Уфа

Уфа (башкорт. - Өфө, орус.- Уфа) - Башкортостандын борбор калаасы. Үфі - Ресейдегі қала, аутономиялық Башқұртстан Республикасының астанасы. Орыс атауы Уфа, башқұртша Өфө.

Тарих

1574 жылы Қазанның атаманы Михаил Нагой басқаратын казак орыстардың күшімен салынған. Үфі қамалының салынуы - орыстардың Ноғай Ордасымен 1571 жылының келісімді бұзуы еді. Башқұрт тарихшылардың пікірі бойынша Үфінің орнында бұрын заманда ежелгі қала бол-ған. 1708 жылынан бастап Үфі Қазан губерниясының құрамына кіреді. 1728 жылы Үфі провинция орталығына айналды. 1744-1781 жылдары Орынбор губерниясының құрамында. 1781 жылының желтоқсан айында Үфі тағы да провинция орталығы болып кетеді. 1796 жылдары Орынбор губерниясының құрамына кіреді. 1802 жылы губернатор тұратын қаласы болып кетеді. 1865 жылынан бастап Үфі губерниясының орталығына айналады. 1918 жылының қыркүйектің 23-ші жұлдызында Үфі қаласын-да Бүкілресейлік Уақытша Үкіметі ұйымдастырылған. 1919 жылы ол Омбы қаласына көшеді. 1919 жылы Башқұрт Аутоно-миялық Кеңес Социалистік Республикасы құрастырылған. 1922 жылының маусым айында Үфі губерниясы мен Башқұрт АКСР біріктірілген. Үфі қаласы аутономиялық Башқұртстанның астанасы болып кетті.

Жағрапиясы

Үфі қаласы Ақеділ өзенінің жағасында, Үфі мен Дем өзендері құйылатын жеінде, Оңтүстік Орал тауларынан батысқа қарай 100 шақырым қашықтығында орналасқан. Қала қоңыржай климат белдеуінің орманды дала аумағында орналасқан. Жазы жылы, қыс суық және ұзақ. Көлемі - 753,7 шаршы шақырым.Ірі көлік торабы, маңызды ғылыми және өнеркәсіби орталығы. Үфі Yekaterinburg Time Zone (YEKT/YEKTST) сағат белдеуінде орналасқан. Гринвич сағат белдеуімен салыстырғанда, қысқы кезде +5 сағатты, жазғы кезде +6 сағатты қосу керек.

Халық саны

Үфі қаласының халық саны 1 023 000 (2007 жылының мәліметі). Ресейдің үлкен қалаларының арасында Үфі 11 орнын алады. Халықтың 45,5 % еркектер, 54,5 % әйелдер. Қалалықтардың 15,6 % кәмелетке жетпеген балалар, 65,8 % жұмыс істеуге қабілетті ересектер, 18,6 % қарт адамдар. Жұрттың жарымы - орыстар (50,5%), қалғандары - татарлар мен башқұрт- тар. Соңғы жылдарында саны көбейеді. Мұның негізгі себебі татарлар мен башқұрттардың ауыл аумағынан астанасына келуі.

Сыртқы сілтемелер

[1]