Адашбаев Турсунбай Шакирович

Турсунбай Шакирович Адашбаев (өзб. Tursunboy Adashboyev) (1931-ж.т.) - белгилүү өзбек акыны жана котормочусу. Өзбекчеден кыргызчага жана кыргызчадан өзбекчеге арбын китеп которгон.

Кыскача өмүр таржымакалы

Турсунбай Шакирович Адашбаев 1939-жылы 1-январда Кыргызстандын Ала-Бука районундагы Мазар (Гүлстан) кыштагында колхозчунун бүлөсүндө туулган.

1957-жылы айылындагы "Кызыл" орто мектебин аяктаган.

1963-жылы Ташкен мамлекеттик университетинин Журналистика факультетин аяктаган.

1980-82-жылдары Маскөөдө СССР Жазууучулар Биримдигинин Жогорку адабий курсунун угуучусу болгон.

1963-73-жылдары жана 1977-79-жылдары Ош шаарындагы "Ленин йули" гехитинид адабий кызматкер болуп иштеген.

1973-77-жылдары Ош облусунун сыналгы-үналкы комитетинин редактору болгон.

1987-жылдан Ташкен шаарында иштейт. Мында ал "Йулдузча" басмасынын редактору болуп да далай жылдар иштеди.

Адабий чыгармачылыгы

1957-жылдан бери чыгармалары жарык көрүп келет.

Кыргыз жана өзбек тилдеринде эркин жазат.

Анын туңгуч ырлар китеби ("Камалдын алмасы") 1964-жылы өзбек тилинде чыккан.

1972-жылы «Ала-Тоолук боломун» деген китеби кыргызча жарык көргөн.

Котормочулук

Ал ошондой эле котормо жанрында да белсенип иштеп келе жатат. К.Чуковскийдин, С.Маршактын, Токтогулдун, Тоголок Молдонун, С.Эралиевдин, С.Жусуевдин, Т.Касымбековдун, Ж.Мавляновдун чыгармаларын өзбек тилине которгон.

Турсунбай Адашбаев далай кыргыз акын-жазуучуларынын 40ка жакын чыгармасын өзбекчеге которуп жарыялаган.

Алардын арасында "Манас" дастанынын кара сөз баяны, Төлөгөн Касымбековдун "Сынган кылыч" романы да бар.

Коомдук иши

Турсунбай Адашбаев кыргыз жана өзбек элдеринин боордоштугун чыңдоодо данакерлик кызматты ырааттуу аркалап келет.

1965-жылы КПССтин мүчөсү болгон.

1966-жылы СССР Жазуучулар Биримдигине мүчө болгон.

Кыргыз тилиндеги чыгармаларды өзбекчеге которгону үчүн анын дарегине далай жылуу сөздөр айтылган.

Сыйлыктары. Наамдары

1993-жылы Өзбекстан элге билим берүү мыктысы наамын алды.

1999-жылы Кыргызстандын маданиятына эмгек сиңирген ишмер наамын алды.

1999-жылы Өзбекстандын "Достук" орденин алды.

1995-жылы Кыргызстандын "Манас" ордени менен сыйланды.

Чыгармаларынын кыскача тизмеси

Кыргыз тилиндеги китептери

Ала-Тоолук боломун: Ырлар,— Ф.: Мектеп, 1972.— 19 б.

Сурнай: Ырлар жана баллада. — Ф.: Мектеп, 1984.— 28 б.

Өзбекче чыгармалары

Камолнинг олмаси: Шеьрлар. «Kamolning olmasi», — Ташкент: Ёш гвардия, 1964.— 25 с. — өзб.
Биз сайохатчилар «Biz sayohatchilar". (Мы путешественники): Стихи. — Ташкент: Ёш гвардия, 1966. — 35 с. — өзб.
Арсланбоб шоркиратмаси / Водопады Арсланбоба: Стихи. — Ташкент: Ёш гвардия, 1969. — 30 с. — өзб.
Нур-Дарья: Поэма, стихи. — Ташкент: Ёш гвардия, 1974. — 340 с. — өзб.
«Olatogʻ-lolatogʻ» (1978),
«Joʻnataman quyoshni» (1982),
Волны Акбуры: Стихи, сказки, баллады. — Ташкент: 1985. — өзб.
«Arslonbob afsonasi» (1988),
«Uch boʻtaloq va sirli qovoq» (1990),
«Topishmoqli alifbe» (1997).

Балдарга арналган китептеринен

Uch boʻtaloq va sirli qovoq. T.: «Choʻlpon» 1990.
Topishmoqli alifbe.T.: «Choʻlpon» 1997.

Башка тилдердеги чыгармалары

Подарок: Стихи. — Ташкент: Юлдузча, 1986. — 52 с.

Котормолору

Сборник стихов киргизских поэтов. — Ташкент: Гафур Гулям, 1970. — 40 с.
Умсталисп Т. Поющий жаворонок. — Ташкент: Гафур Гулям, 1972, — 50 с.

Ал тууралуу адабият

R. Barakaev. Jonajonim sheʼriyat. Monografiya. - T.;Choʻlpon, 1997.
Z. Isomiddinov. Dil koʻprigi. Maqola. // «Jahon adabiyoti» 1998, 12-son.

Интернеттеги шилтемелер

http://www.bizdin.kg/elib/kitepter/html/kp2/akyndar/section112.html(жеткиликсиз шилтеме)
http://literator.co.kg/23-adashbaev-tursunbay-shakirovich.html(жеткиликсиз шилтеме)
http://literatura.kg/news/716
http://www.welcome.kg/ru/kyrgyzstan/culture/jjkuu Archived 2012-06-12 at the Wayback Machine
http://www.biblus.ru/Default.aspx?book=3j2669d1(жеткиликсиз шилтеме)