Гола
Гола | |
Гола аялдары | |
Мамлекеттер жана аймактар | |
---|---|
Бардыгы: 260 миң адам | |
Тили | |
Дини |
жергиликтүү салттуу ишенимдери |
Расалык тиби |
Гола (гула) — эл.
Либерия (түндүк-батыш) — 150 миң адам;
Сьерра-Леоне (чыгыш) — 10 миң адам.
Токойлуу жерде жашашат.
Гобла, денг, конгбаа, сене, теге топторго бөлүнүшөт.
Материалдык жана рухий маданияты боюнча менде элине жакын.
Тил
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Гола тилинде сүйлөшөт. Көпчүлүк англис тилин билет.
Дин
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жергиликтүү салттуу ишенимдерди карманышат (жаратылыш күчтөрүнүн, ата-бабалардын культу).
Чарбачылык
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Негизги кесиби – кол менен иштетилген (кыю жана күйгүзү жол менен жерди бошотуу) жер чарбасы (күрүч, жер жаңгак, маниок, жүгөрү, батат, ямс). Мал багышат.
Социум
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Гола салттуу түрдө башчылар жетектеген чакан жамааттарга уюштурулган. Жашыруун союздар маанилүү роль ойнойт ("Поро" эркектер союзу ж.б.). Салт боюнча ар бир адамдын руханий шериги (neme) болушу керек.
Турак жай
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Алар чоң кыштактарда жана чакан сезондук коңуштарда жашашат. Турак жай тегерек (кээде тик бурчтуу), бийик конус түрүндөгү чатыры пальма жалбырактарынан жана самандан жасалган, токулган дубалдары чопо менен капталган.
Салтуу кийим
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Салттуу кийим — жамбашка оролгон кездеме.
Тамак-аш
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Негизги тамак-аш — күрүч жана жүгөрүдөн ботко, фонио, банан, жашылчалар, балык.
Маданият
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Музыкалык фольклор, анын ичинде бий өнүккөн.
Гола элинин белгилүү инсандары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Тейлор, Чарльз (энеси жактан) — Либериянын президенти (1997—2003).
- Джонсон-Серлиф, Элен — Либериянын президенти (2006—2018).
Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Андрианов Б.В. Гола // Народы и религии мира/ Глав. ред. В.А.Тишков. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1999. С. 136
- Vogel S., People of Wood: Baule Figure Sculpture // "Art Journal", Vol. 33, No. 1 (Autumn, 1973), pp. 23–26
- Warren L. D'Azevedo, Common Principles of Variant Kinship Structures among the Gola of Western Liberia, American Anthropologist, New Series, Vol. 64, No. 3, Part 1 (Jun., 1962), pp. 504–520
- Warren L. d'Azevedo, Uses of the past in Gola Discourse // "The Journal of African History", Vol. 3, No. 1(1962), p. 12