Талас (шаар)

Википедия дан
Отурукташкан жай
Талас
орус. Талас
Герб
Герб
Өлкө Кыргызстан
Статус Облустук денгээлдеги шаар
Облус Талас облусу
Координаттар 42°31′N 72°14′E / 42.517°N 72.233°E / 42.517; 72.233Координаттары: 42°31′N 72°14′E / 42.517°N 72.233°E / 42.517; 72.233
Мэр Джумаев Эрмат Джумаевич
Тарыхы жана Географиясы
Негизделген күнү 1877
Мурунку аталышы Дмитриевка
Убакыт аралыгы UTC+6
Калкы
Калкы 32886[1] адам (2009)
Сандык идентификаторлор
Телефон коду +996 3422
Расмий сайты http://talasmeria.kg/ Калып:Ref-Кыргыз
Талас (шаар) (Кыргызстан)
Locator Dot2.gif
Талас районундагы Манас Ордо.

ТаласКыргызстандын түндүк-батыш тарабынан орун алган шаар. Батыш тарыхы Кыргыз кыркка, түндүгү – Талас Ала-Тоосу менен чектелет. Азыркы Талас шаарынын орду ХХ-кылымда ыйык жер катары саналган күлкүлдөгөн саз, чытырман токойлуу, каз өрдөккө бай жер болуптур.

1877-ж Талас өрөөнүнө ар тараптан көчүп келе баштаган, 1879-жылы Ак-Чий аталып ал жерде 67-киши жашаары катталган. 1889-жылы Ак-Чийде бир гана башталгыч класстык сабатсыздыкты жоюу мектеби болгон,бул мектепте чиркөө кызматкерлери дин төбөлдөрү бар эле. 1891-ж дин кызматкерлери Ивандын боюнча Ак-Чий кыштагы Дмитрий Домалиндин арбагына багышталып, ыйык Дмитрийдин ысымы аталып Ак-Чий аты өчөт да, Дмитревка кыштагы аталат. Дмитревка кыштагы акырындап Талас өрөөнүндөгү соода борборуну айланып баштайт. Кыштакта Талас аймагындагы эң чон базар иштеген. Соода менен бирге асыл тукум жылкы өлтүрүү, бал салуу оору өнүккөн. Совет бийлигин ортолуу менен 1928-ж жылкы өлтүрүү борборлуу Дмитревнодон Талды-Булакка көчүрүлөт. Улуу Ата Мекендик согуш жылдары Талас өрөөнүндө 1000 адам майданга өрттөлгөн.Улуу Ата Мекендик согуш жылдарында фронтко дайындалган кийим тигүүчү,бут кийим тигүүчү фабрикасы курулат. 1944-жылы Талас айлаты тегизделип, 1944-ж 22-июнда кыштагы Талас шаары деп аталган. Ошентип 1974-ж шаардыктардын саны 22 миңге жеркен. Ал эми 1990-ж Талас шаарынын калкы 34 миңдеги айыл болгон. Советтер Союзу кулап, Кыргыз Республикасы эгемендүүлүккө ээ болгондон кийин Талас шаарындын демографиялык жана социалдык-экономикалык абалы дагы өзгөргөн. Азыркы күндө Талас шаарында тогуз мектеп, көптөгөн ар тараптуу окуу жайлар бар. Талас шаары ошондуктан Талас-Куттуу өрөөндүү ордо шаары деп төмөнку ыр саптары менен толукталат.

Жерибиз Талас, дилибиз Манас[оңдоо | булагын оңдоо]

Талас өрөөнү Манас атабыз менен деген кут конгон өрөөн болуп эсептелет. А түгүл Талас кут өрөөндүү ордо шаар жөнүндө төмөндөгүдөй саптары айтылат.
Алмашпас жакын Таласым
Алмашпас мүмкүн абасын
Күн нуру менен чагылган
Күнөстүү менин Таласым
Арбагы колдоп Манастын
Алгалап алга барасың
Түлдогон уя көк күмүш
Гүл жыттуу жерсин Таласым
Бул ыр саптары сыяктуу Талас эң жаш, эң кооз шаарынын бири. Анын сыңарындай Талас шаарыбыздын тарыхы татаал жолду басып өткөн.

Улуттар[оңдоо | булагын оңдоо]

  • Кыргыз-88.9%
  • Орус-6.6%
  • Өзбек-1.3%
  • Украин-0.7%
  • Немис-0.6%
  • Түрк-0.5%
  • Казак-0.5%

Аба-ырайы[оңдоо | булагын оңдоо]

Аба ырайы континенталдык, кургагчыл. Эң бийик ортоайлык температура июль айында болот +30, эң төмөнкү ортоайлык температура январь айында болот -9,6. Жылдык жаан чачымдым көлөмү 300-400 мм. болот.

  1. Цитатанын катасы: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Этно2009.Талас

Интернеттеги шилтемелер[оңдоо | булагын оңдоо]

https://www.facebook.com/talasmeria.kg/?ref=pages_you_manage

https://www.instagram.com/meria.talas/