Мазмунга өтүү

Нурек

Шаар
Нурек
Өлкө Тажикстан
Облус Хатлон облусу
Район Нурек району
Координаттар 38°23′18″ с. ш. 69°19′30″ в. д.HGЯO
Мэр Фируза Бурихонзода
Тарыхы жана Географиясы
Негизделген күнү 1960
Борборунун бийиктиги 885 м
Убакыт аралыгы UTC+5
Калкы
Расмий тили тажик тили
Калкы 28 800[1] адам (2022)
Агломерация 64 900
Улуттук курамы тажиктер
орустар
Диний курамы ислам-сүннөтөр
Сандык идентификаторлор
Телефон коду +992 3138
Почта индекси 735300
Расмий сайты norak.tj  (орусча)
Нурек (Тажикстан)

Нурек (таж. Норак) — Тажикстандагы шаар, Душанбе шаарынан 70 км түштүк-чыгышта жайгашкан.

1960-жылы 16-декабрда Нурек шаарча (Оржоникидзеабад району) макамын шаарга айландыруу менен Нурек ГЭСин курууда пайда болгон.

Нурек ГЭСинин плотинасы

Нурек Вахш дарыясында деңиз деңгээлинен 885 м бийиктикте жайгашкан.

1961-жылы 12-июлда Нурек республикалык маанидеги шаар макамын аалган[2].

1988-жылы 8-сентябрда Нурек шаары Хатлон облусуна курамына кирген.

Калкынын болжолдуу саны 2022-жылдын 1-январына карата 28 800 адамды түзөт.

жылы 1939[3] 2003[4] 2004[4] 2005[4] 2006[4] 2007[4] 2008[4] 2009[4]
адам. 376 20 800 21 400 21 800 22 200 22 800 23 500 24 100
жылы 2019[5] 2020[6] 2021[1] 2022[1]
адам. 30 900 31 400 28 100[7] 28 800

Өкмөттүн төрагалары

[түзөтүү | булагын түзөтүү]
  • Асозода Дилшод Алимурод
  • Шарифи Фируза Бурихонзода (2024-жылдан бери)[8]

Белгилүү инсандары

[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Амирбеки Мусо — советтик жана тажикстандык композитор, музыкант жана дирижер.

  • Нурек ГЭСи: 1972-жылы ишке киргизилген, дамбанын бийиктиги 300 м, электр станциясынын кубаттуулугу 3000 МВт, суу сактагычтын аянты 98 км²
  • Темир-бетон буюмдарын чыгаруучу завод
  • Тигүү фабрикасы
  • Нан заводу

Экологиялык абал

[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Өнүккөн өнөр жай жана калктын тез өсүшү Нуректе оор экологиялык абалга алып келген: таштандыларды чогултуу үчүн инфратүзүмдүн жоктугунан шаар санитардык нормаларга жооп бербеген таштанды төгүүчү жайларга толуп кеткен.

Өзгөчө маанилүү жерлери

[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Нуректе 2200 м бийиктикте Орусия Федерациясынын Аэро-космостук күчтөрүнө таандык космостук кырдаалды чалгындоо түзүмүнүн (ККЧ) «Терезе» («Нурек») оптикалык-электрондук комплекси жайгашкан.