Коми-пермяктар
| Коми-пермяктар | |
 Коми-пермяктар. | |
| Мамлекеттер жана аймактар | |
|---|---|
|
Бардыгы: 55 786 (2021ж.) | |
| Тили | |
| Дини | |
| Кирет | |
| Тууган элдер | |
| Келип чыгышы |
Гляденов жана Роданов археологиялык маданияттары |
Коми-пермяктар (коми морт, коми отир, коми-пермяккез)[1] — Россиядагы финно-угор эли. Алар Пермь крайынын түндүк-батышында Коми-Пермяк округунда жашашат.
Коми-пермяктар язвин, зюздин жана иньвен этнографиялык топторго бөлүнөт.
Жалпы саны 55 786 адам (2021ж.).
Этимология[түзөтүү | булагын түзөтүү]
"Пермь" ("пермяндар", "пермяктар") этноними, кыязы, "чет жерде жаткан жер" дегенди билдирген ("пера маа") вепс тилинен алынган.
Тил[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Коми-пермяк жана орус тилдеринде сүйлөшөт.
Дин[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Христиан дининин православдык багытын тутунушат. Старообряддыктар да бар.
Шаманизмдин элементтери сакталып калган.
Чарбалык иштер[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Аңчылык, балык уулоочулук жана жыйноочулук менен алектенишкен. Азыркы мезгилде айыл чарбасында жана токой өнөр жайында иштешет.
Тарых[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Коми-пермяктардын ата-бабалары Гляденов жана Роданов археологиялык маданияттарынын алып жүрүүчүлөрү болуп эсептелет. Коми-пермяк урууларынын калыптануу процесси 5-6-кылымдарда башталган.
1462-жылы коми-пермяктар христиан динин кабыл алышат.
1472-жылы коми-пермяктардын жерлери Москва мамлекетинин курамына кирген. Ошондон бери коми-пермяктар орустардын маданий жана тилдик таасири астында. Көпчүлүгү орус тилине өтүштү же жарым-жартылай орустар менен аралашып кетишти. Жергиликтүү тарыхчылардын айтымында, Пермь крайынын, Свердлов жана Киров (түндүк-чыгыш бөлүгү) облустарынын орус тилдүү калкы коми-пермяктардын урпактары.
Коми-пермяктар орустар менен бирге Батыш Сибирди колониялаштырууга катышкан.
Маданият[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Кудым-Ош жана Пере маданий баатырлары тууралуу эпикалык уламыштар кеңири тараган.