Гүлчө
| Айыл
Байэл
| |||||||||||||||||||||||
Байэл (кырг. Байэл) — Кыргыз Республикасынын Ош облусун Алай районундагы айыл. Байэл айыл округу составына кирет.
Калкы[оңдоо | булагын оңдоо]
Калкы - 11 691 киши.[1]
Шаардын тарыхы[оңдоо | булагын оңдоо]
Байэл эмне себептен Байэл деп аталган?
Илгери–илгери кара Кытай элине да озго журтка таанымал, адилет, акылман хан болгон экен. Кудайга канча заарлап какшаса да артында туягы жок, перзент көрбөптүр. Күндөрдүн бир күнүндө, ошол кара Кытай ханы жер кыдырып, эл кыдырып, кыргыз жерине Алайда эс алып жүргөндө, тоо арасындагы гул талаада айперидей кыз перзенттуу болуптур. Кудайдан мин ирет жалынып суранса да, перзент корбой, бала жытына зар болгон хан, коз жашы төгүлө сүйүнүп, чон той өткөрүп, кызынын атын «Тоо–Гүлү» же "Гүлшань" деп коюптур. Татынакай наристеге арнап, Кытай хан кызы төрөлгөн жерине гүл талаага ак сарай курдуруп, айланасын коргондоп, сарай ичин тайгылткан гүлбакчага айлантат. Кызы бойго жетип, артараптан жуучу келе баштайт. Бирок Гүлшанга ылайыктуу күйөө чыкпайт. Гүлшандын сулуулугу бут дуйно жүзүнө таркайт да, кыргыз элинин аксаклдары кенешип олтуруп, кызды кайда тарттырып жиберебиз деп, кытай ханына келишет. Ханга кыргыз элинин меймандостугу, кен пейилдиги, Алайдын жери, суусу, таза абасы жагып, кзына тендеш, акылман, айкол батырын ала келишет. Гүлшань ал жигитти бир коруп жактырып калат. Кара Кытай ханы терен ойлонуп, насаатчы кенешчилери менен жалгыз кызынын оюна макул болушат. Ошентип, тогуздап токту толо мал айдап күйөө-кыз ордого келет. Той күнү дасторкон жайылып, түркүн даамдар менен толот. Ошол учурда Гүлшань дасторкондогу мейизден уучтап алып, оозуна салат. Мейиздин арасында уулу каракурт болгон. Каракурттун уусунан кыз заматта коз жумат. Ааламды карангылык каптап, не кытай ханы, не кудаалар эмне кылаарын билбей, оозунан алдырган куштай абдырап, ичтеринен кайгынын зили каптап олтуруп калган дешет.
Гулшань мекендеген көк булун анын атынан, тилдеги орфогрфиялык өзгөрүүлөрдөн кийин Байэл деп өзгөргөн.
Булактар[оңдоо | булагын оңдоо]
- ↑ 1.0 1.1 2009 Population and Housing Census (орус.). The National Statistical Committee of the Kyrgyz Republic (2010). Текшерилген күнү 12 Ноябрь (Жетинин айы) 2013. Түп булактан архивделген күнү 10 Август (Баш оона) 2011.
| Көк-Суу • Нура |  | |
| Сопу-Коргон • Аскалы • Жергетал • Көлдүк • Таргалак • Терек • Чий-Талаа | ||
| Кара-Суу • Кайнама • Тамга-Терек • Кум-Шоро • Октябрь • Оро-Дөбө | ||
| Чоң-Бүлөлү • Кичи-Бүлөлү • Көл-Чаты • Кошулуш | ||
| Гүлчө • Кара-Булак • Жылы-Суу • Таш-Короо • Чакмак • Курманжан Датка | ||
| Жаңы-Турмуш • Аюу-Тапан • Коммунизм • Ленин-Жол • Мыязды • Орто-Суу • Осоавиахим | ||
| Боз-Караган • Жар-Кыштак • Кара-Шоро • Арпа-Тектир • Кызыл-Ой | ||
| Кабылан-Көл • Күнгөй • Кара-Жыгач • Курулуш | ||
| Тогуз-Булак • Кең-Жылга • Биринчи Май | ||
| Гагрина • Күң-Элек • Мурдаш • Согонду | ||
| Талды-Суу • Арча-Булак • Көк-Булак • Кургак | ||
| Сары-Могол | ||
| Кичи-Каракол • Ак-Босого • Ак-Жай • Гежиге • Кызыл-Алай • Чоң-Каракол | ||
| Жаңы-Алай • Жаңы-Арык | ||