Чоң кара баштуу чардак

Википедия дан
Larus ichthyaetus

Чоң кара баштуу чардак (Larus ichtyaetus), (Pallas, 1773):

Жалпы жана өлкөдө таралышы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Крымдан жана Азов деңизинен чыгышты карай Маркаколго, түндүк-батыш Монголияда Чоң Көлдөрдүн ойдуңуна, Урюгнорго жана Кукунорго чейин. Түндүктөн Россия Федерациясынын европалык бөлүгүндө 47-параллелге чейин, Волга-Урал дарыя арасында Камыш-Самар көлдөрүнө, Уилдин бассейнине, Ик, Салтаим, Чаны көлдөрүнө чейин. Түштүктөн Каспий деңизинин түштүк жээгине, Амударыянын чатына, Ысыккөлгө, Кукунорго чейин. Кыргызстанда негизинен Чүй өрөөнүндө жана Ысыккөл ойдуңунда регулярдуу түрдө кездешет. . Соңкөлдө жаш канаттууларды кездештирүү анын уялоосу жөнүндө айтып турат.

Жашаган аймактары[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Көл жана көлмөлөрдүн, кээде дарыялардын жээктери .

Саны[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Чүй өрөөнүндө чоң карабаштуу чардак 2004-жылдын февралынан апрелң айына чейин регулярдуу түрдө жума сайын байкоо жүргүзүүлөрдө 2 ден 55 ке чейинки санда кездешкен . Ысыккөлдө Кара-Булуң тумшугунун айланасында көп санда кездешчү (10 км жээк сызыгында 27 особ). 1972-жылдын күзүндө жалгыз чоң карабаштуу чардак Чатыркөл көлүндө байкалган . ==Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)==Адатта тиричилигин жалгыз, кээде, өзгөчө учуп өтүү маалында, чоң эмес үйүрлөр менен жүргүзөт. Башка чардактарга караганда чоң көлмөлөрдү артыксынтат. Балык, майда рак сымалдар жана коңуздар менен азыктанат. Пиратчылыктан жийиркенбейт .

Чектөөчү факторлор[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Уялоого ылайыктуу жерлерде тынчсыздандыруучу факторлордун күчөшү: көлмөлөрдүн жээктерин рекреациялык колдонуу, түздөн-түз кыруу жана уяларын бузуу. Конкуренттери, мителери жана оорулары жөнүндө маалымат жок.

Көбөйтүү (колдо багуу)[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Кыргыз Республикасында колдо багылбайт.

Уюштурулган коргоо аракеттери[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Кыргызстанда бул түрдү коргоо боюнча атайын чаралар колдонулган эмес.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Уялоо аймактарын картага түшүрүү жана кичи заказниктер катары өзгөчө корголуучу территориялардын реестрине киргизүү керек. Уялоо жана учуп өтүү жерлерин коргоо, жергиликтүү жашоочулардын, балыкчы жана аңчылардын арасында түшүндүрүү иш- аракеттерин жүргүзүү зарыл.

Статусу[түзөтүү | булагын түзөтүү]

VI Near Threatened, NT: R.. Кыргыз Республикасында уруунун 6 түрүнүн бири. Монотиптүү түр.

Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]