Аномалия (табигый илимдер)

Табигый илимдерде, өзгөчө прикладдык статистиканы камтыган атмосфера жана жер илимдеринде аномалия – физикалык чоңдуктун күтүлгөн маанисинен туруктуу четтөө, мисалы, өлчөө менен тренддин же моделдин болжолунун системалуу айырмасы. Ошол сыяктуу эле, стандарттуу түрдө болгон аномалия стандарттык четтөө менен бөлүнгөн аномалияга барабар. Аномалиялар тобу мейкиндик боюнча, карта катары же убактылуу, убакыттык катар катары талданышы мүмкүн. Бул обочолонгон четтөө үчүн чаташтырбоо керек. Атмосфералык илимдерде, геофизикада мисалдар бар.

Эсептөө

Аномалиянын убакыт сериясын түзүүдө колдонулган жайгашуу жана масштабдык өлчөмдөр же туруктуу болушу мүмкүн, же алар убакыттык катар же карта болушу мүмкүн. Мисалы, баштапкы убакыт сериясы күнүмдүк орточо температуралардан турса, сезондук циклдердин таасири мезгилсиздандыруу чыпкасы аркылуу алынып салынышы мүмкүн.

Кээбирки учурларда, трансформация процесинин негизи катары четки сандардын таасирине туруштук бере турган күчтүү статистика колдонулмакчы.

Мисалдар

Атмосфералык илимдер

Атмосфералык илимдерде климаттык жылдык цикл көп учурда күтүлгөн маани катары колдонулат. Атмосферадагы белгилүү аномалиялар, Мисалы, Түштүк термелүү индекси (SOI) жана Түндүк Атлантикалык термелүү индекси. Соник Эль-Нинонун атмосфералык компоненти, ал эми азыр Атлантикадагы бороон-чапкындын чыгышын Европалык Уэзерби өзгөртүү үчүн маанилүү ролду ойнойт. Климаттык аномалияны аныктоо үчүн климаттык нормалдуу абалды да колдонсо болот.

Геофизика

• Гравитация аномалиясы, байкалган тартылуу күчү менен моделден болжолдонгон маанинин ортосундагы айырма
  • Бугер аномалиясы, гравиметриядагы аномалия
  • Эркин аба аномалиясы, кеңдик үчүн эсептелген жана станциянын бийиктиги үчүн коррекцияланган тартылуу аномалиясы
• Иридий аномалиясы, адатта жер кыртышында өтө сейрек кездешүүчү элементтин адаттан тыш көптүгү.
• Магниттик аномалия, Жердин магнит талаасынын жергиликтүү өзгөрүшү
  • Борбордук Африкадагы Банги магниттик аномалиясы
  • Курск магниттик аномалиясы, Курск областынын, Белгород облусунун жана Орел областынын чегинде жайгашкан темир рудаларына бай аймак.
  • Темагами магниттик аномалиясы, Онтарио, Канаданын Темагами аймагындагы чоң көмүлгөн геологиялык түзүлүш

Ошондой эле караңыз

• Артыкчылык (статистика)
• Климаттын термелүүсү
• Жыштык спектри
• Инновация (сигналдарды иштетүү)
• Эң аз квадраттар
• Эң кичине чарчы спектрдик анализ
• Температура аномалиясы