Каймак
Каймак —ынак сүттү сүт тартуучу машинада (сепаратордо) тартуу менен алынуучу сүт азыгы. Сүттөн даярдалган байыркы сүт азыгынын бири. Кыргызстан, Казакстан, Өзбекстан, Түркия жана Балкан өлкөлөрүндө популярдуу.[1]
Этимология
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Түрк, азербайжан, крым татар, татар, казак тилдеринен келет “коюу кайнатылган каймак; каймак (кайнатылган сүттөн алынган)».[2]
Келип чыгуу тарыхы жана жасалышы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Каймак – адамзат тарыхындагы алгачкы сүт азыктарынын бири, түпкүлүгү Орто Азиядан. Көп кылымдар мурун татарлар, түрктөр, башкырлар, кыргыздар, казактар, тажиктер атайын технология менен даярдай башташкан. Сүттүн бетинен көбүгү бар каймак чогултулуп, муздак жерге демделет. Натыйжада ысык нан, жашылча же ботко менен жеген коюу, каймактуу продукт болду. Каймактын каймактан, айрандан жана айрандан олуттуу айырмасы бар – өндүрүш ачытуу же кычкылданууну камтыбайт, бир гана ачытуу. Балкандарда каймак өзгөчө ыкма менен даярдалат: каймак жылуу жерде, коюу болуп калганга чейин кармалат. Тыныктыруу процесси эки айга чейин созулат.[3]
Курамы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Белок | 3,4% |
Сүт канты | 3,4% |
Май | 1035% |
Минералдык заттар | 0,3-0,6% |
Булактар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 3-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2011. 784 бет, илл. ISBN 978 9967-14-074 -5