«Нельсон Мандела» барагынын кодун көрүү

{| class="toccolours" style="float:right; margin:0 0 0.5em 1em; width:20em; clear:right;"
|-
|colspan=2 style="text-align:center; color:blak" | '''''Нельсон Мандела''' <br />[[File: Nelson Mandela-2008 (edit).jpg |200px]] ТАРдын президенти.
|-
|align="center" bgcolor="sky blue" colspan=2 style="font-size: small" |'''Жалпы маалымат'''
|-
|colspan=2 style="text-align:center;" |
|-
|''Төрөлгөндө берилген аты:'' || Нельсон Ролилахла Мандела
|-
|''Туулган жылы:'' || 18.7.1918
|-
|'''Туулган жери:''' || [[Түштүк Африка союзу, Умтата]]
|-
|'''Өлкө:''' || [[File: Flag of South Africa.svg |{{{1|22px}}}|border|ТАРдын желеги]]<noinclude> Түштүк Африка республикасы 
|-
|'''Партиясы:''' || “Африка улуттук конгресси” 
|-
|'''Ишмердүүлүгү:''' || ТАРдын президенти
|-
|'''Атасы:''' ||  Гадла Генри Мандела
|-
|'''Энеси:''' ||  Нонгапи Носекени 
|-
|'''Аялдары:''' || <br />1.[[Мандела, Эвелин|Эвелин]] <br />2. [[Мандела, Винни|Винни]] <br />3. [[Машел, Граса|Граса]]
|-
|'''Балдары:''' ||  2 уулу, 4 кызы бар
|-
|'''кол тамгасы:'''|| Nelson Mandela Signature.svg
|-
|}

'''Нельсон Ролилахла Мандела'''  1918-жылы 18-июлда  [[Умтата]]га жакын жерде жарык дүйнөгө келген.  [[Түштүк Африка Республикасы]]нын сегизинчи жана тунгуч кара терилүү президенти. Анын президенттик ишмердүүлүгү  1994-жылдын 10-майынан 1999-жылдын 14-июнуна чейинки аралыка туура келет. [[Апартеид]] кезинде адам укуктары үчүн күрөшкөндөрдүн эң белгилүүсү. Саясий туткун катары 27 жыл 6 ай 6 күн абакта отуруп чыккан. 1993-жылы Нобель сыйлыгын алган. Нельсон Мандела ТАРда Мадиба деген ат менен да белгилүү.

== Өмүр жолунун башталышы жана жаштыгы ==
Нельсон Мандела [[1918 жыл]]дын[[18 июл]]унда Умтатадан анча алыс эмес Мфезо айылында төрөлгөн. Анын үй-бүлөсүнүн теги Тембу династиясынын жетектегендердин урпактары болуп саналат. Анын бабаларынын бири (1832-жылы өлгөн) тембунун башкаруучусу болгон. Анын ''Мандела'' аттуу баласы Нельсондун чоң атасы болгон (фамилиясы ошондон келип чыккан).
[[Файл:Young Mandela.jpg|thumb|left|250px|Нельсон Мандела 1937-жылы<ref>[[#mandela1996|Mandela 1996]], pp. 16, 17</ref>.]]
Нельсондун атасы, Гадла Генри Мандела [[Мфезо]] айылынын башкаруучусу болгон. Анын атасынын 4 аялы болуп, алардан 13 баласы (4 уул, 9 кыз) болгон.<ref name="GreatSouls"/>. Мандела анын Нонгапи Носекени аттуу үчүнчү аялынан төрөлгөн <ref name=port>{{cite book|url=http://www.nextreads.com/display2.aspx?recid=126238&FC=1|title=Mandela: The Authorized Portrait|accessdate=26 May 2008|author=Mandela, Nelson|year=2006|page=13|isbn=0-7407-5572-2|publisher=Andrews McMeel Pub|location=Kansas City, Mo.|archive-date=2012-01-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20120106210905/http://www.nextreads.com/display2.aspx?recid=126238&FC=1|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Nelson Mandela - Biography<!-- Заголовок добавлен ботом --> |url=http://www.mandela.gov.za/biography/index.html#early |accessdate=2014-06-10 |archivedate=2014-06-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140606045753/http://mandela.gov.za/biography/index.html#early }}</ref> жана апасын Холилала деп аташкан. Холилала Мандела үй-бүлөдөн мектепке баргандардын алгачкысы болгон. 

Мандела 9 жашында атасы кургак учуктан көз жумган. Жашынан эле анча алыс эмес жерде жайгашкан бащталгыч мектептен билим алган. 16 жашында ал тембунун салты боюнча өткөрүлүүчү демилгелөө иш чарасына катышкан. Анын натыйжасында Кларкбери институт-интернатынан билим алып, 2 жылдын аралыгында башталгыч орто билим тууралуу сертификатка ээ болгон({{lang-en|Junior Certificate}})<ref name="BBC90th">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/7500615.stm|title=Mandela celebrates 90th birthday|date=17 July 2008|publisher=BBC|accessdate=2011-11-25|archivedate=2010-02-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100211041817/http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/7500615.stm}}</ref>. Он тогуз жашында [[бокс]]ка жана чуркоого кызыга баштаган<ref name=port/>.

=== Чыгармалар ===
Манделланын сөздөрү жана китептер:
* [[Я готов к смерти]] (речь произнесённая на заседании суда 20 апреля [[1964 год]]а)
* [[Долгая дорога к свободе‎]] (автобиография),
* {{lang-en2|The Struggle Is My Life}},
* {{lang-en2|Nelson Mandela Speaks: Forging a Democratic, Nonracial South Africa}},
* [[Разговоры с самим собой‎]] (сборник архивных данных, записей, писем из заключения).
Книги о Нельсоне Манделе:
* [[Мандела: Официальная биография]], авт. [[Сэмпсон, Энтони|Энтони Сэмпсон]].

== Эскертүүлөр ==
{{примечания|colwidth=30em}}

== Колдонулган адабияттар ==
* Кто есть кто в мировой политике / Редкол.: Л. П. Кравченко (отв. ред.) и др. — М.: Политиздат, 1990. ISBN 5-250-00513-6

== Ссылки ==
{{Навигация
|Тема         = Мандела, Нельсон
|Портал =
|Викисловарь =
|Викиучебник =
|Викицитатник = Мандела, Нельсон
|Викитека =
|Викивиды =
|Викиновости = Категория:Нельсон Мандела
|Викисклад = Category:Nelson Mandela
|Метавики =
|Проект =
}}
* [http://www.mandela.gov.za/ Нельсон Мандела. Расмий сайт] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210519014225/http://www.mandela.gov.za/ |date=2021-05-19 }}
* [http://www.slovopedia.com/2/204/240799.html Биография в Словопедии]
* [http://www.peoples.ru/state/king/rsa/mandela/ Биография на сайте peoples.ru]
* [http://www.bigpi.biysk.ru/encicl/articles/22/1002240/1002240A.htm Биография на сайте bigpi.biysk.ru] {{Webarchive|url=https://archive.is/20130416151748/www.bigpi.biysk.ru/encicl/articles/22/1002240/1002240A.htm |date=2013-04-16 }}
* [http://www.istorik.ru/library/persons/12/mandela.htm Биография на сайте istorik.ru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080516022003/http://www.istorik.ru/library/persons/12/mandela.htm |date=2008-05-16 }}
* [http://africana.ru/apartheid/slovo.htm Нельсон Мандела: слово и дело] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140805101018/http://africana.ru/apartheid/slovo.htm |date=2014-08-05 }}
* [http://esquire.ru/wil/nelson-mandela Правила жизни Нельсона Манделы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129045643/http://esquire.ru/wil/nelson-mandela |date=2013-11-29 }}
* [http://theskepsis.com/nelson-mandela-prepared-to-die/ Речь Нельсона Манделы «Я готов к смерти». TheSkepsis.com]{{Жеткиликсиз шилтеме|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.echo.msk.ru/programs/sorokina/1214745-echo/ Смерть Манделы: какой станет ЮАР. Передача радиостанции «Эхо Москвы»]
* [http://www.echo.msk.ru/blog/echomsk/1110550-echo/ «Нельсон Мандела». [[Евтушенко, Евгений Александрович|Е. Евтушенко]]]

{{Библиомаалымат}}

{{Нельсон Мандела}}
{{weld|{{ТАР президенттери}}
|{{Нобель сыйлыгы 1976—2000}}
|{{Жыл адамы (Тайм журналы боюнча) 1976-2000}}}}
[[Категория:Нельсон Мандела| ]]
[[Категория:ТАР революционерлери]]
[[Категория:Марксисттер]]
[[Категория:Нобель сыйлыгынын Лауреаттары]]
[[Категория:Сахаров сыйлыгынын Лауреаттары]]
[[Категория:«Нилдин шурулары» орденинин Кавалери]]
[[Категория:ТАРдын апартеиддери]]
[[Категория:Антирасизм]]