Жазы аталыктуу мандалак
Жазы аталыктуу мандалак (лат. Tulipa platystemon), (Vved.) - Пияз түптүү, көп жылдык, кыска вегетациялуу, чөп өсүмдүк, геофит, ксеромезофит. Пияз түбү жумуртка сымал, диаметри 2 см ге чейин жетет, кызгылтым-күрөң ички кабыктуу, учунда жана түбүндө нык жапырылган түктүү. Сабагынын гүл сабы менен кошо бийиктиги 17 см, түксүз. Жалбырактары 4 даана, түксүз, бириккен эмес, төмөнкүлөрү имерилген; эң төмөнкүсү сызгычтай-ланцеттүү, туурасы 2 см. Гүлү 2, гүл коргонунун желекчелери сары, узуну 4 см, учу томолок, сырткыларынын жону сыя темгилдүү, сүйрү ромбдой, ичкилери тескери карай сүйрү. Аталыгы гүл коргонунан 2,5 эсе кыска; аталык жипчеси түксүз, ортосунан жогорураак кеңейген, эки учуна ичкерээк, чаңдыгы сары, жипчесинен бир аз узун. Энелиги аталыгынан 2 эсе кыска, отурган чаңалгычтуу.
Биологиялык өзгөчөлүктөрү
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Июнда гүлдөп, мөмөлөөсү боюнча маалымат жок.
Жалпы жана өлкөдө таралышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Алай тоо кыркасы (Сарыбий ашуусу).
Өсүү шарттары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Маалымат жок.
Саны
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Маалымат жок.
Чектөөчү факторлор
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Түр өскөн аймактарда адамдын чарбачылык иш аракеттери, жазында мал жаюу, гүлүн үзүп, пияз түптөрүн казып алуу.
Өстүрүү
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Маалымат жок.
Уюштурулган коргоо аракеттери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Иштелип чыкпаган.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Популяциясына иликтөө жүргүзүп, түр кеңири таралган жерлерде ботаникалык заказниктерди уюштуруу. Гүлүн үзүп, пияз түбүн чогултуп, мал жаюуга тыюу салуу.
Статусу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]VU. Алай тоо кыркасынын чукул эндеми.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2