Ба́рба (эл)
Ба́рба (берба, бариба, баргу, боргава, богунг) — Бениндин түндүгүндө жашаган эл. Ошондой эле Нигериянын түндүк-батышында жана Тогонун түндүк-чыгышында бар.
Жалпы саны 600 миңге жакын адам. Анын ичинде Бенинде 495 миң адам (2005), Нигерияда — 62 миң, Тогодо — 14 миң.
| Ба́рба | |
 Барба улутундагы аял | |
| Мамлекеттер жана аймактар | |
|---|---|
|
Бардыгы: 600 миң адам | |
| Тили |
бариба (баргу) |
| Дини |
Жергиликтүү салттуу ишенимдери, |
| Расалык тиби | |
Тил
Бариба (баргу) тили Нигер-конго макробүлөсүнүн гур уясына кирет.
Дин
Жергиликтүү салтту ишенимдер сакталып келетат. Ата-бабалар культуна сыйынышат. Калктын бир бөлүгү мусулмандар (сүннөттөр) жана христиандар (протестанттар).
Коом
Уруулук бөлүнүү сакталып калган. Салттуу коомдук уюмдун негизин көп балалуу үй-бүлөлөрдөн турган айылдык жамааттар түзөт. Нике вирилокалдык. Полигиния, сорорат, левират салттары практикада калды. Өтүү каадасы бар.
Чарбалык иштер
Негизги салттуу кесиби — кол менен иштетилген тропикалык
которуштуру чарбасы (күрүч, жүгөрү, жержаңгак, фонио ж.б.). Талаалар айылдардын айланасында жайгашкан.
Мал кармашат. Малды кайрак жерлерде же орулган талааларда жайышат.
Кол өнөрчүлүк
Көркөм кол өнөрчүлүк — жыгачтан оюу, керамика, токуу, килем токуу.
Турак жай
Түштүктө токой зонасында турак жай планы боюнча тегерек, чатыры конус сымал саман, түндүгүндө — төрт бурчтуу.
Бутактарынан жана ичке дарак сөңгөктөрүнөн жасалган үйдүн дубалдары чопо менен шыбалат.
Тамак-аш
Негизги азыгы — өсүмдүк тамак (ботко, кайнак) жана эт.
Тарых
14-15-кылымдарда барба уруулары Боргу алгачкы саясий бирикме түзүп, 15-кылымдын аягында Бариба деп аталган буса башчылыгы менен бириккен. Башкаруучулардын татаал иерархиясы болгон. 1690-1783-жылдары Ойонун вассалы, 1898-жылдан Франциянын Дагомеясынын жана Британиянын Нигер жээгиндеги протекторатынын курамында.