Суусар
Суусар (Martes (Martes) foina), (Ezxleben (1777)): Суусар сымалдуулар.
Жалпы жана өлкөдө таралышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Европанын жана Азиянын тоолуу райондорунда кездешет. Кыргызстанда бардык тоо кыркаларында жашайт.
Жашаган аймактары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Анын эң жагымдуу биотоптору – ортонку жана бийик тоолордо, таштуу жана шагылдуу таштар.
Саны
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Республика боюнча саны төмөн, 10 км2 бир особдон аз келет. Түштүктөгү тоолордо бул көрсөткүчтөр бир топ жогору жана Борбордук менен Чыгыш Тянңшанда суусарлар абдан аз.
Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Чээнге кирбөөчү жырткыч катары жыл бою ал активдүү. Негизинен чычкан сымал кемирүүчүлөр жана чыйпылдак чычкандарга аңчылык кылууга жөндөмдүү, алар таштуу зоналардын жана шагылдардын арасынан табышат. Азыктануусунда көрүнүктүү орунду куштар ээлейт. Суусар жекече участкаларды ээлейт, бирок ар кандай себептер менен бир-бирине өтүп турушат. Күүгүмдө жана түнкүсүн активдүү, күндүз жашыруун жерлерде жүрүшөт. Суусарлардын кууту июлң-августта өтөт, кийинки жылы чөндөлөйлөрү апрелң-майда гана туулат. 2- 5 туушат, алардын көздөрү бир айдан кийин гана ачылат. 3 айдан кийин өз алдынча жашап калышат. 2-3чү жылы жыныстык жагынан жетилип калышат.
Чектөөчү факторлор
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Төмөнкү тукумдуулугу, азык базасынын жетишсиздиги, браконңерлер жана суук, калың кардуу кыш.
Көбөйтүү (колдо багуу)
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Колдо аларды керектүү жаныбар катары кармашпайт.
Уюштурулган коргоо аракеттери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Атайын коргоо чаралары иштелип чыккан эмес.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Иштелип чыккан эмес.
Статусу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Түр сейрек кездешүүчү, бирок жоголуп бара жатуучу.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2