Сары трихантемис

Википедия дан

Сары трихантемис (лат. Trichanthemis aurea, Krasch) - Көп жылдык бозомук-жашыл өсүмдүк. Тамыры көп, негизги тамырлуу, каудекси кыска жана ыкташкан. Сабагынын бийиктиги 5-30 см, көп санда, башында жалгыз гүл таажылуу. Жалбырактары ланцеттүү, түктүүлүгүнөн бозомук-жашыл, эки түрдүү канаттай-тилкелүү; биринчи иреттеги сегменттери ажыратылган, сүйрү-жумуртка сымал, четки бөлүкчөлөрү 3-5 санда, сызыкча, учтары кыска түссүз-ачык курч учтуу, сабактарынын жогорку жагында жалбырактары азыраак, тамыр түбүнө жакындары жалбырак саптуу. Гүл таажысындагы четки гүлдөрү тилдүү, тегерек-түтүкчөлүү келет. Урукчаларынын узундугу 2-3 мм, ажыры – 2,5-4 мм узундукта, 8-12 ичке сызыкчалуу чел кабыктуу.

Биологиялык өзгөчөлүктөрү[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Май-июнда гүлдөп, июлң-августта урук байлайт. Уругу аркылуу көбөйөт.

Жалпы жана өлкөдө таралышы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Алай кырка тоосунун түндүк капталдары (Өзбекстан, Кыргызстан). Кыргызстанда – Исфайрамсай жана Шахимардан сууларынын капчыгайында, Үчкоргон, Пулгон жана Кадамжай кыштактарынын тегереги, Катрантоо кыркасы.

Өсүү шарттары[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Тоо этектеринин таштак-шагылдуу, сланцтардын калдыктарындагы төмөнкү алкактарында кездешет.

Саны[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Анча көп эмес.

Чектөөчү факторлор[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Жайыттарда малды көп жаюудан тебеленүүсү. Туристтер жана калктын өсүмдүктүн гүлдөрүн массалык түрдө чогултуп, урук байлоочу өсүмдүктөрдүн санын азайтуусу.

Өстүрүү[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Маалымат жок.

Уюштурулган коргоо аракеттери[түзөтүү | булагын түзөтүү]

СССРдин Кызыл китебине (1975), Кыргыз ССРинин Кызыл китебине (1985) киргизилген.

Коргоо үчүн зарыл аракеттер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Атайын коргоо аракеттери иштелип чыкпаган. Ботаникалык заказник уюштуруп, декоративдүү өсүмдүк катары өстүрүү зарыл.

Статусу[түзөтүү | булагын түзөтүү]

V U. Алай тоо кыркасынын сейрек кездешкен, декоративдүү, ( кууш) эндем түр.

Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]