Семенов кауфманиясы
Семенов кауфманиясы (лат. Kaufmannia semenovii (Herd.) Regel, Kaufmannia brachyanthera Losinsk) - Бийиктиги 15(20) – 30 (40) см ге жеткен көп жылдык чөп өсүмдүк. Жалбырактары тамыр моюнчасында, узун жалбырак саптуу; Жалбырактары тегерек-бөйрөк сымал, айчыктуу тишчелүү, эки жагынын тарамышы булалуу, гүл сабагы кыйшык түктүү, жалбырагынан ашып турат. Гүлдөрү тутамдай чатырча гүл тобуна чогулган, ороочторунун жалбыракчалары узунча- тескери жумуртка-шынаа сымал, үстүнөн кесилгендей тишчелүү; Гүл сабы безчедей булалуу; чөйчөкчөсү бездей-түктүү, беш бөлүктүү, ланцеттей бөлүктөрү менен, түтүкчөсүнөн кыска. Гүл коргону бозомук-сары, түтүкчө-воронкадай; чаңчасы жана мамычасы гүл коргонунан чыгып турат. Мөмөсү – жумурткадай кутуча.
Биологиялык өзгөчөлүктөрү
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Май-июлда гүлдөп, июлң-августта мөмөлөйт.
Жалпы жана өлкөдө таралышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Түндүк Тянңшанң (Кетмен, Заилийск, Күңгөй тоо кыркалары). Кыргызстанда – Күңгөй Алатоо кыркасынын түштүк беттериндеги Чоңаксуу суусунун бассейниндеги Ортобайсорон капчыгайында.
Өсүү шарттары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Карагайлуу тоо алкагынын таштардын жана аскалардын жаракаларында.
Саны
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Аз сандагы популяциялары.
Чектөөчү факторлор
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Чектелбеген рекреациялык оордук: гүлүн массалык түрдө үзүп-чогултуу.
Өстүрүү
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Маалымат жок.
Уюштурулган коргоо аракеттери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]СССРдин Кызыл китебине (1978), СССРдин Кызыл китебине (1984), Казак ССРинин Кызыл китебине (1981) киргизилген.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Түрдүн популяциясынын абалын катуу текшерип, өскөн аймактарды коргоп, атайлап өстүрүү зарыл.
Статусу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]V U . Сейрек кездешкен, эндем түр.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2