Маалымат технологиясы

Маалымат технологиясы (Information technology), компьютер технологиясы – информатиканын бөлүмү; ар кандай маалыматты иштеп чыгууда пайдаланылуучу компьютердик жана телекоммуникациялык технологиялар. Анда башкаруу чечимдерин даярдоо жана кабыл алууга байланышкан маалыматты өндүрүүнүн технологиялык процесстерин кароо кабыл алынган. Маалымат технологиясы компьютердин түзүлүшү, программалык жабдык, иштетүү системалары, программалоо, берилиштер базасы ж. б. сыяктуу фундаменталдык бөлүктөрдөн турат. Маалымат технологиясы маалыматтарды жыйноо, жиберүү, сактоо жана иштетүү процесстерин камтыйт. Азыркы учурда маалымат технологиясы өз алдынча илимий багыт катары калыптанууда, анын изилдөө багытын маалымат процесстерин рационалдуу уюштурган жолдор, ал эми предметин болсо, маалымат технологиясы түзгөн ыкмалар (методдор) жана теориялык негиздер түзүүгө тийиш. Компьютерге берилишти киргизүү, аны иштетүү, алынган маалыматты чыгаруу жана сактоо атайын жабдуулар (түзүлүштөр) аркылуу аткарылат. Бул жабдууларга берилишти киргизгич жана маалыматты чыгаргыч түзүлүш, системалык блок, сактагыч түзүлүш жана байланыш түзүлүштөрү кирет. Маалымат технологиясы компьютерде текст түзүү системасында берилиш базасын пайдаланууда жана компьютер тармагы аркылуу кабар берүүдө, ал эми телевизиондук станциялар көрүүчүлөрдү телетекст менен камсыз кылууда ж. б. пайдаланылат.

Заманбап ИТ негизги өзгөчөлүктөрү

Кол жазмалар түзүлгөндөн кийин, информациялык коомунда алгачкы кадамдар электр телеграфы менен белгиленди, андан кийин телефон жана радиотелефон менен, ал эми телевизор, Интернет, анан уюлдук жана GPS байланыш – сүрөт, текст «зымсыз байланыш» деген сөздөрдү байланыштырды. 1971 - жылы IT - үчүн маанилүү окуя болгон-биринчи электрондук почта билдирүүсү эки мейнфреймдин ортосунда жөнөтүлгөн. Бүгүнкү күндө интернет жана телекөрсөтүү уюлдук телефондордо жеткиликтүү болуп калды, камера катары да кызмат кылат. 20-кылымдын акыркы он жылдыгында информатика менен телекоммуникациянын жакындашуусу компоненттердин миниатюризациясына өбөлгө түзүп, 2000-жылдан баштап «көп функционалдуу» шаймандарды жеткиликтүү баада чыгарууга мүмкүндүк берди. МКТны колдонуу, айрыкча бай өлкөлөрдө жайылышын улантууда, бирок ар дайым социалдык жана санариптик, ошондой эле муундар ортосундагы ажырым бузулууларга басым жасоо коркунучу бар. Адам ишмердүүлүгүнүн ар түрдүү чөйрөлөрүндө, айыл чарба жана токой чарбачылыгын башкарууда (токойлорду мыйзамсыз кыюуга каршы күрөшүү үчүн делимитациялоо) айлана-чөйрөгө комплекстүү мониторинг жүргүзүүгө (мониторингге) же биологиялык ар түрдүүлүккө, активдүү демократияга, соодага, телемедицинага, маалыматка, маалымат базасын башкарууга, тармактарды түзүү, автоматика жана аскердик аймактарда, майыптарды колдоо (сокурлар заманбап үн синтезаторлорун, ошондой эле атайын жазуусу бар дисктерди колдонушат)-до ж.б.колдонулат. МКТ адамдын жашоосунда жана коомдук ишмердигинде өзгөчө орунду ээлеп алууга багыталган. IT олуттуу даярдыкты, ири инвестицияларды жана татаал илимий жабдууларды талап кылат. IT киргизүү математикалык жана программалык камсыздоону түзүүдөн, адистерди даярдоо системасында маалымат агымын калыптандыруудан башталышы керек. Заманбап IT негизги өзгөчөлүктөрү болуп төмөнкүлөр саналат:

• белгиленген алгоритмдер боюнча маалыматты компьютердик иштетүү,
• машина дисктеринде чоң көлөмдөгү маалыматты сактоо,
• чектелген убакыттын ичинде каалаган аралыкка маалыматты берүү.

Колдонулган адабияттар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111 -7