Карасуубазар
Шаар
Карасуубазар
|
Карасуубазар (кырым-тат. Qarasuvbazar), же Белогорск (укр. Білогірськ) — Украинадагы шаар, Кырым Муктар Республикасынын Карасуубазар районунун административдик борбору. Бүйүк Кара-Суу дарыясынын өрөөнүндө жана анын куймалары, Сары-Суу жана Тана-Суу кичи дарыяларынын өрөөнүндө, Акмечит шаарынан 45 км чыгыш тарапта (Р23 шоссе) жайгашкан.
Калкы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Калкы 18 миң киши, анын ичинен: орустар - 37%, кырым татарлары - 28%, украиндер - 24% жана башкалар.
Карасуубазарды Кырымдын бардык шаарлары менен байланыштырган автовокзал бар.
Аталышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Шаардын тарыхый аты Карасуубазар (Кырым татарлары Совет бийлиги тарабынан депортациялангандан кийин өзгөртүлгөн), крым татарчасынан которгондо "Кара-Суудагы базар" дегенди билдирет. Кара-Суу – шаар жайгашкан кичинекей дарыя. Анын аталышы кыргыз тилине түзмө-түз "кара суу" (qara - кара, suv - суу) деп которулат, түрк тилдеринде бул жер астындагы булактардан (aq suv - ак суу - аккан суудан айырмаланып) башталган дарыялар деп аталат. тоо мөңгүлөрүнөн).
Гректер шаарды Маврон Кастро (кара сепил) деп аташкан.
Тарыхы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Кырымда ал өзүнчө каймакан мамлекетинин негизги шаары болгон. 15-кылымда 16-кылымдын аягында маанилүү шаарга айланган. калкынын саны боюнча жарым аралдын бардык шаарларынан озуп кетти.
1623-жылдан бери - Карасуубазар (крым татарчасынан которулган - кара суу базары). Карасуубазарды үч жолу (1624, 1628, 1630) Запорожьедеги козактар басып алган. 1675-жылы Кош башчысы Сирко жетектеген Запорожье казактарынын отряды Карасуубазарга жортуул жасап, миң туткунду бошоткон.
1736-жылы орус фельдмаршалы Миних хандын борбору Бакчасарайды басып алып, өрттөп жибергенден кийин Крым ханы Фетих Керей борборду Карасуубазарга көчүрөт жана 1737-жылдан баштап шаарды генерал Дугластын жетекчилигинде орус аскерлери басып алган.
1772-жылы шаарда Карасуубазар келишими түзүлүп, анда Кырым хандыгынын өз алдынча мамлекет катары статусу расмий түрдө аныкталган.
1777-жылы О.Суворов жетектеген орус отряды Карасуубазарга жакын жерде осман-татар аскерлерин талкалаган.
1784-жылдан бери Карасубазар жаңы бириккен аймактын башкы башкармасынын борбору болгон. Байыркы доорлордон бери көп улуттуу шаар болгон, 1770-жылдарга чейин анын калкынын олуттуу бөлүгүн армяндар түзгөн; армян кол жазмаларын түзүү борборлорунун бири.
1897-жылдагы эл каттоого ылайык, калктын саны 12968ге (6603 эркек жана 6365 аял), анын ичинен 2515 православ, 3191 еврей жана 6330 мусулман болгон.
1921-жылы райондун борбору, 1926-жылы шаар болуп калган[1].