Флавоноид

Флавондун молекулалык түзүлүшү (2-фенил-1,4-бензопирон)

Флавоноиддер (же биофлавоноиддер, латын сөзүнөн алынган flavus, сары дегенди билдирет) өсүмдүктөрдө кездешүүчү жана адамдын тамак-ашында кеңири колдонулуучу полифенолдук экинчилик метаболиттердин классына кирет.

Химиялык жактан флавоноиддер эки фенил шакекчеден (А жана В) жана гетероциклдүү шакектен (С,тиркелген кычкылтекти камтыган шакек) турган жалпы 15 көмүртектүү скелет түзүлүшүнө ээ. Бул көмүртек структурасы C6-C3-C6 деп кыскартылышы мүмкүн. IUPAC номенклатурасы боюнча, аларды бөлүүгө болот:

флавоноиддер же биофлавоноиддер
3-фенилхром-4-бирдин (3-фенил-1,4- бензопирон) структурасынан алынган изофлавоноиддер
4-фенил кумариндин (4-фенил-1,2- бензопирон) структурасынан алынган неофлавоноиддер.

Жогорудагы үч флавоноиддер кетон камтыган кошулмалар жана окшош антоксантиндер (флавондор жана флавонолдор) болуп саналат. Бул класс биринчи жолу биофлавоноиддер деп аталды. Флавоноид жана биофлавоноид терминдери флавоноиддер деп аталган кетон эмес полигидрокси полифенолдук бирикмелерди сүрөттөө үчүн кеңири колдонулат. Флавоноиддин борборундагы үч шакекче,башкача айтканда, гетероциклдер А, В жана С шакекчелери деп аталат. Ring A адатта phloroglucinol алмаштыруу үлгүсүн көрсөтөт.

Биосинтез

Флавоноиддер, негизинен, өсүмдүктөрдө синтезделген экинчи даражадагы метаболиттер. Флавоноиддердин жалпы түзүлүшү 15 көмүртектүү скелет, 2 бензол шакекчеси менен 3 көмүртектүү байланыштыргыч менен байланышкан. Ошондуктан, алар C6-C3-C6 бирикмелери катары сүрөттөлөт. Байланыш чынжырынын химиялык түзүлүшүнө, кычкылдануу жана каныкпагандык даражасына (С3) жараша флавоноиддер антоцианидиндер, флавонолдор, флаванондор, флаванонолдор, флавондор жана изофлавоноиддер сыяктуу түрдүү топторго бөлүнөт. Мындан тышкары, флавоноиддерди өсүмдүктөрдө гликозиддер менен байланышкан эркин агликондор катары табууга болот. Гликозид бакча негизделген диета керектелген flavone жана flavonol таралган түрү болуп саналат.

Тамак-аш булагы

Карагат диеталык антоцианидиндердин булагы болуп саналат

Петрушка

Петрушка жаңы, кургатылган флавондорду камтыйт^[1].

Карагат

Карагат антоцианидиндердин диеталык булагы болуп саналат^[1].

Кара чай

Кара чай диеталык флаванолдордун бай булагы болуп саналат^[1].

Цитрус

Цитрус флавоноиддерине гесперидин (флаванон гликозиди),кверцитрин, рутин (флавонол кверцетининин эки гликозиди ) кирет. Флавоноиддер кабыгына караганда целлюлозада азыраак концентрацияланган (мисалы, 165 жана 1156) . мг/100г целлюлоза жана сатсума мандарин кабыгы жана 804 мг/100г целлюлоза жана клементин кабыгы 164 менен салыштырганда)^[2].

Какао

Флавоноиддер табигый түрдө какаодо кездешет, бирок алар ачуу болушу мүмкүн болгондуктан, алар көбүнчө шоколаддан, атүгүл кара шоколаддан алынат. Флавоноиддер сүт шоколадында бар болсо да, сүт алардын сиңишине тоскоол болушу мүмкүн, бирок бул тыянак күмөндүү.

Жержаңгак

Жаңгактын (кызыл) кабыгында маанилүү полифенолдор,анын ичинде флавоноиддер бар .

Тамак-аш булагы	Флавондор	Флавонолдор	Флаванондор
Кызыл пияз	0	4 - 100	0
петрушка, жаңы	24 - 634	8 - 10	0
Тимьян, жаңы	56	0	0
Лимон ширеси, жаңы	0	0 - 2	2 — 175

Булактар

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 USDAʼs Database on the Flavonoid Content
↑ Levaj B; others (2009). "Determination of flavonoids in pulp and peel of mandarin fruits (table 1)". Agriculturae Conspectus Scientificus 74 (3): 223. Archived from the original on 2017-08-10. https://web.archive.org/web/20170810141820/http://www.agr.unizg.hr/smotra/pdf_74/acs74_38.pdf. Retrieved 2023-04-23.

[ars.usda-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 USDAʼs Database on the Flavonoid Content

[2] Levaj B; others (2009). "Determination of flavonoids in pulp and peel of mandarin fruits (table 1)". Agriculturae Conspectus Scientificus 74 (3): 223. Archived from the original on 2017-08-10. https://web.archive.org/web/20170810141820/http://www.agr.unizg.hr/smotra/pdf_74/acs74_38.pdf. Retrieved 2023-04-23.

[1]

[2]