Лезгивал
Лезгивал [1] ( лезг. Лезгивал, [ lezgi:wal ]) - лезгиндердин мүнөзүнүн жана мүнөзүнүн негизин түзөт лезгиндердин жазылбаган ар-намыс кодексы.
Лезгивалды эч ким жазган эмес, бул лезгиндер дүйнөнүн кайсы жеринде болбосун, алардын үй-бүлөлүк жана коомдук мамилелерин жөнгө салган ислам жана лезгин адаттарынын жыйындысы [2] .
Негиздер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Лезгивалын беш негизи: [3] [4]
- Дин – Аллахка ыйман келтирүү, исламдын осуяттарын аткаруу, Лезгивалдын айтымында, ыйманы жок адам татыктуу адам жана толук күчтүү боло албайт.
- . Намус бул намыс, татыктуу адам гана лезгин боло алат, андыктан адамда намыс болуш керек. Буга зор маани берилип жатат.
- Сихил - татыктуу адамдын үй-бүлөсү болушу керек ( сихил ), ал тамырсыз боло албайт. Ошондуктан 7 атасын, урук-тууганын билип, тууган-туушкандары менен жакшы мамиледе болушу керек.
- Чирвал - лезгин билимге: ислам, лезгин тарыхы жана башка билимдерге чоң көңүл буруусу керек.
- Лезги чӀал - лезгин толук кандуу лезгин болуп эсептелиши үчүн өз тилин билиши керек. Лезгивалдын айтымында, лезгин тили ар-намыстын жана кадыр-барктын булагы.
Эскертүүлөр
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ Ю. Халилов. ЛЕЗГИ ЧIАЛАННИ АЗЕРБАЙЖАН ЧIАЛАН ГАФАЛАГ. Баку, 2020. — С. 254. ISBN 978-9952-33-027-4.
- ↑ Лезги Нямет. - А. Г. .
- ↑ Müzäffär Nizam oğlu Mälikmämmädov. Эрекьистан цӀийи лезгиярКалып:Ref-lez / Azärbaycan Näşriyyatı. — Baku: Azärbaycan Näşriyyatı, 2015.
- ↑ Муьзеффер Меликмамедов. «ЦIай алпанар, цIайлапанар»Калып:Ref-lez. — Баку: Azərbaycan Nəşriyyatı "Azərnəşr", 2023.