Феминизм

Феминизм (лат. femina - «аял») – аялдардын саясий, экономикалык, жеке жана социалдык укуктарын кеңейтүүгө жана сексизмди жеңүүгө багытталган идеологиялардын, саясий жана коомдук кыймылдардын спектри.

Феминисттик кыймылдын символу Венеранын күзгүсүндө камтылган түйүлгөн муштум (күрөштүн жана каршылыктын символу) (аялдын символу).  Кызгылт көк түс - феминизмдин салттуу түсү

Өткөн жана азыркы феминисттик кыймылдар аялдардын укуктары үчүн күрөшүп келишет: шайлоо укугу, мамлекеттик кызматтарды ээлөө укугу, иштөө укугу жана бирдей эмгек акы, менчик укугу, билим алуу, соодалашуу, никедеги тең укуктар, энелик өргүү укугу жана төрөт, дененин өз алдынчалыгы жана бүтүндүгү укугу (аялдарды жана кыздарды зордуктоодон, сексуалдык асылуулардан жана үй-бүлөлүк зомбулуктан коргоо). Феминисттик кыймылдар аялдардын укуктары чөйрөсүндөгү эң ири социалдык өзгөрүүлөрдүн артында турган негизги кыймылдаткыч күчтөрдүн бири катары каралат, өзгөчө Батыш өлкөлөрүндө алардын ишмердүүлүгү Батышта аялдардын шайлоо укугу, аялдардын репродуктивдүү системасы сыяктуу тааныш кубулуштардын себеби катары дээрлик бир добуштан таанылган. укуктар (контрацепцияга жетүү, бойдон алдыруу укугу), бүтүмдөрдү түзүү жана мүлккө ээ болуу укугу жана англис тилиндеги сөздү колдонуунун гендердик бейтараптыгы.

Феминисттик кыймылдар аялдардын укуктарына басым жасап келген жана ошол бойдон калууда, бирок кээ бир феминисттер эркектерди боштондукка чыгаруу кыймылын феминисттик күн тартибине киргизүүнү жакташат, анткени коомдун патриархалдык уюму жана салттуу гендердик ролдор алардын пикири боюнча эркектерге да зыян келтирет. Ошол эле учурда башка феминисттер эркектердин укуктары менен алектениши керек деп эсептешет.

Колдонулган адабияттар

Адам укуктары, демократия, бийлик. Энциклопедиялык сөздүк. – Б.: 2015. -496 б. ISBN 978-9967-27-790-8