Турсунбек Усенов

Турсунбек Усенов
	Турсунбек Усенов
Төрөлгөндөгү ысымы:	Турсунбек Бакешевич Усенов
Туулган датасы:	27 -июль 1950
Туулган жери:	Түп, Түп району, Ысык-Көл облусу, Кыргыз ССРи, СССР
Өлгөн датасы:	3 -июль 2024 (73 жаш)
Өлгөн жери:	Токмок, Кыргызстан
Жарандыгы:	ССРС; Кыргызстан
Кесиби:	кинорежиссёр, актёр, сценарист
Карьерасы:	1970–2024
Сыйлыктары:	Кыргыз Республикасынын Президентинин Ардак грамотасы (2011)
IMDb:	ID 4459119

Турсунбек Бакешевич Усенов (27-июль 1950 — 3-июль 2024) — Советтик жана Кыргызстандык кинорежиссёр, сценарист жана актёр. Ал Кыргызстандын кино өнөрүнө олуттуу салым кошкон^[1].

Өмүр баяны

Усенов 1950-жылы 27-июлда Кыргызстандын Ысык-Көл облусунун Түп айылында төрөлгөн. Ал Кыргыз мамлекеттик университетинин физика-математика факультетинде (1968) жана Фрунзе политехникалык институтунда (1969) окуган. 1988-жылы Москвадагы Бүткүл союздук мамлекеттик кинематография институтунда (ВГИК) режиссёрлук курстарын бүтүргөн.^[1]

2024-жылы 3-июлда Токмок шаарынын жанында болгон автокырсыктан кийин ооруканада каза болгон. Кырсык учурунда ал тасма тартууга бара жаткан.^[2] Усенов Бишкек шаарында көмүлгөн.

Карьерасы

Усенов өзүнүн кино карьерасын 1970-жылы "Кыргызфильм" студиясында реквизитор жардамчысы жана актёр катары баштаган. Анын алгачкы тажрыйбасы "Уркуя" ("Отко таазим эт") тасмасында болгон. Кийинчерээк ал режиссёрдун жардамчысы жана экинчи режиссёр катары иштеген.^[1]

Усенов өзүнүн режиссёрлук карьерасын 1991-жылы "Шайтан түнү" тасмасы менен баштаган. Бул тасма 1992-жылы Ашхабадда өткөн фестивалда Мыкты режиссура сыйлыгын жеңип алган. Ал карьерасы учурунда көптөгөн маанилүү кыргыз тасмаларын жараткан.^[1]

Тасмаграфиясы


Жылы	Тасма	Режиссёр	Актёр	Сценарист	Директор	Эскертмелер
1970	Уркуя ("Отко таазим эт")		Y
1972	Эски тегирмендин жанында	Y²				2-режиссёр
1972	Шаркыратма	Y²				2-режиссёр
1973	Сүйүүнүн жаңырыгы	Y²				2-режиссёр
1974	Ак кеме	Y²				2-режиссёр
1975	Кара-Кийикке жол	Y²				2-режиссёр
1976	Айсулуунун талаасы	Y²				2-режиссёр
1977	Салима	Y²				2-режиссёр
1977	Улан	Y²	Y			2-режиссёр
1978	Аманат	Y²				2-режиссёр
1979	Айыл мозаикасы	Y²	Y
1980	Жазгы каникул	Y²				2-режиссёр
1981	Жакшылык кылуучу	Y²	Y			2-режиссёр
1982	Карышкырдын капканы	Y²				2-режиссёр
1982	Чоң өзгөрүү				Y
1983	Жердеги иштер	Y²				2-режиссёр
1984	Көгүлтүр тумар	Y²				2-режиссёр
1985	Ар-намыс сааты	Y²				2-режиссёр
1986	Жарышып чуркоо	Y²				2-режиссёр
1987	Небере келди	Y²				2-режиссёр
1988	Куугунтук	Y²	Y			2-режиссёр
1989	Токтогул	Y²				2-режиссёр
1990	Таш туткун	Y²				2-режиссёр
1991	Шайтан түнү	Y
1992	Өлүү чөлдүн ээси	Y²				2-режиссёр Казакфильм студиясы
1992	Гүл чамбарчак			Y		Казакфильм студиясы
1993	Жамийла	Y²				"Кыргызфильм" - "Ленфильм" - Германия
2001	Көтөрүлүү	Y²				2-режиссёр
2002	Ойлонгон скиф	Y²				2-режиссёр
2003	Манкурттун энесинин ыйы		Y
2004	Юридикалык кеңеш	Y				телесериал, 13 бөлүм
2005	Сыноо катары сүйүү	Y²				2-режиссёр 4 бөлүмдүү
2005	Түштүк деңиздердин ыры	Y²				2-режиссёр
2006	Петрарканы окуу	Y²				2-режиссёр
2007	Бакшы	Y²				2-режиссёр "Казакфильм" студиясы
2007	Белгисиз маршрут	Y²				2-режиссёр
2008	Бешик	Y²				2-режиссёр
2009	Жарык жол	Y²				2-режиссёр
2009	Өмүрдүн максаты	Y				документалдык тасма
2010	Ак булуттун артында...	Y²				2-режиссёр Мосфильм" студиясы
2010	Алтын топурак	Y²				2-режиссёр
2011	Биз 70 жаштабыз	Y				документалдык тасма
2011	Шайке	Y²				2-режиссёр "Казакфильм" студиясы
2011	Эне	Y²				2-режиссёр
2011-2012	Курманжан Датка	Y²				2-режиссёр
2012	Театр окуясы	Y²				2-режиссёр
2012	Садок	Y²				2-режиссёр
2013	Үмүт				Y
2013	Салам, Нью-Йорк	Y²				2-режиссёр
2013	Мен да ошол жерде болгом	Y²				2-режиссёр "Мосфильм" студиясы
2014	Көк жал	Y²	Y			2-режиссёр
2014	Кыз досумдун баатыры		Y
2014	Жуманын бешинчи күнү				Y
2015	Атанын керээзи	Y²				2-режиссёр
2015	Мунабия	Y²				2-режиссёр
2020	Шамбала	Y
2023	Белек	Y

Сыйлыктары жана наамдары

2011-жылы Усенов кино өнөрүнө кошкон салымы үчүн Кыргыз Республикасынын Президентинин Ардак грамотасы менен сыйланган. Ал Кыргызстан Кинематографисттер союзунун жана КМШ Кинематографисттер союздарынын конфедерациясынын мүчөсү болгон.^[1]

Жеке жашоосу

Усенов Куляш Усенова менен үй-бүлөлүү болгон. Алардын Аида Акдоган жана Чингиз Усенов аттуу эки баласы бар.

Булактар

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 Турсунбек Усеновдун дүйнөдөн кайтышы (орусча).
↑ Белгилүү кыргыз режиссёру Турсунбек Усенов жол кырсыгынан каза болду (орусча) (4 -июль (теке) 2024).

Шилтемелер

Турсунбек Усенов (англ.) Internet Movie Database сайтында

[kyrgyzcinema4-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 Турсунбек Усеновдун дүйнөдөн кайтышы (орусча).

[2] Белгилүү кыргыз режиссёру Турсунбек Усенов жол кырсыгынан каза болду (орусча) (4 -июль (теке) 2024).

[1]

[2]