3-февраль

Википедия дан

Калып:2012-жылдын февраль айы 3-февраль – Григорий календары боюнча жылдын 34-күнү. Жылдын аягына чейин 331 (толук жылда 332) күн бар.

Майрамдар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Окуялар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 1451 - Султан Мехмед II Осмон империясынын тактысынын мураскору болгон.
  • 1488 – португалиялык Бартоломеу Диаш Жакшы үмүт тумшугун айланып өткөн.
  • 1509 – Диу жеринде (Индия) Португалия менен Осмон империясынын кагылушуусу.
  • 1637-жыл – Бириккен аймактарда (азыр Нидерланддар) тюльпан ышкыбоздугу басандады, тюльпантүп сатуучулар алуучуларды таба албады.
  • 1690-жыл – Массачусетс колониясы Америкадагы биринчи кагаз акчасын чыгара баштады.
  • 1781-жыл – Америкалык революциялык согуш: британиялык күчтөр Кариб деңизиндеги голландиялыктардын Ыйык Юстатиус аралын басып алышты.
  • 1783-жыл - Америкалык революциялык согуш: Испания АКШнын көз карандысыздыгын тааныды.
  • 1809-жыл – Иллинойс территориясы түзүлдү.
  • 1813-жыл – Аргентинанын көз карандысыздык согушунда Хосе де Сан Мартин испаниялык королдун аскерин Сан Лоренцонун жанындагы кагылышууда жеңди.
  • 1815-жыл – биринчи быштак фабрикасы Швейцарияда курулган.
  • 1830-жыл – Грециянын суверенитети Лондон Протоколунда тастыкталды.
  • 1834-жыл – Уэейк Форест Университети негизделди.
  • 1870-жыл – расасына карабай жарандардын шайлоо укугун кепилдеткен АКШ Конституциясына 15-оңдоо бекитилди.
  • 1913-жыл – Федералдык өкмөткө киреше салык салуу жана топтоо укугун ыйгарган АКШ Конституциясына 16-оңдоо бекитилди.
  • 1916-жыл – Канада, Оттавада парламенттин имараты толук бойдон күйүп кеткен.
  • 1917-жыл – Биринчи дүйнөлүк согуш: Германия чексиз суу алдында согуштун жаңы саясатын жарыялаган соң бир күндөн кийин АКШ Германия менен дипломатиялык мамилелерин үздү.
  • 1918-жыл – дүйнөдөгү эң узун (3 633 метрлуу) Твин Пикс (Эгиз чоку) аттуу трамвай туннели Калифорния, Сан–Францискодо ишке киргизилди.
  • 1925-жыл – СССРдин Чоң театрынан (Большой театр) биринчи жолу «Князь Игорь» операсынын радиоуктуктуруусу берилди. Ушул күндөн баштап Москванын театрларынан спектаклдердин туруктуу түрдөгү уктуруусу башталды.
  • 1931-жыл – Хоукс булуңундагы жер титирөө. Жаңы Зеландиядагы эң оор табигый кырсык болду, 258 адам каза болду.
  • 1933-жыл – Анкара– Стамбул арасында биринчи текшерүү учушу болду.
  • 1945-жыл – Экинчи дүйнөлүк согуш: АКШ жана Филиппин шериктештиги Маниланы жапондордон куткарып алуу үчүн бир айлык кыргынга катышышты.
  • 1947-жыл – Түндүк Америкада эң төмөн температура Юкон, Снэгде каталды.
  • 1957-жыл – Демократия жыйын аттуу сенегалдык саясий партия Социалисттик Аракет аттуу сенегалдык партиясына (PSAS) кошулду.
  • 1958-жыл – Бенилюкс экономикалык бирдиги түзүлдү, кийинки Европалык Экономикалык коомдоштугунун негизи болду.
  • 1959-жыл – Айова, Клир Лейктин жанында учак кырсыгында Бадди Холли, Риччи Валенс, Биг Боппер жана учкуч Рожер петерсон каза болушту, бул окуя Музыка каза тапкан күнү деп аталды.
  • 1960-жыл – Британиянын премьер-министри Гарольд Макмиллан колониалдык Африканы аралап соккон улуттук аң сезимдин көтөрүлүүсүнүн «өзгөрүулөрдүн шамалы» тууралуу сөз кылды, өкмөтү балким деколонизацияны колдойт деп белги берди.
  • 1961-жыл – португалиялык Ангола, Байкса де Кассанжеде айыл чарба жумушчуларынын нааразычылыгы көтөрүлүшкө айланып, Анголанын көз карандысыздыгынын согушун (биринчи португалиялык колонияларынын согушу) ачты.
  • 1966-жыл – СССРдин “Луна–9” учкучсуз космос кемеси дүйнөдө алгачкы болуп Ай үстүнө кондурулуп жана ал аркылуу биринчи Ай фотопанорамасы жөнөтүлдү.
  • 1969-жыл – Каирде Палестина улуттук конгрессинде Ясир Арафат Палестинанын боштондук уюмунун жолбашчысы болуп дайындалды.
  • 1971-жыл - Нью-йорктук полицейский Франк Серпикого Бруклинде баңгизатты конфискация учурунда ок атылган, бирок ал тирүү калып полициядагы коррупцияга каршы күбөлөндүрдү.
  • 1972-жыл – Иранда жети күндүк катуу бороондон 4 миң киши каза болду.
  • 1975-жыл – Кипр Түрк аба жолдору, Түркия –Кипр ортосунда учууларын баштады.
  • 1984-жыл – Түркия Саламаттыкты сактоо министрилигине караштуу бардык оруукана жана төрөтүйлөрүндө абортко уруксат берилди.
  • 1984-жыл – Жон Бастэр жана Харбор – UCLA медицина борборунун изилдөө тобу тарыхта биринчи жолу эмбрионду бир аялдан башка аялга жалгаштыруусу тууралуу жарыялашты.
  • 1984-жыл – Шаттл программасы: Челленжер Шаттлын колдонуу менен STS–41–B башталды.
  • 1989-жыл – аскер төнкөрүштүн натыйжасында Алфредо Стросснер, 1954-ж. берки Парагвайдын диктатору, түшүрүлдү.
  • 1995-жыл – Астронавт Эйлин Коллинз космос Шаттлын башкарган биринчи аял болду.
  • 1996-жыл – Кытай, Юньнаниде Лижанг жер титирөосү.
  • 2006-жыл – ТРТ Анкара жана Стамбулда континенталдык санарип телеберүүлөрүн баштады.
  • 2007-жыл – Багдад базарындагы бомба жарылганда 135 киши каза болду, 339 киши жаракат алды.
  • 2011-жыл –IPv4 интернет–даректеринин бардык мүмкүн болгон блоктору чөлкөмдүк бийликтерге расмий түрдө бөлүштүрүлдү.

Төрөлгөндөр[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 1654-жыл – Пьетро Антонио Фиокко, италиялык барокко композитору (1714-ж.к.ж.).
  • 1677-жыл - Ян Сантини Эйчел, чех архитектор (1723-ж.к.ж.).
  • 1689-жыл – Блас де Лезо, испаниялык адмирал (1741-ж.к.ж.).
  • 1690-жыл - Ричард Роулисон, англис министр (1755-ж.к.ж.).
  • 1721-жыл – Фридрих Вилгельм вон Wilhelm von Зейдлитц, пруссиялык генерал (1773-ж.к.ж.).
  • 1736-жыл – Йоганн Жорж Албрехтсбергер, австриялык музыкант (1809-ж.к.ж.).
  • 1747-жыл - Сэмюэль Осгуд, америкалык патриот (1813-ж.к.ж.).
  • 1777-жыл – Джон Чейни, британиялык дарыгер, хирург жана жазуучу (1836-ж.к.ж.).
  • 1795-жыл – Антонио Хосе де Сакре, түштүк америкалык көз карандысыздык лидери (1830-ж.к.ж.).
  • 1807-жыл - Жозеф Э. Жонсон, америкалык Федерадык генерал (1891-ж.к.ж.).
  • 1808-жыл - Мэри Саксe-Айзенаха, Пруссиянын Принцессасы (1877-ж.к.ж.).
  • 1809-жыл - Феликс Менделсон, немис композитор (1847-ж.к.ж.).
  • 1811-жыл - Хорэс Грилей, америкалык журналист, редактор, жана басмаканачы (1872-ж.к.ж.).
  • 1817-жыл – Эшли Эрнест Оскар Джозеф Дилез, француз геолог (1881-ж.к.ж.).
  • 1820-жыл – Илайша Кент Кейн, америкалык полюстук изилдөөчү, дарыгер (1857-ж.к.ж.).
  • 1821-жыл – Элизабет Блейквелл, америкалык дарыгер (1910-ж.к.ж.).
  • 1824-жыл – Рэнальд МакДональд, шотландиялык педагог жана котормочу (1894-ж.к.ж.).
  • 1826-жыл - Уолтер Бэйджхот, англис эссеист, журналист жана ишкер (1877-ж.к.ж.).
  • 1830-жыл - Роберт Артур Тэлбот Гаскони Сесил, Солсбери 3-Маркизи, Улуу Британиянын премьер-министри (1903-ж.к.ж.).
  • 1842-жыл – Сидни Sidney Ланиер, америкалык жазуучу (1881-ж.к.ж.).
  • 1843-жыл – Уильям Корнелиус Ван Хорн, америкалык темиржол баштоочу жана жетекчиси (1915-ж.к.ж.).
  • 1854-жыл – Сергей Сергеевич Корсаков, психиатр, психиатриянын москва мектебинин негиздөөчүсү (1900-ж.к.ж.).
  • 1857-жыл – Джузеппе Моретти, италиялык айкелчи (1935-ж.к.ж.).
  • 1859-жыл – Хуго Юнкерс, немис учак конструктору (1935-ж.к.ж.).
  • 1862-жыл - Джеймс Кларк МакРейнолдс, Америка жогорку Сотунун соту (1946-ж.к.ж.).
  • 1872-жыл - Лу Кригер, америкалык бейсболчу (1934-ж.к.ж.).
  • 1874-жыл - Гертруда Штайн, америкалык жазуучу (1946-ж.к.ж.).
  • 1876-жыл - Уильям Тедмарш, америкалык актер (1937-ж.к.ж.).
  • 1887-жыл – Хуан НеJuan Нигрин, Испаниянын премьер-министри (1956-ж.к.ж.).
  • 1887-жыл – Жорж Тракл, австриялык акын (1914-ж.к.ж.).
  • 1889-жыл - Карл Теодор Дрейер, даниялык режиссер (1968-ж.к.ж.).
  • 1893-жыл – Гастон Жулиа, француз математик (1978-ж.к.ж.).
  • 1894-жыл – Норман Роквелл, америкалык сурөтчу (1978-ж.к.ж.).
  • 1898-жыл – Алвар Аалто, финляндиялык архитектор (1976-ж.к.ж.).
  • 1899-жыл - Джоао Кафе Филхо, Бразилиянын президент (1970-ж.к.ж.).
  • 1899-жыл - Лао Ши, кытай жазуучу (1966-ж.к.ж.).
  • 1899-жыл - Дорис Спид, англис актриса (1994-ж.к.ж.).
  • 1900-жыл - Мейбл Мерсер, англис кабаре ырчысы (1984-ж.к.ж.).
  • 1903-жыл - Дуглас Дуглас-Гамильтон, шотландиялык учкуч (1973-ж.к.ж.).
  • 1903-жыл - Джо Стрипп, америкалык бейсболчу (1989-ж.к.ж.).
  • 1904-жыл – Луиджи Даллапикола, италиялык композитор (1975-ж.к.ж.).
  • 1905-жыл – Арни Берлинг, швециялык/америкалык математик (1986-ж.к.ж.).
  • 1907-жыл - Джеймс Миченер, америкалык жазуучу (1997-ж.к.ж.).
  • 1909-жыл - Андре Кайатте, француз кинорежиссер (1989-ж.к.ж.).
  • 1909-жыл – Симон Вейл, француз философ (1943-ж.к.ж.).
  • 1911-жыл – Жихан Алан, француз органист жана композитор (1940-ж.к.ж.).
  • 1911-жыл - Роберт Эрл Жонс, америкалык актер (2006-ж.к.ж.).
  • 1912-жыл – Жак Соустилл, француз антрополог (1990-ж.к.ж.).
  • 1912-жыл - Мэри Карлисл, америкалык актриса жана ырчы
  • 1913-жыл - Ричард Симэн, британиялык жарыш айдоочу (1939-ж.к.ж.).
  • 1918-жыл – Шломо Горен, Ашкенази жетекчиси Израилдин раввини (1994-ж.к.ж.).
  • 1918-жыл - Элен Стефенс, америкалык жөө күлүк (1994-ж.к.ж.).
  • 1920-жыл – Рассел Армс, америкалык актер жана ырчы.
  • 1920-жыл - Тони Гэйз, австралиялык жарыш айдоочу.
  • 1920-жыл - Генри Хеймлих, америкалык дарыгер.
  • 1920-жыл – Мортеза Мотахари, ирандык окумуштуу, саясатчы (1979-ж.к.ж.).
  • 1923-жыл – Элис Роби, канадалык ырчы.
  • 1924-жыл - Э. П. Томпсон, англис социалист тарыхчы, (Англиянын жумушчу табын жаратуу), (1993-ж.к.ж.).
  • 1924-жыл – Мартиал Асселин, канадалык саясий ишмер жана Квебектин губернатор-жардамчысы.
  • 1925-жыл - Кейт Данстэн, австралиялык жазуучу жана журналист.
  • 1925-жыл - Джон Фидлер, америкалык актер (2005-ж.к.ж.).
  • 1925-жыл - Леон Шлампф, швейцариялык федералдык кеңешинин мучөсү.
  • 1926-жыл – Шелли Берман, америкалык комик.
  • 1926-жыл - Ганс-Йохен Вогел, немис саясий ишмер.
  • 1927-жыл - Кеннет Энгер, америкалык андеграунд кинорежиссеру.
  • 1927-жыл – Вэл Дуникен, ирландиялык ырчы жана конферансье.
  • 1927-жыл - Джоан Лоури Никсон, америкалык жазуучу (2003-ж.к.ж.).
  • 1927-жыл - Блэс Опле, филиппиндик саясий ишмер (2003-ж.к.ж.).
  • 1928-жыл - Фрэнки Воген, англис ырчы (1999-ж.к.ж.).
  • 1929-жыл – Кен Шип, амрикалык футбол машыктыруучусу.
  • 1930-жыл – Жилиан Эйрис, англис сурөтчү.
  • 1932-жыл - Пэгги Энн Гарнер, америкалык актриса (1984-ж.к.ж.).
  • 1933-жыл - Пол Сарбенс, америкалык саясий ишмер.
  • 1958-жыл – Джо Ф. Эдвардс–кенже, америкалык астронавт.
  • 1959-жыл – Ферзан Өзтепек, түрк режиссер.
  • 1983-жыл - Габриэль Саркисян, армян шахмат гроссмейстери.
  • 1985-жыл - Андрей Костюшин, белорус хоккейчи.
  • 1986-жыл - Лукас Дуда, америкалык бейсболчу.

Көз жумгандар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 1014-жыл – Свейн Форкбирд, Дания, Англия жана Норвегия королу (960-ж.т. б.).
  • 1116-жыл – Венгриянын королу Коломен (1070-ж.т.).
  • 1428-жыл - Асикага Йошимочи, жапон сёгун (аскер жетекчиси) (1386-ж.т.).
  • 1451-жыл - Мурад II, Оттоман султаны (1404-ж.т.).
  • 1468-жыл – Иоганн Гутенберг, немис китепбасмасын ойлоп табуучусу (1397–1400 жж. арасында т.).
  • 1737-жыл – Томмазо Сева, италиялык математик (1648-ж.т.).
  • 1832-жыл – Джордж Крабб, англис натуралист (1754-ж.т.).
  • 1849-жыл – Алексей Матвеевич Филомафитский, дарыгер, россиялык физиологиянын негиздөөчүсү.
  • 1862-жыл – Жан–Батист Биот, француз физик (1774-ж.т.).
  • 1866-жыл – Франсуа–Ксавье Гарнье, француз канадалык акын жана тарыхчы (1809-ж.т.).
  • 1873-жыл – Исаак Бейкер Браун, англис гинеколог жана хирург (1811-ж.т.).
  • 1919-жыл – Эдуард Чарлз Пикеринг, америкалык астроном, академик (1846-ж.т.).
  • 1924-жыл – Вудро Вилсон, АКШнын 28-президенти, Нобел сыйлыгынын лауреаты (1856-ж.т.).
  • 1925-жыл – Оливер Хевисайд, англис математик, ионосферанын бар болуусун алдын ала айткан окумуштуу (1850-ж.т.).
  • 1929-жыл – Агнер Краруп Эрланг, даниялык илимпоз (1878-ж.т.).
  • 1935-жыл – Хуго Юнкерс, немис учак конструктору жана өндүрүшчү (1859-ж.т.).
  • 1951-жыл – Август Хорьх, немис автомобиль конструктору, авто-өнөр жайынын баштоочусу (1868-ж.т.).
  • 1956-жыл – Эмил Борел, француз математик (1871-ж.т.).
  • 1975-жыл – Уильям Кулидж, америкалык физик жана ойлоп табуучу (1873-ж.т.).
  • 1985-жыл – Франк Оппенгеймер, америкалык физик (1912-ж.т.).
  • 1989-жыл - Джон Кассаветес, америкалык актер (1929-ж.т.).
  • 1989-жыл - Лайонел Ньюман, америкалык кино музыка оркестринин дирижеру, композитор жана аранжировщик (1916-ж.т.).