Рөрус
| Шаар
Рөрус 
| ||||||||||||
Рөрус (норв. Røros) – Норвегиядагы шаары жана коммунасы, Сөр-Трөнделаг фүлкесинде жайгашкан. Аты бирдей муниципалитеттин борбору. Швеция менен чек арага жакын жайгашкан, Рөа дарыясы Норвегиянын эң узун Гломма дарыясына кошулганда, булагы муниципалитеттин аймагында жайгашкан. Шаардын борбору ЮНЕСКОнун Бүткүл дүйнөлүк мурастар тизмесине кирет.
7-кылымдан бери жез казып алуунун маанилүү борбору болгон. Эки жолу — 1678 жана 1679-жылдары-Дания-швед согушунда швед армиясы тарабынан өрттөлгөн. Согуштан кийин жез кендерин иштетүү укугу Барон фон Вестервик наамын алган жана Скандинавиянын эң бай магнаттарынын бири болгон Даниялык таажынын эң маанилүү кредитору немис банкири Йоахим Иргенске өткөн. Рөрус 1718-жылы Түндүк согуш учурунда швед аскерлери тарабынан кайрадан колго түшүрүлгөн, бирок кийинчерээк шведдер шаардан чыгып, тоолорго чегинүүгө аргасыз болушкан, ал жерде сууктан 3000ден ашуун жоокер каза болгон.
Рөрустун борборунда тоо-кен гүлдөп турган мезгилдеги көптөгөн жыгач имараттар бар. 1980-жылы Рөрус ЮНЕСКОнун Дүйнөлүк мурастар тизмесине киргизилген.
Рөрус Гломма өрөөнү аркылуу Осло менен Тронхеймди байланыштырган Рөрус темир жол линиясында. Шаарда Ослого (Пт авиакомпаниясы) үзгүлтүксүз каттамдары бар аэропорт да бар.
Рөрустагы эң төмөнкү температура -50,4 Ак (1914), бул финнмарктын түштүгүндөгү Норвегиядагы эң суук жер.
Рөрус муниципалитетинде салттуу сами диалектилеринин эң түштүгү таралган жана Түштүк-оам тилине таандык.
Норвегиялык акыр-аягы, Хак-старт сүрөтчүсү, шаарда эки жылдан бери жашаган Харальд Солберг өзүнүн Рөрус көрүнүштөрү менен белгилүү.
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 6-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. 816 бет, илл. ISBN 978 9967-14-117 -9