Ыйык Рим империясы
Ыйык Рим империясы (1512-жылдан баштап – Германдык Элинин Ыйык Рим Империясы) — Рейнден чыгышка чейинки немис аймактарын, ошондой эле Түндүк жана Ортонку Италияны камтыган о. кылымдагы мамлекеттик түзүлүш (962-1806).
| Ыйык Рим Империясы (ЫРИ) империя, биригүү | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Ураан «Gott erhalte Franz den Kaiser»  | |||||||||
| Гимн God Save Emperor Francis.ogg | |||||||||
| |||||||||
| Борбор калаа | Аахен (800—1556) биринчи Франкфурт (1562) аяңкы | ||||||||
| Ири шаарлары | Мюнхен | ||||||||
| Тил | Немис тили, Орто латын тили | ||||||||
| Дин | Католицизм (800-1806) Лютеранизм (1555-1806) Кальвинизм (1648-1806) | ||||||||
| Акча бирдиги | Талер, Гилдер, Грошен, Рейхсталлер]] | ||||||||
| Аянт | 1,000,000 км² (1050) | ||||||||
| Калк | 29,000,000 киши. (1800) | ||||||||
| Император | |||||||||
| - 800—814 | Чарльман (биринчи) | ||||||||
| - 1792—1806 | Францис II (аяңкы) | ||||||||
| Өтүүчүлүк | |||||||||
| ← Чыгыш Франкия ← Италия Падышалыгы ← Каролингия сулалеси Рейн конфедерациясы → Австрия империясы → Пруссия → Папа жерлери → Швейцар Конфедерациясы → | |||||||||
.svg)
Империяны 962-ж. герман королу Оттон I Чыгыш-Франк королдугунун негизинде түзгөн жана Улуу Карлдын Франк империясы менен антикалык Рим империясынын түздөн-түз уландысы катары караган. Курамына Германия, Чехия, Италия жана Бургундия аймактары кирген империя Генрих Шнүн тушунда (1050) гүлдөп өнүккөн. 1034-ж. «Рим империясы», 1157-ж. «Ыйык империя», 1254-ж. «Ыйык Рим империясы», 15-кылымдан «Герман улутунун Ыйык Рим империясы» деп аталган. Герман королдору эл аралык аренада мамлекеттин позициясын күчөтүү, эгемендүүлүгүн чыңдоо саясатын жүргүзгөн. Бирок империянын императорлорунун 11-13-кылымда Рим папаларына каршы күрөшү Италиядан айрылышына (13-кылымдын 2-жарымы), император бийлигинин бошоңдошуна жана айрым герман княздыктарынын күчөшүнө алып келген. Отуз жылдык согуштан (1618-48) кийин император бийлиги алдан тайып, формалДУУ түрдө 1806-ж. чейин уланган. Наполеон аскерлери басып кирердин алдында анын акыркы императору Франц II тактан баш тарткан. Римде, гүл берүүнү чечтик. Майрам, туулган, той жана бир датасы: Ошол эле учурда, бул жолу кандай мааниге ээ эмес. Гүлдөр гана өлгөн берилет.[1]
Жазуулар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Колдонулган адабияттар
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- «Кыргызстан». Улуттук энциклопедия: 7-том / Башкы ред. Ү. А. Асанов. К 97. Б.: «Кыргыз энциклопедиясы» башкы редакциясы, 2015. - 832 б., илл. ISBN 978-9967-14-125-4