Карл Густав Эмил Маннергейм
Карл Густав Эмил Маннергейм — (16-июнь 1867-жылы, Орусия империясы, Улуу Финляндия княздыгы, Або-Бьёрнеборг губерниясы, азыркы Турку шаарына жакын, Вильняс кыштагы — 28-январь 1951-жылы Швейцария, Лозанна, сөөгү Хельсинкидеги Хиятание көрүстөнүнө коюлган) — барон, финн мамлекеттик жана аскер ишмери, маршал (1942).
Өмүр баян[түзөтүү | булагын түзөтүү]
1889-жылы Санкт-Петербургдагы Николаевск кавалериялык окуу жайын бүтүргөн.
1917-жылга чейин орус армиясында кызмат өтөгөн.
Биринчи дүйнөлүк согушта командачысы; генерал-лейтенант (1917); 1918-жылы актар командачысы болуп, германиялык интервенттер менен бирге Финляндия революциясын (1918) баскан.
1918-жылдын декабрь айынан 1919-жылдын июль айына чейин Финляндия регенти, финн армиясынын башкы командачысы, 1922–1951-жылдары Финляндия Кызыл Крестинин төрагасы.
1931–1939-жылдары Мамлекеттик коргонуу кеңешинин төрагасы, 1939-жылдан финн аскеринин башкы командачысы.
1939–1940-жылдары советтик-финн согушунда жана 1941–1944-жылдары фашисттик Германиянын союздашы катары финн армиясын жетектеген.
1944-жылы советтик өкмөт койгон шарттар боюнча Маннергейм агрессивдик Берлин пактысынан (1940) жана согуштан чыгууга мажбур болгон.
1944–1946-жылдары Финляндия президенти болуп иштеген.
Кыргыз таануу багыты[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Маннергейм 1906-ж. июнь-июль айларында Кыргызстандын Алай өрөөнүнө келип, Курманжан датка жана анын уулу Асанбек менен жолугуп, алай кыргыздары жөнундө маалымат топтоп жана аларды биринчи жолу фотосүрөткө тартып кеткен.
Сыйлыктары жана Наамдары[түзөтүү | булагын түзөтүү]
К.Маннергейм жалпысынан 123 орден жана медал менен сыйланган[1].
4-даражадагы Ыйык Георгий ордени менен сыйланган.
Финляндиянын маршалы наамын алган.
Эс тутум[түзөтүү | булагын түзөтүү]
1960-жылы Хельсинкинин борборуна Маннергеймдин эстелиги тургузулган.
Булактар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- «Кыргызстан» улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111 -7
- Mannerheim, Carl Gustaf Emil (1953). The Memoirs of Marshal Mannerheim. London: Cassell. OCLC 12424452.
- Clements, Jonathan (2009). Mannerheim: President, Soldier, Spy. London: Haus Publishing. ISBN 978-1907822575.
- 1999: Petteri Koskikallio, Asko Lehmuskallio, and Harry Halén. C. G. Mannerheim in Central Asia 1906–1908. Helsinki: National Board of Antiquities. ISBN 951-616-048-4.