Түркиянын административдик-аймактык түзүлүшү

Түркиянын административдик бөлүнүшү

Административдик-аймактык жагынан Түркия 81 илге (түрк. il - облусу) бөлүнөт.

Илдер

Илди мамлекеттик башкарууну өкмөт тарабынан дайындалган губернатор – вали (түрк. vali) ишке ашырат. Губернатордун резиденциясы вилаят (түрк. vilayet) деп аталат.

Ар бир ил илчеге (түрк. ilçe), же райондорго бөлүнөт. Илдин административдик борбору анын борбордук аймагында - меркез илче (түрк. merkez ilçe) жайгашкан.

Эреже катары, же алардын административдик борборлору менен бирдей аталышка ээ. Бирок өзгөчөлүктөр бар: Хатай (административдик борбору Антакья шаары), Кожаэли (административдик борбору Измит шаары) жана Сакария (административдик борбору Адапазары шаары).

1926-жылы Түркия 57 илге бөлүнүп, 1939-жылы Хатай кошулуп, 1947-жылы Артвин, Тунжели, Каракүз (азыркы Бингөл), Битлис жана Хакари, 1953-жылы Усак, 1954-жылы Сакария жана Адыяман, 1957-жылы - Невшехир. 1957-1989-жылдары илдердин саны туруктуу болгон – 67. 1989-жылы Кырыккале, Караман, Байбурт жана Аксарай, 1990-жылы – Батман жана Ширнак, 1991-жылы – Бартын, 1994-жылы – Ыгдыр жана Ардахан, жылы – Ялова түзүлгөн. , Карабүк жана Килис, 1997-жылы - Османие, 1999-жылы - Дүзже.

Учурда Түркиянын аймагы төмөнкү же (областтарга) бөлүнөт:

Түркиянын илдер

№	Ил ысымы (кырг. )	Ил ысымы (түрк. )	Илдин аянты км²	Илдин калкы, адам (2009)	Калктын жыштыгы адам/км²	Админ. борбору	Админ. борбордун калкы, перс.	Коду
1	Агры	Ağrı	11 315	537 665	47,52	Агры	79 764	04
2	Адана	Adana	14 256	2 062 226	144,66	Адана	1 130 710	01
3	Адыяман	Adıyaman	7 572	588 475	77,72	Адыяман	178 538	02
4	Айдын	Aydın	7 922	950 757	120,01	Айдын	142 267	09
5	Аксарай	Aksaray	8 051	396 084	49,20	Аксарай	129 949	68
6	Амасья	Amasya	5 731	365 231	63,73	Амасья	74 393	05
7	Анкара	Ankara	25 615	5 017 914	195,90	Анкара	3 203 362	06
8	Анталья	Antalya	20 599	1 719 751	83,49	Анталья	603 190	07
9	Ардахан	Ardahan	5 495	133 756	24,34	Ардахан	17 274	75
10	Артвин	Artvin	7 493	191 934	25,62	Артвин	23 157	08
11	Афьонкарахисар	Afyonkarahisar	14 532	701 326	48,26	Афьонкарахисар	128 516	03
12	Байбурт	Bayburt	4 043	97 358	24,08	Байбурт	32 285	69
13	Балыкесир	Balıkesir	14 442	1 076 347	74,53	Балыкесир	215 436	10
14	Бартын	Bartın	1 960	184 178	93,97	Бартын	35 992	74
15	Батман	Batman	4 671	456 734	97,78	Батман	246 678	72
16	Билежик	Bilecik	4 181	194 326	46,48	Билежик	34 105	11
17	Бингөл	Bingöl	8 402	253 739	30,20	Бингөл	68 876	12
18	Битлис	Bitlis	8 413	388 678	46,20	Битлис	44 923	13
19	Болу	Bolu	10 716	270 654	25,26	Болу	84 565	14
20	Бурдур	Burdur	7 238	256 803	35,48	Бурдур	63 363	15
21	Бурса	Bursa	11 087	2 550 645	230,06	Бурса	1 194 687	16
22	Ван	Van	20 927	1 022 330	48,85	Ван	284 464	65
23	Газиантеп	Gaziantep	7 194	1 285 249	178,66	Газиантеп	853 513	27
24	Гиресун	Giresun	7 151	523 819	73,25	Гиресун	83 636	28
25	Гүмүшхане	Gümüşhane	6 125	186 953	30,52	Гүмүшхане	30 270	29
26	Денизли	Denizli	11 716	950 029	81,09	Денизли	275 480	20
27	Диярбакыр	Diyarbakır	15 162	1 362 708	89,88	Диярбакыр	545 983	21
28	Дүзже	Düzce	1 065	314 261	295,08	Дүзже	56 649	81
29	Зонгулдак	Zonguldak	3 470	615 599	177,41	Зонгулдак	104 276	67
30	Измир	İzmir	11 811	3 370 866	285,40	Измир	2 232 265	35
31	Йозгат	Yozgat	14 083	682 919	48,49	Йозгат	73 930	66
32	Кайсери	Kayseri	17 116	1 060 432	61,96	Кайсери	536 392	38
33	Карабүк	Karabük	2 864	225 102	78,60	Карабүк	100 749	78
34	Караман	Karaman	8 816	243 210	27,59	Караман	105 384	70
35	Карс	Kars	9 594	325 016	33,88	Карс	78 473	36
36	Кастамону	Kastamonu	13 473	375 476	27,87	Кастамону	64 606	37
37	Кахраманмараш	Kahramanmaraş	14 213	1 002 384	70,53	Кахраманмараш	326 198	46
38	Килис	Kilis	1 239	114 724	92,59	Килис	70 670	79
39	Кожаэли	Kocaeli	3 635	1 676 202	331,80	Измит	195 699	41
40	Конья	Konya	40 824	2 192 166	53,70	Конья	742 690	42
41	Кыркларели	Kırklareli	6 056	340 559	54,24	Кыркларели	53 221	39
42	Кыршехир	Kırşehir	6 434	253 239	39,36	Кыршехир	88 105	40
43	Кырыккале	Kırıkkale	4 589	383 508	83,57	Кырыккале	205 078	71
44	Күтахья	Kütahya	12 119	656 903	54,20	Күтахья	166 665	43
45	Малатья	Malatya	12 235	853 658	69,77	Малатья	381 081	44
46	Маниса	Manisa	13 120	1 260 169	96,05	Маниса	214 345	45
47	Мардин	Mardin	9 097	705 098	77,51	Мардин	65 072	47
48	Мерсин	Mersin	15 737	2 271 400	144,34	Мерсин	545 000	33
49	Мугла	Muğla	12 716	715 328	56,25	Мугла	43 845	48
50	Муш	Muş	8 023	453 654	56,54	Муш	67 927	49
51	Невшехир	Nevşehir	5 438	309 914	56,99	Невшехир	67 864	50
52	Нигде	Niğde	7 318	348 081	47,57	Нигде	78 088	51
53	Орду	Ordu	5 894	887 765	150,62	Орду	112 525	52
54	Османие	Osmaniye	3 189	458 782	143,86	Османие	173 977	80
55	Ризе	Rize	3 792	365 938	96,50	Ризе	78 144	53
56	Сакарья	Sakarya	4 895	917 373	154,48	Адапазары	283 752	54
57	Самсун	Samsun	9 474	1 209 137	127,63	Самсун	363 180	55
58	Сивас	Sivas	28 129	755 091	26,84	Сивас	251 776	58
59	Сиирт	Siirt	5 465	263 676	48,25	Сиирт	98 281	56
60	Синоп	Sinop	5858	225 574	38,51	Синоп	30 502	57
61	Текиртоо	Tekirdağ	6 345	874 475	98,28	Текиртоо	107 191	59
62	Токат	Tokat	9 912	828 027	83,54	Токат	113 100	60
63	Трабзон	Trabzon	4 495	975 137	216,94	Трабзон	214 949	61
64	Тунжели	Tunceli	7 406	93 584	12,64	Тунжели	25 041	62
65	Ушак	Uşak	5 174	322 313	62,29	Ушак	137 001	64
66	Хаккяри	Hakkâri	7 729	236 581	30,61	Хаккяри	58 145	30
67	Хатай	Hatay	5 678	1 448 418	255,09	Антакья	144 910	31
68	Чанаккале	Çanakkale	9 887	502 328	47,03	Чанаккале	75 810	17
69	Чанкыры	Çankırı	8 411	270 355	32,14	Чанкыры	62 508	18
70	Чорум	Çorum	12 833	597 065	46,53	Чорум	161 321	19
71	Шанлыурфа	Şanlıurfa	19 091	1 443 422	75,61	Шанлыурфа	385 588	63
72	Шырнак	Şırnak	7 296	353 197	48,41	Шырнак	52 743	73
73	Ыгдыр	Iğdır	3 584	168 634	47,05	Ыгдыр	59 880	76
74	Ыспарта	Isparta	8 733	513 681	58,82	Ыспарта	148 496	32
75	Ыстанбул	İstanbul	5 170	14 160 467	2 248,02	Ыстанбул	8 803 468	34
76	Эдирне	Edirne	6 241	398 582	64,51	Эдирне	119 298	22
77	Элязыг	Elâzığ	9 181	569 616	62,04	Элязыг	266 495	23
78	Эрзинжан	Erzincan	11 974	316 841	26,46	Эрзинжан	107 175	24
79	Эрзурум	Erzurum	24 741	937 389	37,89	Эрзурум	361 235	25
80	Эскишаар	Eskişehir	13 904	706 009	50,78	Эскишаар	482 793	26
81	Ялова	Yalova	403	220 122	418,34	Ялова	70 118	77
	Бардыгы		781 978	71 977 744	92,05

Илчелер

Илдер ильчен (түрк. ilçe) же райондор. 2013-жылга карата алардын саны 957. Ар бир ильянын административдүү борборунда болгон меркез ильче (түрк. merkez ilçe) жайгашкан же борбордук району. Көптөгөн, бирок баары эмес, аймактар чач (бужук) бөлүнөт.

Муниципалдык түзүлүш

2013-жылы жергиликтүү өз алдынча башкаруу ыслаттын натыйжасында түрк муниципалдык түзүлүш төрт деңгээлдүү структурага ээ болгон.

Статистикалык бөлгөлөр

Түркиянын статистикалык бөлгөлөр

Бейрасмий түрдө, статистикалык максаттар үчүн илдер 7 өрөөнгө бириктирилген:

1. Мармара бөлгөсү (түрк. Marmara Bölgesi)
2. Ич Анадолу бөлгөсү (түрк. İç Anadolu Bölgesi)
3. Карадеңиз бөлгөсү (түрк. Karadeniz Bölgesi)
4. Чыгыш Анадолу бөлгөсү (түрк. Doğu Anadolu Bölgesi)
5. Эге бөлгөсү (түрк. Ege Bölgesi)
6. Акдеңиз бөлгөсү (түрк. Akdeniz Bölgesi)
7. Түштүк-Чыгыш Анадолу бөлгөсү (түрк. Güneydoğu Anadolu Bölgesi)