Эрназарова Бактыгүл Кочкорбаевна

Эрназарова Бактыгүл Кочкорбаевна
Туулган жылы:	22-декабрь, 1975-жыл
Туулган жери:	Чаткал району, Шекафтар айылы
Өлкө:	Кыргызстан
Илимий чөйрөсү:	фармация жана химия илимдери
Илимий даражасы:	химия илимдеринин доктору
Илимий наамы:	доцент
Белгилүү болгондугу:	физиологиялык активдүү заттарды синтездөө боюнча адис
Белгилүү болгондугу:	физиологиялык активдүү заттарды синтездөө боюнча адис
Сыйлыктары	КР билим берүүнүн отличниги

Эрназарова Бактыгүл Кочкорбаевна (22-декабрь 1975-жыл. с, Шекафтар айылы) - окумуштуу, химия илимдеринин кандидаты, доктору (2023), доцент (2011).

Өмүр таржымалы

Бактыгүл Эрназарова - 1975-жылдын 22-декабрында азыркы Жалал-Абад облусунун Чаткал районундагы Шекафтар айылында төрөлгөн. 1993-жылы "Чаткал" орто мектебин аяктаган соң, Жалал-Абад мамлекеттик университетине тапшырып, 1997-жылы химия мугалими адистиги боюнча бакалавр академиялык даражасына ээ болгон. Илимий жолун ушул эле университетте улантып, химия окутуучусу боюнча жогорку билимдүү адис (1999), аспирант (2000-2003), докторант (2008-2011) илимий даражаларына ээ болгон.

Эмгек жолу

• Жалал-Абад мамлекеттик университетинин (ЖАМУ) химия кафедрасында ага лаборант (1997-1999);
• ЖАМУнун химия кафедрасында үйрөнчүк окутуучу (1999-2000);
• ЖАМУнун химия кафедрасынын кафедра башчысы (2011-2016);
• ЖАМУнун аспирантура жана илим бөлүмүнүн жетекчиси, окумуштуу катчы (2003-2008);
• ЖАМУнун медицина факультетинин медициналык-биологиялык дисциплиналар кафедрасынын жетекчиси (2016-2020);
• ЖАМУнун медицина факультетинин фармация кафедрасынын жетекчиси (2020-2023);
• АДАМ университетинин Жогорку медицина мектебинин медициналык-биологиялык дисциплиналар департаментинин жетекчиси (2023-2024);
• Иса Ахунбаев атындагы КММАнын Үзгүлтүксүз билим берүү жана дистанттык окутуу борборунун директору (2024);
• ЖАМУнун бүтүрүүчүлөр Ассоциациясынын президенти  (2012-2023) болуп эмгектенген.

Илимий ишмердүүлүгү

Эрназарова Бактыгүл — физиологиялык активдүү заттарды синтездөө боюнча адис. Гликозиламиддештирүү ыкмасынын негизинде дары заттардын уулулугун азайтуу, активдүүлүгүн жогорулатуу, дары-дармектерди фармакологиялык жана токсикологиялык эффектилерин   компьютердик конструкциялоо, кадары-дармектердин модификацияланган жаңы түрүн иштеп чыгуу, өсүмдүк заттарынын химиясы өӊдүү илимдеги багыттарда эмгектенип келет. 80 ден ашык илимий эмгеги, анын ичинен  1 монография,  3 окуу китеби, 6 автордук ойлоп табуу. Бир нече сертификаттардын жана квалификацияны жогорулатуучу күбөлүктөрдүн ээси.

Илимий ачылыштары:

1. Антигельминттик активдүүлүктү  көрсөткөн - N-(β-D-галактопиранозилкарбамоил) диэтилендиамин. [Б. К. Эрназарова,  Ж. А. Джаманбаев, В. С. Дермугин ж.б.] . Ойлоп табуу. КРнын Патенти. № 517.
2. Глюкопиранозилнафтилтиомочевина, антигельминттик активдүүлүккө ээ. /  [Ж. А. Джаманбаев, Ю.А. Абдурашитова, В. С. Дермугин Б. К. Эрназарова  ж.б.] Ойлоп табуу. КРнын Патенти № 617.
3. Гликозилметилтиомочевины алуу ыкмасы [Текст] /  [Ж. А. Джаманбаев, В. С. Дермугин, А. А. Бакирова, Б. К. Эрназарова и др.] Ойлоп табуу. КРнын Патенти  №1251
4. Галактопиранозилтиосемикарбазид антибактериалдык активдүүлүккө ээ. [Б. К. Эрназарова, А. А. Бакирова, В. С. Дермугин ж-а др.] Ойлоп табуу. КРнын Патенти №1785
5. 1-[N-(β-D-ксилопиранозил)-тиокарбамоил]-3,5-диметилпиразола алуу жолу. [Б. К. Эрназарова, А. А. Бакирова, А. Т. Бечелова].  Ойлоп табуу. КРнын Патенти  № 2042 .
6. N-(b-D-галактопиранозил-1)-2-никотиноил-семикарбазид жана  N-(b-D-галактопиранозил-1)-2-изоникотиноил-семикарбазид заттарын  алуу жолу.  [Б. К. Эрназарова, А. А. Бакирова А. Т. Бечелова]. Ойлоп табуу. КРнын Патенти № 2147.

Негизги эмгектери:

1. Эрназарова, Б. К. LR реагенти гликозилметилмочевины  тиондооштуруу катары колдонулушу / Б. К. Эрназарова, А. А. Бакирова, Ж. А. Джаманбаев // “Табигый жана математикалык илимдердин теориялык жана практикалык аспектилери” эл аралык илимий-практикалык конференция - Новосибирск, 2012. -  Б. 137-144 .
2. Эрназарова, Б. К. Кант карбамиддерин тиондоо үчүн  Lawesson′s реактивин (LR) колдонуу мүмкүнчүлүгү жөнүндө  / Б. К. Эрназарова // Илимий жетишкендиктер - Новосибирск, 2013. -  № 3. - Б. 174-177.
3. Потенциалдуу шишикке каршы кошулмалар катары карбамиддердин гликозиддик туундулары [Текст] / [Б. К. Эрназарова,  А. Е. Бармашов, Г. Н. Апрышко и др.] // Россиялык  биотерапевтикалык  журнал. -М., 2018. - Т. 17,  № 5. - Б. 87-88.
4. Эрназарова, Б. К. Углевод фрагменти бар аминокислоталардын туундуларын синтездөө / Б. К. Эрназарова, А. Т. Бечелова // КР УИА Кабарлары. - 2018. - Б. 205-210.
5. Эрназарова, Б. К. Пиразолдун углеводдук туундуларынын уулуу таасирин in silico ыкмасы аркылуу алдын ала болжолдоо / Б. К. Эрназарова, А. З. Джуманазарова, Г. Н. Апрышко // Кыргызстандын илим, жаңы технология жана  инновациясы . - 2019. - № 2. - Б. 47-52.
6. Мочевинанын жаңы углеводдуу туундуларынан шишик оорусуна каршы касиеттерди издөө / [Б. К. Эрназарова, А. З. Джуманазарова, А. Е. Бармашов и др.] // Россия  биотерапевтикалык  журнал. - Москва, 2019. - Т. 18. - № 3. - Б. 31-38.
7. Эрназарова, Б. К. Шишикке каршы касиеттери бар (тио)мочевиналардын углеводуу туундуларын in silico жана  in vitro ыкмалары менен изилдөө / [Б. К. Эрназарова, А. А. Бакирова, А. З. Джуманазарова и др.]  // Таджик улуттук университетинин Жарчысы. Табигий илимдер сериясы . - Душанбе, 2019. - № 2. - Б. 240-245.
8. Эрназарова, Б. К. Гликозилмочевина жана карбамид канттарынын тиондоштуруу ыкмасы / [Б. Эрназарова, А. Бакирова, А. Джуманазарова  ж.б.] // Эл аралык органикалык химия журналы. 2020, -Б.10. - № 3. -Б. 111-122.
9. N-(b-D-гликопиранозил)-тиосемикарбазиддерди синтездөө жана алардын биологиялык активдүүлүгүн жана уулуулугун аныктоо. [Б. Эрназарова, А. Бакирова, А. Джуманазарова  ж.б.] //   Эл аралык органикалык химия журналы. -2020, - Б. 10. - № 4, - Б. 159-169.
10. Эрназарова,  Б.  Тиосемикарбазиддердин углеводдуу туундуларынын биологиялык активдүүлүгүн жана уулуулугун in silico, in vitro жана in vivo методдору менен изилдөө [Text] / Эрназарова, А. Бакирова, А. Джуманазарова  ж.б // Айыл чарба химиясы жана айлана-чөйрөнү коргоо журналы. -2022, Б. 11, N.1.- Б. 15-23.

Сыйлыктары

• 2010-жылы Кыргыз Республикасынын жаш окумуштуулар Форумунда эң мыкты илимий иштери үчүн  «Ардак грамота» менен сыйланган.
• 2012-жылы «Билим берүүнүн мыктысы» төш белгиси менен сыйланган.
• · 2016-жылы 8-апрелде Кыргызпатент тарабынан ойлоп табуучулукту активдештирүүгө кошкон салымы үчүн сыйланган акчалай сыйлык жана “Ардак грамота” алган.
• 2016-жылы илимге кошкон салымы жана коп жылдык үзүрлүү эмгеги үчүн  КР Улуттук илимдер академиясынын “Ардак Грамотасы” менен сыйланган.
• 2017-жылы Кыргыз Республикасынын ойлоп табуучулук ишмердүүлүгүнө кошкон салымы үчүн Кыргызпатент тарабынан “Ардак грамотага” татыктуу болгон.
• 2015-жылы Корея мамлекетиндеги  Сеул шаарында  болуп өткөн  «Бүткүл дүйнөлүк аялдардын ойлоп табууларынын эл аралык көргөзмөсүндө» илимий иштеринин ойлоп табууларынын жыйынтыгында  химия тармагы боюнча “Алтын», медалга татыктуу болгон.
• 2019-жылы Жалал-Абад мэриясынын "Ардак Грамотасы".
• 2020-жылы Жалал-Абадской областык администрациясынын "Ардак грамотасы".
• 2021-жылы КРнын  Жогорку Кенешинин “Ардак грамотасына” татыктуу болгон.

Колдонулган адабияттар

Чаткал району: Энциклопедия / авт.-түз. А.Орозов и др. - Б.: «Принт Экспресс» б., 2015. - 368 б., илл. ISBN 978-9967-27-851-6