Баклажан

Баклажан

Баклажан, (кыр. "бүтүгө") (лат. Solanum melongena) – кочкул түстөгү көп жылдык өсүмдүк. Жылуу климатка ыңгайланышкан. Баклажандын мекени – Индия. Индиядан Африкага карай, андан ары 16-кылымда испандар аркылуу Европага жеткен. Тропикалык аймактарда көп жылдык касиетке ээ болсо да, калган климаттык алкактарда бир жылдык гана мүнөзгө ээ.

Аталышы

Санскрит тилинде vatin ganah түрүндө учураса да, кыргыз тилине тажик тилиндеги «باقلجان/боқлаҷон» сөзү аркылуу кирүүсү ыктымал. Фарсча بادنجان, арабча باذنجان, түркчө patlıcan.

Тарыхы

Жапайы түрү Ортоңку Чыгыш, Түштүк Азия жана Индияда өсөт. Байыркы санскрит тексттерине таянуу менен, баклажандын мындан 1500 жыл мурда адамдар тарабынан бакчада өстүрүлө баштагандыгын билүүгө болот. Дүйнөнүн башка аймактарына тарашына арабдардын салымы зор. Алар 9-кылымда аны Африкага алып барып өстүрүшкөн. Европалыктар баклажанды алгач ирет 15-кылымдын орто ченинде көрүшкөнү менен, 19-кылымда гана турмуш-тиричилигине кеңири түрдө колдоно башташкан.

Колдонулган адабияттар

• «Кыргызстан». Улуттук энциклопедия: 2-том. /Башкы редактор Асанов Ү. А. К 97 Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2007. 808 бет, илл. ISBN 978 9967-14-055 -4

Дүйнөдө баклажан өндүрүү боюнча эң алдыңкы он өлкө – 2009
Өлкө	Өндүрүү (Тонна)	Белгилер
КЭР	19 026 154	F
Индия	10 378 000
Мисир	1 250 000	F
Түркия	816 134
Индонезия	449 997	F
Ирак	396 155	F
Жапония	349 200	F
Италия	245 300
Филиппиндер	200 942
Испания	175 000	F
noflag World	35 326 379	A
No symbol = official figure, P = official figure, F = FAO estimate, * = Unofficial/Semi-official/mirror data, C = Calculated figure A = Aggregate (may include official, semi-official or estimates); Source: Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical DivisionКалып:Failed verification