Зинаида чырашы
Зинаида чырашы (лат. Eremurus zenaidae Vved. ex (E. Nikit.)) - Чачы тамыр-сабактуу, кыска вегетациялуу өсүмдүк, геофит, ксеромезофит. Тамыры ийиктей-жоон, калыңдыгы 6-7 мм. Сабагы түксүз, бийиктиги 50-80 см. Жалбырактары тамыр моюнчасында, жазы сызгычтай, четкилеринин туурасы 6-30 мм, жазы шынаадай, түксүз, бозомук. Гүл жан жалбырагы ичке үч бурчтай, салыштырмалуу созулуңку-имерилген, сапсайган-тишчелүү. Гүл сабынын узундугу 10-12 мм, мөмөлүктүү, ийилген. Гүл коргонун желекчелеринин узундугу 10 мм, жонунан сыя-күрөң, кырлары ачык-кызгылтым, агыш сымал, гүлдөгөндөн кийин ичин карай ийилген. Кутучасы шар сымал, жылмакай, туурасы 7-8 мм.
Биологиялык өзгөчөлүктөрү[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Июнда гүлдөп, июлда мөмөлөйт.
Жалпы жана өлкөдө таралышы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Фергана жана Алай тоо кыркалары.
Өсүү шарттары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Майда топурактуу, шагылдуу төмөнкү жана ортоңку тоо беттери.
Саны[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Маалымат жок.
Чектөөчү факторлор[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Түр өскөн аймактарда адамдын чарбачылык иш аракеттери, жазында мал жаюу, гүлүн үзүп, тамыр-сабактарын казып алуу.
Өстүрүү[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Маалымат жок.
Уюштурулган коргоо аракеттери[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Иштелип чыкпаган.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Популяциясына иликтөө жүргүзүп, түр кеңири таралган жерлерде ботаникалык заказниктерди уюштуруу.
Статусу[түзөтүү | булагын түзөтүү]
VU. Фергана жана Алай кырка тоолорунун төмөнкү жана ортоңку тоо беттеринде кездешкен эндем.
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2