Иран тамактары

Ирандын кулинардык маданияты тарыхта боордош элдердин ашканалары, анын ичинде кавказ, левант, грек, орто азия жана орус ашканалары менен өз ара байланышта болгон. Убакыттын өтүшү менен иран ашканасынын айрым каада-салттары жана өзгөчөлүктөрү мусулман султандыктары тарабынан персдештирилген жана Орто Азиядагы монгол династиясы аркылуу Индия менен Пакистандын ашканалары тарабынан өздөштүрүлгөн.

Белгилүү ирандык жергиликтүү тамактар — күрүч, эт, жашылча жана жаңгак менен бирге даярдалат. Жергиликтүү жашылчалар иран ашканасынын ажырагыс бөлүгү болуп,туруктуу декоративдик деп эсептелет. Ошондой эле анар, бей алма, өрүк жана мейиз перс ашканасынын кылымдар бою өзгөрүлбөс мөмөлөрү болуп саналат. Шафран, кургатылган лимон жана кычкыл даамдын башка булактары, мисалы, корица, куркума жана петрушка сыяктуу укмуштуудай мүнөздүү иран даамдары менен аралаштырылып, тамактардын чыныгы сыры деп эсептешет.

Ирандын ар бир аймагынын өзүнө жараша тамактары бар. Алардын көбү улуттук тамактар жана өлкөнүн бардык жеринде даярдалат. Ирандын атактуу жана даамдуу тамактарынын бири күрүч жана койдун же уйдун этинен жасалган Челу кебаб. Челу жоже, челу хуреш жана челу морг ирандыктардын кеңири таралган тамактары. Ирандыктардын көбү салттуу жана даамдуу иран шорпосун жакшы көрүшөт. Иран эли уйдун, койдун, тооктун жана балыктын этин сүйгөндүктөн, Иран ашканасында түрдүү даамдуу тамактар бар. Иран ашканасынын негизин күрүч тамактары, бадам, мисте, кайнатылган сабиз же апельсин кабыгы, мейиз жана мындан тышкары жашылча жана татымалдар жана кээде-кээде эт түзөт. Ошондой эле, иран тамактары икра жана креветкаларды да камтыйт. Нан жана күрүч ирандыктардын негизги тамагы болуп саналат. Иран наны абдан ар түрдүү келет. Иран элинин көбү нан жешет. Айран - муздак суусундук, чай болсо Иранда кеңири таралган ысык суусундук. Ирандыктар көбүнчө башка суусундуктарга, анын ичинде кофеге караганда чайды жакшы көрүшөт.

Иран ашканасы көбүнчө чет өлкөлөрдө, айрыкча Лондон, Сан-Франциско, Торонто, Хьюстон жана Лос-Анжелес тегерегиндеги иран диаспораларында кездешет.

Иран нандары

Лаваш : жука, майда жана тегерек нан, Иранда жана Кавказда кеңири таралган.	Сангак: жалпак, тик бурчтуу же үч бурчтуу ачыткы нан.	Тафтун: жука, жумшак жана тегерек формадагы ачытылган жалпак нан лавашка караганда коюураак.
Танур наны: Танур деп аталган мешке бышырылган ачыткы кошулган нан.	Кант наны: таттуу нан, кээде бриошка окшош.	Барбари: коюу жана сүйрү жалпак нан. Ал Тебризи деген ат менен да белгилүү.
Багета: Көбүнчө колбаса жана жашылча менен толтурулган узун, тар француз наны.	Шиермал - сүт толтурулган таттуу нан.	Комаж - зире кошулган таттуу курма наны .

Күрүч даярдоонун түрлөрү

Метод	Түшүндүрмө
Палоожана Челов	Челов — тамак жасоодо шовла же кебабка кошумча катары колдонулган жөнөкөй күрүч. Күрүч туздуу сууга салынып, анан кайнатылат. Бышкан күрүч ( челов ) кургатылган жана бууга бышыруу үчүн казанга салынат. Бул ыкма бөлүнгөн жана жабышпаган дан менен абдан жумшак күрүч алып келет. Нан же картошка кесиминин жука катмары казандын түбүндө тадиг деп аталган сары кенди пайда кылат. Эт, жашылча, жаңгак, жемиштер кээде кабат-кабат кошулуп же челов менен аралаштырып, анан бууга бышырылат. Челов казанда турганда отту азайтып, ашыкча буу пайда болбошу үчүн казандын капкагынын астына калың чүпүрөк же сүлгү коюлат.
Катх	Суу толук сиңбей туруп бышырылган күрүч. Бул Гилан аймагынын салттуу тамагы.
Дами	Райс дээрлик Кейт сыяктуу эле даярдалат, бирок негизги ыкма күрүч менен бир убакта бышырылган дан жана буурчак сыяктуу буурчак өсүмдүктөрүн камтыйт. Кейт бышырып жатканда, күрүч жана башка ингредиенттер бышканга чейин от минимумга чейин сакталат. Меш көпкө күйбөсө жана ашыкча бышпай калса, дами менен Кейт тадиг түзүшү мүмкүн. Даминин өзгөчө түрү - йогурт, тоок (же козу), күрүч, шафран жана жумуртканын сарысынын унутулгус айкалышы болгон тачин.

Шилтемелер

• 10 МЫКТЫ ПЕРС ТАМАКТАРЫ