup>2</sup><ref name=":0" />
|3,398
|[[Англис тили|Англисче]]
|[[Файл:Falkland Islands (orthographic projection).svg|centre|150px]]
|-
|[[Файл:Flag of South Georgia and the South Sandwich Islands.svg|border|centre|100px]]
|[[Түштүк Георгия жана Сандвич аралдары]]
|SGS
|[[Кинг-Эдуард-Пойнт]]
|{{Өлкө желеги|Улуу Британия|өлчөмү=44x20px}}
|3,903 км<sup>2</sup><ref name=":0" />
|Туруктуу жашаган калкы жок<ref>[https://gov.gs/ Түштүк Георгия жана Сандвич аралдарынын Өкмөтү] {{ref-en}}</ref>
|[[Англис тили|Англисче]]
|[[Файл:South Georgia and the South Sandwich Islands on the globe (South America centered).svg|centre|150px]]
|}

== Булактар ==
{{Булактар}}


== Тышкы шилтемелер ==

* [https://www.luminocity3d.org/WorldPopDen/#3/20.00/10.00 Дүйнө боюнча калктын жыштыгы]{{ref-en}}
{{Калып:Дүйнө аймактары}}
{{Калып:Түштүк Америка}}

[[Категория:Мамлекеттер тизмеси]]