Молдо Кылыч

Молдо Кылыч
Шамыркан уулу Кылыч
Туулган датасы:	1866 жыл(1866)
Туулган жери:	Кочкор өрөөнүнүн Бугучу
Өлгөн датасы:	1917 жыл(1917)
Ишмердүүлүгү:	акын
Кол тамгасы:

Молдо Кылыч (1866—1917) — кыргыздын алгачкы жазгыч акындарынын бири. Кочкор өрөөнүнүн Бугучу деген жеринде төрөлгөн. Кылычтын өз атасы Шамыркан — атактуу баатыр Төрөкелдинин тун уулу. Кылыч беш жашка чыкканда анын атасы Шамыркан дүйнөдөн кайтат. Ал атасындай жаш кезинен чыйрак, зирек бала болуп чоноёт.

Анын Зилзала деп аталган чыгармасы 1911-жылы Казан шаарында араб алфавити менен басылып чыккан. Бул жагдай кыргыз элинин тарыхында басмага жарыланган алгачкы чыгармалардан болгондугун айгинелейт.

Чыгармалары адам баласынын жүрүм-туруму жөнүндөгү этикалык ойлорго, накыл сөздөргө, тарбия-таалим идеяларына бай. «Чүй баяны», «Буудайык» чыгармасы табиятка каршы баруу адам баласы үчүн трагедия менен аякташы мүмкүн деген философиялык ойду билдирип турат. Молдо Кылычтын чыгармалары тоталитардык идеология узак мезгил бою саясий кодулоодо болуп, «кара сандыкка» жабылган. Анын чыгармачылыгы жөнүндө 40-жылдары илимий эмгек жазган окумуштуу Тазабек Саманчин «Улутчул», «Космополит» катары куугунтукка алынган. Молдо Кылычтын адабий мурастары демократиялык жаңылануу жылдарында элге кайрылып келди, апасынын атын билбейбиз.

Чыгармалары

• «Чүй баяны»
• «Керме тоо»
• «Канаттуу»
• «Кол казал»
• «Кара Кочкор»
• «Кыз-жигит»
• «Мал казал»
• «Жатакчылар»
• «Чүй канаттуулары».

Сатиралары

• «Бүркүттүн тою»
• «Он жети бий»
• «Качанак Молдо Сулайман»
• «Молдо Дүйшө».

Санаттары

• «Зар-заман»
• «Азаматтар»
• «Сапар»

Кошоктору

• «Байтайлак» ж.б.

Жарык Көргөн Китептери

• Кысса-и-Зилзала (قصۀ زلزله), Казан: Типо-лит. Т-го Д-ма "В.Еремеевъ и А. Шашабринь", 1911
• Тамсилдер (تمسلدەر), Маскөө: СССР калктарынын борбор басма мехкемеси, 1925
• Канаттуулар (Qanatuular), Фрунзе: Кыргызмамбас, 1939

Булактар

• Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. Кыргыз педагогикасы (энциклопедиялык окуу куралы). - Б.: 2004