Жазы аталыктуу мандалак
Жазы аталыктуу мандалак (лат. Tulipa platystemon), (Vved.) - Пияз түптүү, көп жылдык, кыска вегетациялуу, чөп өсүмдүк, геофит, ксеромезофит. Пияз түбү жумуртка сымал, диаметри 2 см ге чейин жетет, кызгылтым-күрөң ички кабыктуу, учунда жана түбүндө нык жапырылган түктүү. Сабагынын гүл сабы менен кошо бийиктиги 17 см, түксүз. Жалбырактары 4 даана, түксүз, бириккен эмес, төмөнкүлөрү имерилген; эң төмөнкүсү сызгычтай-ланцеттүү, туурасы 2 см. Гүлү 2, гүл коргонунун желекчелери сары, узуну 4 см, учу томолок, сырткыларынын жону сыя темгилдүү, сүйрү ромбдой, ичкилери тескери карай сүйрү. Аталыгы гүл коргонунан 2,5 эсе кыска; аталык жипчеси түксүз, ортосунан жогорураак кеңейген, эки учуна ичкерээк, чаңдыгы сары, жипчесинен бир аз узун. Энелиги аталыгынан 2 эсе кыска, отурган чаңалгычтуу.
Биологиялык өзгөчөлүктөрү[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Июнда гүлдөп, мөмөлөөсү боюнча маалымат жок.
Жалпы жана өлкөдө таралышы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Алай тоо кыркасы (Сарыбий ашуусу).
Өсүү шарттары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Маалымат жок.
Саны[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Маалымат жок.
Чектөөчү факторлор[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Түр өскөн аймактарда адамдын чарбачылык иш аракеттери, жазында мал жаюу, гүлүн үзүп, пияз түптөрүн казып алуу.
Өстүрүү[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Маалымат жок.
Уюштурулган коргоо аракеттери[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Иштелип чыкпаган.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Популяциясына иликтөө жүргүзүп, түр кеңири таралган жерлерде ботаникалык заказниктерди уюштуруу. Гүлүн үзүп, пияз түбүн чогултуп, мал жаюуга тыюу салуу.
Статусу[түзөтүү | булагын түзөтүү]
VU. Алай тоо кыркасынын чукул эндеми.
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2