Басмыл кагандыгы
Басмыл кагандыгы – Көктүрк каганатынын кыйрашы натыйжасында басмыл уруусу тарабынан түзүлгөн каганат.
| Басмыл Кагандыгы (742-744) (байыркы түрк. 𐰉𐰽𐰢𐰞) каган | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Борбор калаа | Беш-Балык | |||
| Тил | Байыркы түрк | |||
| Дин | Теңирчилик | |||
| Аянт | 260 000 км² | |||
| Башкаруу формасы | Монархия | |||
| - (742-744) | Эл-Итмиш Каган | |||
| ← Экинчи Чыгыш Түрк Кагандыгы Уйгур кагандыгы → | ||||
742-жылы Уйгурлар, Карлуктар жана Басмылдар биригип, Чыгыш Түрк каганатын талкалашкан. Басмылдардын башчысы Ашина Эл-Итмиш Каган жогорку башкаруучу болуп жарыяланып, каган титулуна ээ болгон. Бирок 744-жылы Уйгурлар менен Карлуктардын бириккен күчтөрү басмылдарды талкалап, каганды өлтүрүшкөн. Эл-Итмиш Каган башы кесилип, Пейло үчүн Кутлуг-Билге жана Көл-хан титулун таануу сунушу менен Чанъанга жөнөтүлгөн. Жеңилген Басмылдардын калдыктарын жетектеген аксакал Бейтинге качкан, бирок ал жерде кармануу мүмкүнчүлүгүн көрбөй, элин таштап, Кытайга кеткен. Карлуктар тарабынан басылган Басмылдардын калдыктары Уйгурларга баш ийген.[1]
Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- ↑ И. Фукалов, «Басмыл урууларынын IX—XI-кылымдардагы тышкы байланыштары жана күчү. Архивделген 2022-жылдын 28-январында Wayback Machine сайтында». // Новосибирск мамлекеттик университетинин жарчысы. Серия: Тарых. Филология. 2016. бет. 113.