Мазмунга өтүү

Турсунбек Усенов

Википедия дан
Турсунбек Усенов
Төрөлгөндөгү ысымы:

Турсунбек Бакешевич Усенов

Туулган датасы:

27 -июль 1950(1950-07-27)

Туулган жери:

Түп, Түп району, Ысык-Көл облусу, Кыргыз ССРи, СССР

Өлгөн датасы:

3 -июль 2024(2024-07-03) (73 жаш)

Өлгөн жери:

Токмок, Кыргызстан

Жарандыгы:

 ССРС
 Кыргызстан

Кесиби:

кинорежиссёр, актёр, сценарист

Карьерасы:

1970–2024

Сыйлыктары:

Кыргыз Республикасынын Президентинин Ардак грамотасы (2011)

IMDb:

ID 4459119

Турсунбек Бакешевич Усенов (27-июль 1950 — 3-июль 2024) — Советтик жана Кыргызстандык кинорежиссёр, сценарист жана актёр. Ал Кыргызстандын кино өнөрүнө олуттуу салым кошкон[1].

Усенов 1950-жылы 27-июлда Кыргызстандын Ысык-Көл облусунун Түп айылында төрөлгөн. Ал Кыргыз мамлекеттик университетинин физика-математика факультетинде (1968) жана Фрунзе политехникалык институтунда (1969) окуган. 1988-жылы Москвадагы Бүткүл союздук мамлекеттик кинематография институтунда (ВГИК) режиссёрлук курстарын бүтүргөн.[1]

2024-жылы 3-июлда Токмок шаарынын жанында болгон автокырсыктан кийин ооруканада каза болгон. Кырсык учурунда ал тасма тартууга бара жаткан.[2] Усенов Бишкек шаарында көмүлгөн.

Усенов өзүнүн кино карьерасын 1970-жылы "Кыргызфильм" студиясында реквизитор жардамчысы жана актёр катары баштаган. Анын алгачкы тажрыйбасы "Уркуя" ("Отко таазим эт") тасмасында болгон. Кийинчерээк ал режиссёрдун жардамчысы жана экинчи режиссёр катары иштеген.[1]

Усенов өзүнүн режиссёрлук карьерасын 1991-жылы "Шайтан түнү" тасмасы менен баштаган. Бул тасма 1992-жылы Ашхабадда өткөн фестивалда Мыкты режиссура сыйлыгын жеңип алган. Ал карьерасы учурунда көптөгөн маанилүү кыргыз тасмаларын жараткан.[1]

Тасмаграфиясы

[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Жылы Тасма Режиссёр Актёр Роль Сценарист Директор Эскертмелер
1970 Уркуя ("Отко таазим эт")
МакулY
1972 Эски тегирмендин жанында
МакулY²
2-режиссёр
1972 Шаркыратма
МакулY²
2-режиссёр
1973 Сүйүүнүн жаңырыгы
МакулY²
2-режиссёр
1974 Ак кеме
МакулY²
2-режиссёр
1975 Кара-Кийикке жол
МакулY²
2-режиссёр
1976 Айсулуунун талаасы
МакулY²
2-режиссёр
1977 Салима
МакулY²
2-режиссёр
1977 Улан
МакулY²
МакулY
2-режиссёр
1978 Аманат
МакулY²
2-режиссёр
1979 Айыл мозаикасы
МакулY²
МакулY
1980 Жазгы каникул
МакулY²
2-режиссёр
1981 Жакшылык кылуучу
МакулY²
МакулY
2-режиссёр
1982 Карышкырдын капканы
МакулY²
2-режиссёр
1982 Чоң өзгөрүү
МакулY
1983 Жердеги иштер
МакулY²
2-режиссёр
1984 Көгүлтүр тумар
МакулY²
2-режиссёр
1985 Ар-намыс сааты
МакулY²
2-режиссёр
1986 Жарышып чуркоо
МакулY²
2-режиссёр
1987 Небере келди
МакулY²
2-режиссёр
1988 Куугунтук
МакулY²
МакулY
2-режиссёр
1989 Токтогул
МакулY²
2-режиссёр
1990 Таш туткун
МакулY²
2-режиссёр
1991 Шайтан түнү
МакулY
1992 Өлүү чөлдүн ээси
МакулY²
2-режиссёр
Казакфильм студиясы
1992 Гүл чамбарчак
МакулY
Казакфильм студиясы
1993 Жамийла
МакулY²
"Кыргызфильм" - "Ленфильм" - Германия
2001 Көтөрүлүү
МакулY²
2-режиссёр
2002 Ойлонгон скиф
МакулY²
2-режиссёр
2003 Манкурттун энесинин ыйы
МакулY
2004 Юридикалык кеңеш
МакулY
телесериал, 13 бөлүм
2005 Сыноо катары сүйүү
МакулY²
2-режиссёр
4 бөлүмдүү
2005 Түштүк деңиздердин ыры
МакулY²
2-режиссёр
2006 Петрарканы окуу
МакулY²
2-режиссёр
2007 Бакшы
МакулY²
2-режиссёр
"Казакфильм" студиясы
2007 Белгисиз маршрут
МакулY²
2-режиссёр
2008 Бешик
МакулY²
2-режиссёр
2009 Жарык жол
МакулY²
2-режиссёр
2009 Өмүрдүн максаты
МакулY
документалдык тасма
2010 Ак булуттун артында...
МакулY²
2-режиссёр
Мосфильм" студиясы
2010 Алтын топурак
МакулY²
2-режиссёр
2011 Биз 70 жаштабыз
МакулY
документалдык тасма
2011 Шайке
МакулY²
2-режиссёр
"Казакфильм" студиясы
2011 Эне
МакулY²
2-режиссёр
2011-2012 Курманжан Датка
МакулY²
2-режиссёр
2012 Театр окуясы
МакулY²
2-режиссёр
2012 Садок
МакулY²
2-режиссёр
2013 Үмүт
МакулY
2013 Салам, Нью-Йорк
МакулY²
2-режиссёр
2013 Мен да ошол жерде болгом
МакулY²
2-режиссёр
"Мосфильм" студиясы
2014 Көк жал
МакулY²
МакулY
2-режиссёр
2014 Кыз досумдун баатыры
МакулY
2014 Жуманын бешинчи күнү
МакулY
2015 Атанын керээзи
МакулY²
2-режиссёр
2015 Мунабия
МакулY²
2-режиссёр
2020 Шамбала
МакулY
2023 Белек
МакулY

Сыйлыктары жана наамдары

[түзөтүү | булагын түзөтүү]

2011-жылы Усенов кино өнөрүнө кошкон салымы үчүн Кыргыз Республикасынын Президентинин Ардак грамотасы менен сыйланган. Ал Кыргызстан Кинематографисттер союзунун жана КМШ Кинематографисттер союздарынын конфедерациясынын мүчөсү болгон.[1]

Усенов Куляш Усенова менен үй-бүлөлүү болгон. Алардын Аида Акдоган жана Чингиз Усенов аттуу эки баласы бар.