Ачаланган диктиофора

Ачаланган диктиофора (лат. Dictyophora duplicatus), (Bosc. E. Fisch) – Жаш мөмөлүк денеси негизинен шар сымал, жумурткадай, кээде цилиндрдей, диаметри 4-5 см, жылмакай, башында ак, кийин агыш-саргыч жана ачык күрөң, теги мицелийлүү жипчелүү. Рецептакулу цилиндрдей, узундугу 15-20 см, калыңдыгы 2,5-4,5 см, түбүнө ичкерген, көңдөй, ак же ачык күрөң волңвалуу теги менен. Калпак сымал глебасы конустай, узундугу 3- 5 см жана ушундай эле калыңдыкта. Анын сырткы жагы бутактанган жана бири-бири менен бекилген кабырчалардан торчолонгондой көрүнөт; калпакчасы жетилгенде саргыч-жашыл, былжырлуу. Глебасы менен рецептакуласынын өйдөкү учуна ак же агыш-бозомук, агыш-саргыч, салаңдаган токулган юбкага окшогон, рецептакуласынын ортосуна же аягына жеткен торчодой индузий бекиген. Жетилген козукарын начар жагымсыз жыт чыгарат. Базидиялары 6-8 споралуу. Споралары эллипстей, 3,5-4,4 х 1,2-1,8 мкм, жылмакай.

Биологиялык өзгөчөлүктөрү

Гумуста сапротроф. Споралары чымындар аркылуу таралат.

Жалпы жана өлкөдө таралышы

Батыш жана Чыгыш Европа, Кытай, Түндүк Америка, Казакстан, Кыргызстан: Бишкек ш.

Өсүү шарттары

Гумуска жана органикалык калдыктарга бай топурактарда, дайыма нымдуу жерлерде, токойлордо жана эс алуу бактарда учурайт.

Саны

Бирин-серин экземплярдан кездешет.

Чектөөчү факторлор

Изилденбеген.

Өстүрүү

Өстүрүүгө мүмкүн эмес.

Уюштурулган коргоо аракеттери

Атайын коргоо аракеттери иштелип чыккан эмес. СССРдин Кызыл китебине (1984) киргизилген.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер

Жаңы өскөн аймактарды аныктоо.

Статусу

EN. Сейрек кездешкен түр. КМШнын территориясындагы Dictyophora тукумунун жападан жалгыз өкүлү. Элдик дарыгерчиликте колдонулат.

Колдонулган адабияттар

• Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2