Наполеон III
Наполеон III, Шарль Луи Наполеон Бонапарт (20. 4. 1808, Париж - 9. 1. 1873, Лондонго жакын жерде, Чизлхёрст) - француз императору (1852-70). Наполеон 1нин иниси - Луи Бонапарттын уулу. 1815-жылдан сүргүндө болгон. 1836- (Страсбургда) жана1840-жылы (Булондо) көтөрүлүш чыгарып, Франциядагы бийликти тартып алууга аракет жасаган. 1840-жылыөмүр бою Гам чебиндеги түрмөгө кесилген. Андан 1846-жылы качып чыгып, Улуу Британияга кеткен. Франциядагы Февраль революция сынан кийин келип, Республикасынын президенттигине шайланууга (1848) жетишкен. 1851-жылы 2-декабрда аскер күчтөрүнүн жардамы менен мамлекеттик төңкөрүш жасап, 1852-жылы 2-декабрда өзүн император деп жарыялаган. Наполеон III башкарган 2-империя (1852-70) режими бонапартизмдин типтүү көрүнүшү болгон. Н. Шнүн өкмөтү ири буржуазиянын мүдөөсүнө төп келген көп согуштар жүргүзгөн. Анын тушунда Франция Крым согушуна (1853-56), Австрияга каршы согушка (1859), Инди-Кытай (1858-62), Кытай (1856-58 жана 1860), Сирия (1860-61), Мексика (1862-67) жана башка өлкөлөргө каршы интервенцияларга катышкан. Франция- Пруссия согушунун убагында (1870-71) Наполеон III Седандын жанында (1870) туткундалып, Париждеги революциянын убагында 1870-жылы 4-сентябрда тактыдан түшкөн. 1871-жылы Франкфурт тынчтыгына кол коюлгандан кийин туткундан бошотулуп, өмүрүнүн аягына чейин Улуу Британияда жашаган.
Колдонулган адабияттар[оңдоо | булагын оңдоо]
- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111 -7