Мазмунга өтүү

Экофашизм

Википедия дан
символу, айлана-чөйрөнү коргоо

Экофашизм — (англ. Ecofascism) экологияны фашизм менен, кээде ашынган оңчул саясат менен байланыштырган термин[1].

Экофашизмди экологиялык философиянын эң терең тенденцияларынын бири катары кароого болот. Анын башталышы – адамдын жеке кызыкчылыгын көздөбөй, жаратылыш үчүн жаратылышты коргоо идеясы. Адамдын жаратылышка тийгизген таасирин азайтуу үчүн күч-аракет жумшоо керек, бул экологиялык душмандарды өзгөчө кескин кыскартууну талап кылат.

Экофашисттер калктын өтө көп өсүшү планетанын экологиясына терс таасирин тийгизип жатканына тынчсызданышат жана алардын көбү евгениканын жактоочулары. Экофашисттердин көбү иммиграцияга каршы чыгып, ал калктын ашыкча көбөйүшүн күчөтүп, ошону менен жаратылышты жок кылат деп эсептешет. Экофашисттер ошондой эле иммигранттар жергиликтүү калктан айырмаланып, жаңы өлкөнүн табиятын сыйлашпайт деп ырасташат.

Циммерман эч кандай экофашисттик өкмөт жок болсо да, «бул идеологиянын маанилүү аспектилерин Германиянын улуттук социализминде табууга болот, анын негизги ураандарынын бири «Кан жана топурак» болгон» деп ырастайт.[2]

маанилүү инсандар

[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Савитриан Деви сүрөт

Савитри Деви эзотерикалык нацизмдин жана экологиянын көрүнүктүү жактоочусу болгон. Гитлердин жана нацисттик партиянын күйөрманы, ал жаныбарлардын активдүүлүгүн да колдойт. Дэви бала кезинен бери вегетарианчы болгон жана өз ишине экологиялык жактан таза мамиле жасаган. Индияда, ал жаныбарлардын укуктары жана жаратылыш боюнча өз көз карашын билдирди. Анын айтымында, адамдар айбан эмес; анын көз карашында, адам экосистеманын бир бөлүгү болуп саналат жана бардык жандууларды, анын ичинде жаныбарларды жана бүт табиятты урматташы керек. Нацизмге жана терең экологияга кош берилгендигинен улам, ал эко-фашисттик чөйрөлөрдө таасирдүү фигура деп эсептелет.[3][4]

Тед Качиньский

[түзөтүү | булагын түзөтүү]
Теодор Качински, 1968

"Unabomber" деп аталган Тед Качинский эко-фашисттик ой жүгүртүүгө чоң таасир эткен. 1978-1995-жылдар аралыгында Качинский айлана-чөйрөнү коргоо менен бирге адамзатка көбүрөөк эркиндикти бере турган адамзатты примитивдүү абалга кайтаруу үчүн заманбап индустриалдык коомго каршы революцияны тутандырууга багытталган террордук жардыруу кампаниясын баштаган. 1995-жылы Качинский “Вашингтон Пост” же “Нью-Йорк Таймс” гезиттери анын “Өнөр жай коому жана анын келечеги” аттуу манифестин жарыяласа, шайлоо өнөктүгүн токтотууну сунуш кылган. Бул шарттарга эки гезит тең макул болушкан. Манифест заманбап индустриалдык коомду гана эмес, ошондой эле Качинский социалисттер, коллективисттер, феминисттер, гейлер жана майыптардын укуктарын коргоочулар, жаныбарлардын укуктарын коргоочулар жана ушул сыяктуулар деп аныктаган солчулдарды да сынга алган[5].

анын манифести эркиндикке чыккандан кийин олуттуу түрдө каралып, Качинскийдин зордук-зомбулук көрсөтүүсүнө таптакыр макул болбогондордун арасында да абдан таасирдүү болуп калды. Эко-фашисттер анын тынымсыз радикалдуу, “жашыл” жана солчулдарга каршы иштерине тез эле кызыгышты.[6]

  1. https://web.archive.org/web/20210420152716/https://books.google.com/books?id=i4mvAwAAQBAJ&q=ecofascism#v=snippet&q=ecofascism&f=false
  2. Zimmerman, Michael E. (2008). Ecofascism. В Taylor, Bron R. (ред.). Encyclopedia of Religion and Nature, Volume 1 . Лондон, Великобритания: Continuum. с. 531-532. ISBN  978-1-44-112278-0 .
  3. https://web.archive.org/web/20200303225044/https://www.bbc.com/news/magazine-41757047
  4. https://web.archive.org/web/20200221000953/https://www.newstatesman.com/science-tech/social-media/2018/09/eco-fascism-ideology-marrying-environmentalism-and-white-supremacy
  5. https://web.archive.org/web/20170813223357/http://www.nybooks.com/articles/1998/04/23/varieties-of-madness/
  6. https://web.archive.org/web/20160304234112/http://www.washingtonpost.com/wp-srv/national/longterm/unabomber/manifesto.text.htm