Чоң чаар тонкулдак

Чоң чаар тонкулдак (Dendrocopos major), (Linnaeus, 1758):
Жалпы жана өлкөдө таралышы[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Чоң чаар тоңкулдак КМШнын батыш чек араларынан тартып, Камчатка жана Сахалинге чейинки территорияда жашайт. Түндүктөн токой-тундрасына жетет, түштүктөн чек арасы Украина, Поволжңе, Урал аркылуу өтүп, Иртышка да жетип, Тянңшанга келет. КМШдан тышкары Түндүк-Батыш Африкада, Кичи Азияда, Монголиянын, Кытайдын, Жапандын ж.б. бөлүктөрүндө тараган. 18 анча айырмаланбаган расасы белгилүү .
Жашаган аймактары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Кыргызстандын территориясынан эки экземпляр белгилүү: Тескей Алатоодон (Северцев 10.07.1876) жана Кыргыз тоо кыркаларынан (ММУнун зоомузейинин коллекциясы). Биздин коллекцияда чоң чаар тоңкулдактын бир гана коллекциясы бар. ММУ жана РИАнын коллекциясында бул тоңкулдактын 1912-жылдын 22-январынан жана 6-мартынан Текес дарыясынын өрөөнүнөн (Казакстан) 3, ал эми Чыгыш Тянңшандан жана Кытайдан бир нече экземпляры бар. Чыгыш Ысыккөлдүн карагай токойлорунда кездешиши мүмкүн.
Саны[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Маалымат жок. ==Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)==Карагай жана жаңгак токойлорунда жашайт. Негизинен курт-кумурскалар, өзгөчө зыяндуу курт-кумурскалар менен азыктанат
Чектөөчү факторлор[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Белгиленген эмес.
Көбөйтүү (колдо багуу)[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Маалымат жок.
Уюштурулган коргоо аракеттери[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Карагай жана жаңгак токойлорунда Жашаган аймактарын коргоо.
Коргоо үчүн зарыл аракеттер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Жашаган аймактарын коргоо. Карагай, жаңгак жана жайылма токойлорду бак кыюудан сактоо боюнча биотехникалык иш-аракеттерди жүргүзүү жана токойлорду калыбына келтирүү.
Статусу[түзөтүү | булагын түзөтүү]
VI, Near Threatened, NT: R. Жалпы 18 түрчөлөр белгилүүдө.Кыргызстанда тянңшандык чоң чаар тоңкулдак жашайт - P.m.brevirostris ( Reichenbach, 1854) .
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Кыргыз Республикасынын Кызыл китеби 2-басылышы – Бишкек: 2006. – 544 б. – ISBN 9967-23-367-2