Иван Вазов

Вазов, Иван Минчов (9. 7. 1850, Сопот — 22. 9. 1921, София) — болгар жазуучусу, коомдук ишмер.

1875-ж. Болгарияны азат кылууну көздөгөн жашырын революциячыл комитетке кирген.
1876—77-ж. Румынияда эмиграцияда жүргөн. Орус-турк согушунда (1877—78) орус армиясына кызмат кылган.
Болгария түрк эзүүсүнөн бошонгондон кийин Берковица шаарында сот (1879—80), Пловдивде Обл. жыйындын Туруктуу комитетине мүчө (1880—85) болгон.
Катаал диктатордук режим учурунда Одессада убактылуу жашаган (1887—89).
1897—99-ж. агартуу министри болуп иштеген.
Чыгармачылыгы 1870-ж. башталган. Болгар элинин турк бийлигине каршы күрөшүн, азаттык алгандагы кубанчын сүрөттөгөн «Туу жана гусла» (1876), «Болгария кайгысы» (1877), «Кутулуу» (1878) деген ыр жыйнактарын жарыялаган. Революциячыл-патриоттук темадагы ырларынын мыктысы — лирикалык-эпикалык «Унутулгандар эпопеясы» (1881—84) аттуу поэмалар цикли.
Вазовдун чыгармалыгында орус-болгар достугу да маанилүү орун ээлейт. Адепки поэзиясында X. Ботев менен В. Гюгонун, кийинкилеринде А. С. Пушкин, Н. А. Некрасовдордун кыйла таасири бар. В. 1880—90-ж. проза жанрында иштеп, Румынияда болгар эмигранттары жөнүндөгү «Куугунтук жегендер» (1883—84), 1876-жылкы болгар элинин көтөрүлүшү жөнүндөгү «Эзүү астында» (1889—90), социалдык ашкерелөө темасында «Жаңы жер» (1896), «Казалар ханшасы» (1903) дегендей чыг-лар жаз- ган. В,— драмалык чыгармаллардын да автору («Куулгандар», 1894; «Жылуу жер издегендер», 1903 ж. б.).
Вазовдун Балкан согушу менен 1-дуйн. согуш убагындагы чыгармаларында улутчул тенденциялар орун алган. Анткен менен ал негизинен демократчыл идеологияны жактаган жазуучу катары таанылган. Анын чыгармачылыгы — болгар сын реализминин жогорку этабы.

Колдонулган адабияттар

Кыргыз Совет Энциклопедиясы. Башкы редактор Б. О. Орузбаев. -Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын башкы редакциясы, 1977. Том 2. В - Иридий. -672 б.