Зинаида чырашы
Зинаида чырашы (лат. Eremurus zenaidae Vved. ex (E. Nikit.)) - Чачы тамыр-сабактуу, кыска вегетациялуу өсүмдүк, геофит, ксеромезофит. Тамыры ийиктей-жоон, калыңдыгы 6-7 мм. Сабагы түксүз, бийиктиги 50-80 см. Жалбырактары тамыр моюнчасында, жазы сызгычтай, четкилеринин туурасы 6-30 мм, жазы шынаадай, түксүз, бозомук. Гүл жан жалбырагы ичке үч бурчтай, салыштырмалуу созулуңку-имерилген, сапсайган-тишчелүү. Гүл сабынын узундугу 10-12 мм, мөмөлүктүү, ийилген. Гүл коргонун желекчелеринин узундугу 10 мм, жонунан сыя-күрөң, кырлары ачык-кызгылтым, агыш сымал, гүлдөгөндөн кийин ичин карай ийилген. Кутучасы шар сымал, жылмакай, туурасы 7-8 мм.
Биологиялык өзгөчөлүктөрү
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Июнда гүлдөп, июлда мөмөлөйт.
Жалпы жана өлкөдө таралышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Фергана жана Алай тоо кыркалары.
Өсүү шарттары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Майда топурактуу, шагылдуу төмөнкү жана ортоңку тоо беттери.
Саны
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Маалымат жок.
Чектөөчү факторлор
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Түр өскөн аймактарда адамдын чарбачылык иш аракеттери, жазында мал жаюу, гүлүн үзүп, тамыр-сабактарын казып алуу.
Өстүрүү
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Маалымат жок.
Уюштурулган коргоо аракеттери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Иштелип чыкпаган.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Популяциясына иликтөө жүргүзүп, түр кеңири таралган жерлерде ботаникалык заказниктерди уюштуруу.
Статусу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]VU. Фергана жана Алай кырка тоолорунун төмөнкү жана ортоңку тоо беттеринде кездешкен эндем.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2