Катания
| Отурукташкан жай
Катания 
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Катания (итал. Catania) — Италиянын Сицилия аймагындагы порт шаары, провинцияга теңештирилген Катания аталыштагы аймактык бирдиктин талыштагы аймактык бирдиктин административдик борбору. Шаар Сицилия аралынын чыгыш жээгинде, Этна тоосунун этегинде жайгашкан. Шаардын коргоочусу Ыйык Агата 5-февраль шаардык майрам болуп эсептелет.
Аянты болжол менен 273 км² түзөт.
Калкы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]2024-жылкы калкы 587,784 киши болгон.
Климат
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Катанияда жай кыска, ысык, нымдуу, кургак жана ачык болот, ал эми кыш узак, салкын, шамалдуу жана кээде булуттуу өтөт. Жыл ичинде температура, адатта, 5°Cден 32°Cге чейин өзгөрүп, сейрек учурда 1°Cден төмөн же 35°Cден жогору болот. Ысык сезон 2,9 айга созулуп, 19-июндан 16-сентябрга чейин уланат. Бул мезгилде орточо күндүк температура 28°Cден жогору болот. Катаниядагы эң ысык ай – август, анда орточо максималдуу температура 31°C, ал эми минималдуу 20°C түзөт.
Салкын сезон 4,1 айга созулуп, 25-ноябрдан 28-мартка чейин уланат. Бул мезгилде орточо күндүк температура 18°Cден төмөн болот. Катаниядагы эң суук ай – январь, анда орточо максималдуу температура 15°C, ал эми минималдуу 5°C түзөт.
Тарыхы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Катания 729-жылы биздин заманга чейин Евбейдеги Халкис шаарынан келген грек колонизаторлору тарабынан негизделген. Шаардын тургуну, анын жарым легендарлуу мыйзам чыгаруучусу Шарондас болгон жана анын мыйзамдары өтө катаал болгон , бирок Италиянын жана Сицилиянын башка Халкидия колонияларында “Халькидия эрежелери” деген ат менен кабыл алынган.
476-жылы шаарды каардуу сиракузалы >>>>>: Бул жерде форум (анын урандылары Сан-Панталеоне короосунун жанында сакталып калган), арабалар боюнча мелдештер үчүн цирк, театр жана одеон, түндүк бөлүгүндө амфитеатр курулган. Суу менен камсыздоо системасын түзүү ошол эле мезгилге туура келет, ошондуктан бул шаардыктардын жашоо деңгээлинин бийиктигинен кабар берет.
Рим кулагандан кийин, шаарды Византия империясы башкарган. 827-жылы арабдар Сицилияга келип, кийинчерээк 1071-жылы Роджер Iтин жетекчилиги астында нормандар тарабынан кууп чыгарылган.
1169-жылы Катания катуу жер титирөөдөн талкаланган. 30 жылдан кийин шаар бийлиги Фредерик Барбароссанын уулу Генри VIга каршы күрөштө Hautevillesдерге колдоо көрсөткөн. Буга жооп кылып императордун аскерлери шаардын бир бөлүгүн, анын ичинде соборду басып алып, өрттөп салышкан. Фридрих IIнин тушунда Катания акыры феодалдык көз карандылыктан кутулган (1240).
1347-жылы чума эпидемиясынын натыйжасында шаар дээрлик калксыз калган.
Сицилияда биринчи университеттин ачылышын (1434) Катаниянын маданий статусунун ырастоосу деп эсептесе болот.
17-кылымдын экинчи жарымы шаардын тарыхында трагедиялуу мезгил болгон: 1669-жылы Этна тоосу катуу атылып, үйлөрдүн көбү лава жана күл катмарынын астында калган. 1693-жылы Катания биринчи шоктон чыга элек кезде, жер титирөө сакталып калган же курулган нерселердин бардыгын талкалап кеткен. Бирок тургундар шаардан чыкпай, кайра калыбына келтиришип алышкан. Негизги материал катары кара лава жана жеңил акиташ колдонулган.
19-кылымда Катания 1837 жана 1848-жылдары бурбондорго каршы көтөрүлүп, кийин Бириккен Италиянын курамына кирген. Бул мезгилден баштап, шаар тездик менен өнүгүп, Экинчи Дүйнөлүк Согуш учурунда бир аз басаңдаган. Акыркы бир нече ондогон жылдар бою, Катанияда жогорку технологиялык өндүрүш түзүлдү, ошондуктан ал кээде Европанын Силикон өрөөнү деп аталат.
Ажайып жайлары
[түзөтүү | булагын түзөтүү]_-_Foto_Giovanni_Dall%27Orto,_4-July-2008.jpg) |
 |
 |
 |
 |
| Ыйык Агата собору | Пил фонтаны | Санта Марианта Мария дель Элемосина монастырдык чиркөөсү | Сан Бенедетто да Норсия | Винченцо Беллининин эстелиги |