Кара-Кол

Бул барак сөздүн же сөз айкашынын маанилерин келтирип, тийиштүү макалаларга шилтеме берет.
Бул жерге макаланын негизги текстинен багытталсаңыз: ал макаладагы шилтемени жана/же бул жерге багытталган баракты оңдоп, Википедияны жакшырта аласыз. Бирок, тийиштүү макала жазыла элек үчүн да бул жерге багытталган болушуңуз мүмкүн.

Кара- Кол
Жалпы маалымат

Жайгашкан жери:	Кыргызстан
агын суулардын саны:	Алты (6)
Жердин саны:	Бир шаар (1)
Мааниси:	"Суу, дарыя"
Этимология:	Калмак тили "хара хол"

Кара-Кол — бул кеңири тараган Кыргызстандын ар кайсы тарабында жайгашкан жер- суулардын окшош аталышы. Алардын арасында шаардын, агын суулардын аттары кезигет. Бирдей аталыштагы мындай суулардын жалпы саны Кыргызстан боюнча-алты.

Кара-Кол, Ак-Суу району

Негизги макала: Каракол, агын суу

Кара–Кол, Ак-Суу районун аймагы аркылуу аккан суу. Тескей Ала-Тоонун түндүк капталынан башталып, Ысык-Көлгө куйган суу. Узундугу 50 км, алабынын аянты 394 км². Башталышында мөңгүлүү, ортоңку бөлүгүндө карагайлуу капчыгай, төмөнкү бөлүгүндө кенен түздүк аркылуу агат. Негизги куймасы– Кашка-Суу. Мындан тышкары алабында жалпы узундугу- 93 км келген 27 куймасы, жалпы аянты 0,99 км² болгон 4 көл бар. Алардын эң чоңу Ала-Көл (аянты 0,84 км²). Көп жылдык орточо чыгымы 6,60 м³/сек; эң көбү 57,6 м³/сек, эң азы 0,38 м³/сек. Апрелдин аягында көбөйө баштап, июль-августта кирет, сентябрдын аягында тартылат. Сугатка кеңири пайдаланылып, айыл-кыштактарды суу менен камсыз кылат. Боюнан Каракол шаары, Челпек, Бөрүбаш, Бурмасуу ж. б. кыштактар орун алган.

Кара-Кол, Талас районуну

Негизги макала: Каракол, агын суу (Талас)

Каракол Талас районунун аймагы аркылуу аккан суу, Талас суусунун оң куймасы.

Узундугу 100 км, алабынын аянты- 1160 км2. Кыргыз жана Талас Ала-Тоолорунун кошулган жеринен башталат. Ири куймалары: Жарташ, Кумбел, Талдыбулак, ошондой эле ондогон майда куймалары, алабында бир нече майда көл бар. Жылдык орточо чыгымы 7,64 м³/сек; эң көбү 33,9 м³/сек, эң азы 0,95 м³/сек. Апрелдин аягында кирип, сентябрда тартыла баштайт. Сугатка пайдаланылып, бир нече каналга бөлүнөт. Жээгинен Көпүрө-Базар, Арал, Чат- Базар сыяктуу кыштактарда орун алган.

Кара-Көл, Ноокат району

Кара-Көл Ош облусунун Ноокат районундагы агын суу.

Аравансайдын оң куймасы. Кичи Алай кырка тоосунун түндүк- батыш капталынан агып түшөт. Узундугу 41 км (Айыр-Ташты кошкондо, алабынын аянты 387 км². Алабынын деңиз деңгээлинен орточо бийиктиги 2900м. Айырташ суусу Алтын казык тоосунун түштүк, Алай кырка тоосунун түндүк- батыш капталынан башталган майда суулардан түзүлүп, адегенде капчыгай аркылуу агып, кууш өрөөнгө чыгат. Ортоңку бөлүгүндө Косчан деп аталып, Жерарык суусу менен кошулат да, Кара-Көлдү түзөт. Жылдык орточо чыгымы 3,86 м³/сек. Эң көбү июнда, эң азы февралда байкалат. Ири куймалары: Шан- кол(сол), Жаңысай, Жаркоргон(оң) ж.б. Суусу Аравансайга жетпей сугат тармактарына бөлүнүп кетет. Жээгинде Алике, Жаңыбаш, Карабаш ж.б. кыштактарда жайгашкан.

Кара-Кол, Нарын району

Кара-Кол – Ички Теңир-Тоодогу суу, Чоң Нарындын сол куймасы. Жогорку Нарын тектон өрөөнүнүн батыш жагында. Нарын районунун аймагы аркылуу агат. Узундугу 51 км, алабынын аянты 585 км². Борколдой жана Чоң Үзөңгүкууш (Кумбел) тоолорунун аралыгында жаткан Жагалмай мөңгүсүнөн башталат. Баш жагында өрөөнү кенен (0,4–0,8 км); Келинтайгак суусуна чейин Жагалмай деп аталат. Ортоңку бөлүгү бийик кашаттуу (7 кашат), төмөнкү агымы капчыгайлуу (0,1–0,2 км). Май– июнь айларында суусу кирип, сентябрда тартылат. Ири куймалары: Ашуучакыркорум, Туюк-Чакыркорум (оң), Келинтайгак, Жайык, Бешкашат (сол).

Кара-Кол, Чыгыш Кара-Кол

Чыгыш Кара-Кол — Кочкор суусунун башаты. Узундугу 51 км, алабынын аянты 533 км². Кыргыз Ала-Тоосунун түштүк капталынан башталып, кууш тепши сымал капчыгай жана өрөөн аркылуу агат. Ири куймалары: Корумду, Үчкуулук, Ийри-Суу. Булардан башка 30 дан ашык майда куймасы жана алабында чакан (аянты 0,01 км²) көл бар. Жылдык орточо чыгымы 4,76 м³/сек; эң көбү 63,6 м³/сек, эң азы 0,16 м³/сек. Апрелдин аягында кире баштап, сентябрда тартылат. Сугатка пайдаланылат. Сол жээгинен Дөң-Алыш, Кара-Мойнок кыштактары орун алган.

Кара-Кол, Батыш Кара-Кол

Негизги макала: Батыш Каракол (суу)

Батыш Кара-Кол – Ички Теңир-Тоодогу суу, Көкөмерендин агын суулары 192 сол куймасы. Узундугу 89 км, алабынын аянты 1230 км². Кыргыз Ала-Тоосу менен Карагатты тоосунун кошулган жеринен башталып, анча кууш эмес өрөөн аркылуу агат. Негизги куймалары: Туюк- Аларча, Сөөк, Ашуу- Аларча, Шили-Суу, Сокулук, Чаарташ ж. б. Майда куймалары көп. Жылдык орточо чыгымы 19,7 м³/сек; эң көбү 56,9 м³/сек, эң азы 7,03 м³/сек. Май айында кирип, сентябрда тартылат. Боюнан Кожомкул атындагы кыштак орун алган.

Дагы караңыз

интернеттеги шилтемелер

kyrgyzinfo.ru(жеткиликсиз шилтеме)

булактар

Кыргызстандын географиясы/ Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, Бишкек 2004, ISBN 9967-14-00-6-2