Геологиялык фация

Геологиялык фация (лат. faci­es— кебете, өң, түспөл

• 1) кандайдыр бир аймактын чегинде бир мезгилде пайда болуп, белгилүү жаныбарлардын жанa өсүмдүктөрдүн калдыктары менен айырмаланган чөкмө тоо тектердин бирдей составдагы комплекси (мис., чопо фациясы ж. б.);
• 2) физика-географиялык чөйрө жанa анда пайда болгон тоо тектер же алардын комплекси (мисалы., дениздеги аки таш тек фациясы, дарыядагы чопо фациясы).

Геологиялык фация тоо тектердин петрографиялык, минералдык составын, текстурасын, жайгашуу формасын жанa алардьш арасындагы ташка айланган байыр­кы организмдердин калдыктарын изилдөө негизинде бөлүнөт. Геологиялык илимде чокмо тоо тектердин пайда болушунун физика-географиялык шарттарын, жайгашуу жанa өзгөрүү закон ченемин изилдөөчү тармак фация жөнүндөгү окуу деп, ал эми чекмо тоо тектер пайда болгон байыркы жанa азыркы физика-географиялык шарттарды түрдүү жолдор менен аныктоо фациялык анализ деп ата­лат. Алгачкы мезгилде термин чөкмө тоо тектерге карата айтылса, кийинчерээк ал геологиянын петрология (магмалык жанa эффузиялык фация), геохимия (кычкылдануу фациясы) жанa метаморфизм (гранулит фациясы) сыяктуу тармактарында кенири пайдаланылат.

Фация түшүнүгү ботан. жанa геогр. илимдеринде да колдону­лат. Ар түрдүү Геологиялык фация менен эл чарбалык чон мааниси бар кендер байланыш­туу. Мис., лагуна фациялары менен туз жанa гипс кендери, дарыя өрөөндөрүндо жанa куймаларында пайда болгон фациялар менен көмүр, нефть, жез, ал­тын кендери, кел жанa деңиздердин тайыз жээктеринде пайда болгон аки таш тек-доломит фациялары менен коргошун жанa цинк кендери байла­ныштуу.

Колдонулган адабияттар

Кыргыз Совет Энциклопедиясы. Башкы редактор Б. О. Орузбаев. -Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын башкы редакциясы, 1977. Том 2. В - Иридий. -672 б.