Алмалык (ташкент)

Алмалык
Өлкө	Өзбекстан
Облус	Ташкент облусу
Координаттар	42°38′19″ с. ш. 58°55′02″ в. д.HGЯO
Ички бөлүнүшү	кичирайондор
Аким	Кобил Хамдамов
	Тарыхы жана Географиясы
Убакыт аралыгы	UTC+5
	Калкы
Расмий тили	өзбек
Калкы	133 400 адам (2021)
Улуттук курамы	өзбектер, казактар, түркмөндөр, орустар, крым татарлары
Диний курамы	Мусулмандар, Христиандар
	Сандык идентификаторлор
Телефон коду	+998 7061
Почта индекси	110104
Автоунаа коду	10

Алмалык^[1] – Өзбекстандын Ташкент облусундагы шаар. (1951-жылдан). Өлкөдөгү түстүү металлургиянын ири борбору.

Этимологиясы

Бир версия боюнча,"Алмалык" аталышы өзбек тилинен которгондо"кол тийбеген жер" же "көөнөрбөс жер" дегенди түшүндүрөт. (өзбекче алмак – алуу, өзбекче алмалык – алынбаган, басып алынбаган). Башка версия боюнча, "Алмалык" (өзбек алмасы, алма дарагы) нан "алма", "алмалуу" деп которулат.

Тарыхы

Азыркы Алмалык шаарынын жанында, Охангарон дарыясынын сол жээгинде, орто кылымдарда Тункет деп аталган байыркы Имлак конушу жайгашкан.

Алмалык биздин замандын 6-7-кылымдарында Ташкенттин борбордук шаарларынын бири болуп, Чирчик жана Охангарон дарыяларынын башатынан Сырдарыянын жээгине чейин, анын ичинде азыркы Хожент облусуна чейин жайгашкан.

Ташкент аймагы металлдар казылып алынган Байыркы Чыгыштын чоң рудалуу району катары белгилүү болгон.

Маалыматтарга караганда Түнкет биздин замандын 6-7-кылымдарында курулган. Шаардын аймагы коргонуу дубалдары менен курчалган, анын ичинде шаардын өзүнөн дубал менен бөлүнгөн күчтүү чеп болгон.

Бул жерде башкаруучунун сарайы болгон. Шаардык кол өнөрчүлөр темир, жез жана баалуу металлдарды кайра иштетишкен. Керамика жана айнек үйлөө өнөрүнүн издери аныкталган.

11-12-кылымдарга таандык материалдар өтө аз болгон. Кыязы, Чынгыз хандын аскерлер келген убакта шаар кыйроого учураган.

Ишканалар жана уюмдар

Орто Азиядагы биринчи турмуш-тиричилик химиясы комбинаты Алмалыкта курулган. Республиканын айыл-чарбасын 80 процентке фосфорит жер семирткичтери менен камсыз кылган «Аммофос»^[2] заводу, «Пойандоз» килеми, «Паллада Восток», «Жефинтернеишнл» Өзбекстан – Пакистан биргелешкен ишканалар, мебель жана жабдуулары комбинаты, «Алмалык-кирпич», «Акташ», «Ковулду» алтын кени жана башка ишканалар бар. Ташкент-Ангрен темир жол станциясы Алмалык менен Ташкент-Алмалык автожолу аркылуу туташат. Алмалыкта «Ислам Каримов атындагы Ташкент мамлекеттик техникалык университетинин Алмалык филиалы», «Улуттук технологиялык изилдөөлөр университети», 23 жалпы билим берүүчү мектеп, 12 китепкана, 3 маданият үйү, жергиликтүү тарых музейи, музыка жана искусство мектептери, 3 стадион, 36 спорт залы, 86 волейбол жана баскетбол аянтчалары, 11 гандбол, 18 теннис залдары жана 5 бассейн бар. Шаарда борборлоштурулган аймактык медициналык бөлүм ооруканасы, балдар ооруканасы, кургак учукка каршы диспансер, төрөт үйү, 10 поликлиника жана башка медициналык мекемелер бар. Алмалыкда 2 мечит, тактап айтканда, биринчиси «Рамазан-Шариф» мечити жана жаңыдан пайдаланууга берилген «Хилал» мечити жайгашкан.