Айым Айтбаева

Айтбай кызы Айым
Туулган датасы:	9 -февраль 1917(1917-02-09)
Туулган жери:	Ак-Суу району, Челпек айылы
Өлгөн датасы:	27 -июнь 1978(1978-06-27) (61 жаш)

Айым Айтбаева (09.02.1917-27.06.1978) - жазуучу.

Өмүр баяны

Айым 9 - феврал 1917-жылы Ысык-Көл областынын Ак-Суу районунун Челпек айылында кедей дыйкандын үй-үлөсүндө туулган.

1928-жылдан тарта мурдагы Пржевальск шаарында балдар үйүнө тарбияга берилген, кийин ар тараптуу технологиялык мектебинде окуусун улантат. 1929-жылы Айымга мурдагы Фрунзе шаарындагы советтик партия мектебине жолбомо беришет. 1931-жылдан 1934-жылга чейин Ленинграддагы советтик өлкөлөрдүн аз улутчулдар мектебинде окуган. Ал мектеп негизинен жалпы билим берүү мектеби болуп саналган. 1941-жылы Кыргыз мамлекеттик педагогикалык унивеситетин аяктаган, ал эми 1953-жылы Москвадагы ЦК КПСС жогорку партиялык мектебин бүтүргөн.

Ишмердүүлүгү

Айымнын ишмердүүлүгү 1934-жылдан башталат. 1934-жылдан 1936-жылдар ичинде «Кызыл Кыргызстан» гезитинин адабий жанры боюнча редактор, 1936-жылдан 1938-жылдары «Кыргызстан пионери» гезитинин бөлүм башчысы, 1938-жылдан 1941-жылга чейин жумушчуларды маданиятка үндөө мектебинде - география мугалими, 1942 - 1944-жылдары Кыргыз ССРинин Министрлер Кеңешинин бөлүм башчысы, «Ленинчил жаш» гезитинин редактору, 1948-жылдан 1950-жылга чейин Кыргызстан ЦК ЛКСМинин катчысы, 1953-жылдан 1954-жылдар аралыгында «Кыргызстан пионери» гезитинин башкы редактору, 1956-жылдан 1959-жылга чейин Кыргыз ССРинин Министрлер Кеңешинин адабият бөлүмүн башчысы, 1962 - 1973-жылдары «Кыргызстан аялдары» журналынын жоопту катчы болуп эмгектенген.

Маданиятка кошкон салымдары

Айым, маданият жаатында 1936-жылдан баштап аралаша баштайт. Анын биринчи макалалары, очерктери жана фельетондору балдарга арналат. 1960-жылы Айым Айтбаевнанын «Турмуш чакырат» деген аталыштагы повести китеп түрүндө жарыкка чыгат. Жазуучунун маданий ишмердүүлүгүндөгү ири кадамдарынын бири болуп 1966-жылы чыккан «Тамчы кап» романы саналат. Бул роман 1969-жылы орус тилине которулуп басылмага берилген, ошол эле учурда «Атанын жакоосу» деп аталган чыгармалар жыйнагында «Тамчы кап» романы эстон тилине которулуп, чыгарылган. Республикадагы басма жаатында иштеп жүрүп, Айым Айтбаевна, очерктерди, публицистикалык макалаларды, мамлекеттин маданий жана коомдук турмушун чагылдырган макалалардын чыгышына көп кучүн жана убактысын жумшаган

Эмгектери

• Сырлуу конгуроо: Аңгемелер. — Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1960. — 92 б.
• Турмуш чакырат: Повесть. — Ф.: Кыргызмамбас, 1960.— 198 б.
• Атанын жагоосу: Ангеме. — Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1963. —40 б.
• Торсогой: Аңгемелер. — Ф.: Кыргызокуупедмамбас, 1964. —32 б.
• Тамчы кан: Роман. — Ф.: Кыргызстан, 1966.— 447 б.
• Атанын аманаты: Аңгемелер жана повесть. — Ф.: Мектеп, 1971. — 75 б.
• Жер астында эмне жашайт: Аңгеме. —Ф.: Мектеп, 1974. — 12 б.
• Эне үмүтү: Аңгемелер жыйнагы. — Ф.: Кыргызстан, 1975. —188 б.

Котормолор

• Жизнь зовет: Повесть,— Ф.: Киргизгосиздат, 1962.— 144 с. (Турмуш чакырат) - орусча
• Таинственный колокольчик: Рассказы. —Ф.: Мектеп, 1966. — 70 с. (Сырлуу конгуроо) - орусча
• Галстук отца: Повесть.—М.: Дет. лит., 1969. — 95 с. (Атанын жагоосу) - орусча
• Капли крови: Роман. — Ф.: Кыргызстан, 1969.— 360 с. (Тамчы кан) - орусча
• Галстук отца: Рассказы. — Таллин: Ээсти Раамат, 1971. — 66 с.— (Атанын жагоосу) - эстонча

Сыйлыктары

1945-жылы КПСС мүчөсү, 1959-жылы «Ардак Белгиси» ордени, «Эмгекке болгон салымы үчүн» медалы, «В.И.Лениндин 100 жылдык туулган күнүнө арналган - эмгекке болгон салымы үчүн» медалы, Кыргыз ССРинин Жогорку Кеңешинин Ардак грамоталарынын ээси. 1948 - 1950-жылдары ЦК ВЛКСМдин мүчөсүнө кандидат, 1948 - 1953-жылдары Кыргызстан ЦК ЛКСМнин мүчөсү, 1956-жылы Кыргызстан ПК КП мүчөсүнүн кандидаты.