Александр Блок
Александр Блок | |
Туулган датасы: | |
---|---|
Туулган жери: | |
Өлгөн датасы: | |
Өлгөн жери: | |
Жарандыгы: | |
Ишмердүүлүгү: |
{{{Ишмердүүлүгү}}} |
Багыты: | |
Жанр: | |
Дебют: |
«Ante Lucem» |
Кол тамгасы: | |
Чыгармалары Уикитекада. |
Алекса́ндр Алекса́ндрович Блок (16 (28) ноябрьда 1880, Санкт-Петербург, Орусия империясы — 7 августта 1921, Петроград, ОССФР) — орус поэти,XX кылымдагы орус адабиятынын классиги, Орусиянын улуу поэттеринин бири.
Биография
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жалпы маалыматтар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Александр Александровичтин атасы — Александр Львович Блок (1852—1909), юрист, Варшава университетинин профессору.
Энеси — Александра Андреевна, кыз кезиндеги фамилиясы Бекетова, (1860—1923) — Санкт-Петербургск университетинин ректору А. Н. Бекетовтун кызы. Александра 18 жашында турмушка чыгып, үй-бүлө бакыты көпкө созулбайт. Баласы Александр төрөлгөндөн кийин күйөөсү менен болгон мамилесин үзөт. 1889-жылы Синодтон күйөөсү менен болгон никени бузганы тууралуу указды алып, гвардия офицери Ф. Ф. Кублицкий-Пиоттухка турмушка чыгат. Бирок баласын биринчи күйөөсүнүн фамилиясы менен калтырат.
Александр тогуз жашында өгөй атасы жана энеси менен бирге Петербург шаарынын лейб-гренадерск полкунун казармасындагы батирлердин бирине жайгашышат. Ошол эле жылы Введенск гимназиясына окууга берилет. 1897-жылы энеси менен бирге Германиянын Бад-Наугейм шаарында жүргөн кезинде Блок Ксения Садовскаяга болгон жаштык сүйүүсүн башынан өткөрөт. Ал бийкеч Блоктун чыгармачылыгына чоң из калдырган. 1897-жылы Петербургта Вл. Соловьевьев менен жолугушат.[1].
1898-жылы гиназияны бүтүп, Петербург университетинин юридикалык факультетине тапшырат. Ал жакта үч жыл окуган соң, Петербург университетинин тарыхый-фиологиялык факультетинин славян-орус бөлүмүнө которулуп, 1906-жылы аня аяктайт. Университетте окуп жүргөн кезген Блок Сергей Городецкий жана Алексей Ремизов менен таанышат.
Ошол учурда поэттин алыскы туугандарынан болгон байкеси, кийинчереек поп Сергей Михайлович Соловьёв (кичи), Блоктун жакын досторунун бирине айланат.
Блок биринчи ырларын 5 жашында жараткан. 10 жашында Александр Блок «Корабль» журналынын эки номерин жазган. 1894-жылдан 1897-жылга чейин байкелери менен бирге колдо жазылган «Вестник» журналын чыгарат. Александр Блок кичине кезинен ар бир жайды Москвага жакын жайгашкан чоң атасынын ээлиги Шахматоводо эс алган. 8 км алыстыкта Бекетовтун досу, орустун улуу химиги Дмитрий Менделеевтин ээлиги Боблово жайгашкан болчу. Блокто 16 жашында театрга болгон кызуугусу жаралат. Александр Блок Петербургта тетралдык ийримге жазылат. Бирок биринчи ийгилигинен соң ага башка роль беришкен эмес.
Библиография
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жыйнактары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- «Стихи о прекрасной даме». «Гриф» басмаканасы, Москва, 1905 ж. Мукаба П. А. Метцгер.
- «Нечаянная радость». Экинчи ырлар жыйнагы. М., «Скорпион», 1907
- «Земля в снегу». Үчүнчү ырлар жыйнагы. М., «Золотое руно», 1907
- «Снежная маска». СПб, «Оры», 1907
- «Лирические драмы». СПб, «Шиповник», 1908. Мукаба К. С. Сомовтуку.
- «Ночные часы». Төртүнчү ырлар жыйнагы. М., «Мусагет», 1911
- «Стихи о России», «Отечество» басмаканасы, 1915. Мукаба Г. И. Нарбуттуку.
- Ырлар жыйнагы. Китеп 1-3. М., «Мусагет», 1911—1912; 2-чи басылышы., 1916
- "Ямбы", Пг., 1919
- «За гранью прошлых дней», П.-Берлин, Гржебин басмаканасы, 1920
- «Седое утро», П., «Алконост», 1920
- "Двенадцать", София, Орус-болгар китеп басмаканасы, 1920
- Ырлар жыйнагы. т. 1-9, Берлин, «Эпоха», 1923
- Ырлар жыйнагы. Т. 1—12, Л., жазуучулар басмаканасы [1932—36].
- Ырлар жыйнагы. Т. 1—8, М.— Л., ИХЛ, 1960—63. 200 000 экз. Кошумча тому катар сансыз «Записные книжки» аталышта 1965 ж. басылып чыгарылган. - 100 000 экз.
- Алты томдуу ырлар жыйнагы. Т. 1-6. — М., Правда, 1971. - 375 000 экз.
- Алты томдуу ырлар жыйнагы. Т. 1-6. — Л.: Художественная литература, 1980—1983, 300 000 экз.
- Алты томдуу ырлар жыйнагы. Т.1-6. — М.: ТЕРРА, 2009
- Жыйырма томдуу дил баяндарын жана ырларынын толук (академиялык) жыйнагы. Т. 1-5, Т. 7-8. — М., «Наука», 1997 — аз. уб. (узартылган басылма, 6-чы том чыгарылган эмес, 5-чи томдон соң 7 жана 8 томдор чыгарылган.)
- Таңдалган чыгармалары. — К.: Веселка, 1985
- Записные книжки. 1901—1920. М., ИХЛ, 1965.
Блок жана революция
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Блок А. А. Михаил Александрович Бакунин Archived 2009-06-01 at the Wayback Machine // Блок А. А. 6 томдуу дил баяндар жыйнагы. Л.: 1982. — Т.4. (1906 жылы жазылган, биринчи басылып чыгарылганы: Перевал. 1907. № 4 (февраль)).
- Последние дни Императорской власти: По неизданным документам составил Александр Блок. Archived 2007-10-08 at the Wayback Machine — Петроград: Алконост , 1921.
Кат алмашуу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Александр Блоктун каттары. — Л.: Колос, 1925.
- Александр Блоктун туугандарына жазган каттары: [Предисл. В. А. Десницкого, примеч. М. А. Бекетовой]. Т. 1-2. — М.-Л.: Academia, 1927—1932.
- Ал. Блоктун Е. П. Ивановко багытталган каттары. - М.-Л., 1936.
- Александр Блок жана Андрей Белый. Кат алмашуу. — М., 1940.
- Блок А. А. Аялына багытталган каттары // Адабий мурас. — Т. 89. — М., 1978.
- Кээде Качаловтордо конокто боломун
- А. А. Блоктун Л. А. Дельмаска багытталган каттары // Жылдыз. — 1970. — № 11. — С. 190—201.
Эстеликтер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Эскертүүлөр
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ А. Блок. Рыцарь-монах. www.vehi.net. Түп булактан архивделген күнү 27 -март (жалган куран) 2012.
Адабият
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Колдонулган адабият
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Блок А. Дил баяндар жыйнагы: 6 томдуу. — Л.: Худож. лит, 1980—1982. — 300 000 экз.
- Белый А. Символизм. — М.: Мусагет, 1910.
- Волков С. История культуры Санкт-Петербурга. — М.: Эксмо, 2004.
- Громов П. А. А. Блок. Его предшественники и современники. — М., Л., 1966.
- Максимов Д. Е. Поэзия и проза А. Блока. — Л.: Сов. писатель, 1975.
- Минц З. Г. Блок и русский символизм. — М.: Наука 1980.
- Соколова Н. К. Поэтический строй лирики Блока. — Воронеж: Изд-во ВГУ, 1984.
Сунушталган адабият
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Маалымат материалдары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Ашукин Н. Александр Блок, Синхронистич. таблицы жизни и творчества. 1880—1921. Библиография 1903—1923. [М.], 1923.
- Колпакова Е., Куприяневский П., Максимов Д. Материалы к библиографии Александра Блока за 1928—1957 годы // Уч. зап. Вильнюсского педагогического института. 1959. Т. 6.
Мемуарлар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Александр Блок в воспоминаниях современников, тт. 1-2. М., 1980
- Бекетова М. Александр Блок. Пг., 1922, 2-е изд. Л., 1930.
- Бекетова М. Воспоминания об Александре Блоке. М., «Правда», 1990, 672 с., 300 000 экз. ISBN 5-253-00015-1
- Белый А. Воспоминания о Блоке. М., 1995
- Чуковский К. Александр Блок // Чуковский К. Из воспоминаний, М., 1959.
- Гиппиус З. Мой лунный друг. // «Стихотворения; Живые лица». Серия «Забытая книга». М. 1991
Изилдөөлөр, критика
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Александр Блок: Исследования и материалы: Т. 4. Отв. ред. Н. Ю. Грякалова. СПб.: Пушкинский дом, 2011. 624 с., ил. 500 экз., ISBN 978-5-91476-031-8
- Берберова Н. Н. Александр Блок и его время. М., 1999
- Александр Блок. Новые исследования и материалы // Литературное наследство. Т. 92. Кн. 1-5. М., 1980—1992
- Блоковский сборник, вып. 1-14. Тарту, 1964—1998
- Жирмунский В. М. Поэзия А. Блока, П., 1922.
- Волков Н. Д. Александр Блок и театр. М., 1926. 157 с.
- Максимов Д. Е. Поэзия и проза Ал. Блока. Л., 1975
- Магомедова Д. М. Автобиографический миф в творчестве А.Блока. М., 1997
- Мочульский К. В. Александр Блок // Мочульский К. В. А. Блок. А. Белый. В. Брюсов. М. 1997
- Минц З. Г. Лирика Александра Блока. Вып. 1-4. Тарту, 1965—1975.
- Орлов В. Н. Гамаюн. — М.: Известия, 1981.
- Книги и статьи Аврил Пайман (Dr.Avril Payman) — всемирно-известного Блоковеда и родственницы поэта по мужу.
- Симонова И. А. «Старый дом глянет в сердце мое…» (Блоковское Шахматово) — М., 1998.
- Карпенко А. Н. Прекрасная Дама как Смерть в "Незнакомке" Блока. Читальный Зал
- Чуковский К. Книга об А.Блоке П., «Эпоха», 1922.
- Чуковский К. Александр Блок как человек и поэт. П., 1924.
- Иванов В. В. 14) «Из лирики — в трагедию». Александр Блок и театр 20-х годов // Литературное обозрение. М., 1980. № 10. С.86-91.
- Иванов В. В. «Дон Карлос» в России 1919 года (Театральный комментарий к «Крушению гуманизма» А. Блока) // Гетевские чтения. 2004—2006 / Под ред. Г. В. Якушевой. М.: Наука, 2007. С. 74-94
- Иванова Е. Александр Блок: Последние годы жизни. СПб.: Росток, 2012. — 608 с., 1500 экз., ISBN 978-5-94668-098-1
Белгилүү эмгектери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Турков А. Александр Блок. — М.: Молодая гвардия, 1969. — (Жизнь замечательных людей. Вып. 15 (475)).
- Новиков В. Александр Блок. — М.: Молодая гвардия, 2010. — 362 с. — (Жизнь замечательных людей. Вып. 1258).
Шилтеме
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Орус поэзиясынын антологиясындагы ырлары(жеткиликсиз шилтеме)
- Александр Блок,дил баяндар жыйнагы поэзия китепканасында
- Александр Блок Ырлар, биография, поэмалар, котормолор, музейлер, театр, басмага чыкбагандар.
- Александр Блок. Открыткалар, фотографиялар, ырлар. Автобиография. Поэттин жашоосунда болгон белгисиз фактылар.
- Блок Александр Александрович, орустун чыгаан поэти жана драматургу Archived 2015-03-16 at the Wayback Machine
- Материалы А. А. Блока в Российском государственном архиве литературы и искусства (РГАЛИ) Archived 2019-08-09 at the Wayback Machine
- Государственный историко-литературный и природный музей-заповедник А. А. Блока Archived 2006-08-30 at the Wayback Machine Шахматово на сайте Ассоциации музеев России
- Блоктун мүрзөсү
- Александр Александрович Блок Archived 2012-01-11 at the Wayback Machine — ырлары.
- Ночь, улица, фонарь, аптека на одной из стен в Лейдене Archived 2011-04-12 at the Wayback Machine
- Фотостихи Ночь, улица, фонарь, аптека
- Александр Блок Беларусь жеринде Archived 2010-12-30 at the Wayback Machine
- Кээде Качаловтордо конокто боломун
Аудиозапистер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Александр Блок читает «На поле Куликовом» Archived 2012-02-29 at the Wayback Machine
- Блок читает три стихотворения «О доблестях, о подвигах, о славе…», «На поле Куликовом» и «В ресторане». Записал Бернштейн 21 июня 1920 года в гостиной Дома искусств.
- Андрей Турков о Блоке Archived 2009-02-21 at the Wayback Machine
Англис тилине которулган
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- http://vagalecs.narod.ru/blok-engl.htm Alexander Blok Collected Poems. Translated from the Russian by Alec