Махмуд Ибн Вали
Махмуд Ибн Вали (1595 же 1596-жылы төрөлгөн өлгөн жылы белгисиз) – орто кылымдын соңку мезгилинде Балх аймагынан чыккан окумуштуу тарыхчы. Ал «Бахр ал-асрар фи манакиб ал-ахйар» («Айкөлдөрдүн чыгаандыгы тууралуу сырлар деңизи») аттуу эмгегин жазган. 1640–41-жылдары фарсы тилинде Балх ханы Аштархани Надир Мухамад хандын тапшырмасы боюнча жазылган. Чыгарма астрология, география жана жалпы тарых боюнча энциклопедиялык мүнөздө жазылган жана ар бири 4 бөлүмдөн турган 7 томду түзгөн.
1-, 6-томдорунун кол жазмалары биздин күндөргө жеткен. 1-том космографиялык мүнөздө жазылган жана астрономия, тарыхый геогрфия минералогия, ботаника, ветеринария сыяктуу тармактарды камтыйт. 6-томдун 1-бөлүмүндө Чыңгыз хандын жана анын Кытай, Ирандагы урпактары жөнүндө окуялар баяндалган; 2-бөлүгүндө Мавераннахрдагы, Моголстандагы жана Чыгыш Түркстандагы Чагатайлардын, 3-бөлүгүндө Жучу жана Шейбанилердин окуялары, акыркы бөлүгүндө Аштарханийлер жана алардын ата-бабаларынын, ал эми жыйынтыгында ар кандай түрк уруулары жөнүндө маалыматтар бар жана Ин-дияга жасалган саякат жөнүндө баяндалган. Махмуд Ибн Валинин чыгармасында кыргыз-моңгол байланыштары, уруу башчыларынын аттары, жерлердин аталыштары жөнүндө маалыматтар берилген.
Колдонулган адабият[түзөтүү | булагын түзөтүү]
“Кыргыз Тарыхы. Энциклопедия” Бишкек 2003.
“Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору”
“И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик Педагогикалык университети”
“Башкы ред. Ү.А.Асанов, жооптуу ред. А.А. Асанков”.
“Ред кеңеш: Ө.Ж.Осмонов (төрага) Т.Н Өмүрбеков”