Муратбек Кожобеков
 |
Бул макалага Кожобеков Муратбек Чалаке уулу,, Кожобеков, Мурат макалаларынын мазмунун көчүрүп, ал жактан багыттама коюу керек. Сиз макалаларды бириктирип долбоорго жардам бере аласыз.
Бириктирүүнүн максатка ылайыктуулугун талкуулоо талап болсо, бул калыпты {{бириктирүүгө}} калыбына алмаштырыңыз жана Уикипедия: Бириктирүүгө барагында тиешелүү жазуу жүргүзүңүз. |
| Муратбек Кожобеков | |
 | |
| Ишмердүүлүк тармагы: | |
|---|---|
| Туулган датасы: |
14 -октябрь 1958 (66 жаш) |
| Туулган жери: | |
| Жарандыгы: | |
| Атасы: |
Чалаке Кожобеков (1910—1990) |
| Апасы: |
Тойбүбү Болотбек кызы (1928—1991) |
| Жубайы: |
Гүлзат Кожобекова |
Муратбек Кожобеков — Кыргызстандын заманбап тарыхчысы, Эне-Сай кыргыз каганатынын тарыхы боюнча адис, тарых илимдеринин кандидаты, Кыргыз-Түрк "Манас" университетинин профессору.
Өмүр баяны
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Муратбек Чалаке уулу Кожобеков 1958-жылы 14-октябрда Кыргызстандын Чүй облусуна караштуу Панфилов районундагы Кум-Арык айылында туулган.
Атасы - Чалаке Кожобеков (1910-1990). Башка маалыматка караганда, 1906-жылы туулган делет. Кыргыздын накай уруусунан болот. Энеси - Тойбүбү Болотбек кызы (1928-1991) - кыргыздын суумурун уруусунан.
Атасы - заманбап кыргыз тарыхчысы Жаныбек Жакыпбековдун бир тууган агасы болот.
Жакыпбек менен Чалаке - накай уруусунан чыккан Кожобектин балдары.
Мурат Кожобеков 1976-жылы Кум-Арык айылындагы орто мектепти аяктаган.
Ошол эле жылы Бишкектеги Кыргыз улуттук университетинин тарых факультетине тапшырган.
1980-82-жылдары Советтик аскерлердин катарында Сахалинде кызмат өтөгөн. Аскерден келип, окуусун уланткан.
Кыргыз улуттук университетинин тарых факультетин аяктаган.
1987-1992-жылдары Кыргыз Илимдер академиясынын кол жазмалар бөлүмүндө илимий кызматкер болуп эмгектенген.
1992-1996-жж. – КУУнун тарых факультетинде ага окутуучу.
1997-жылы кандидаттык диссертациясын белгилүү чыгыш таануучу, кыргыз таануучу, профессор Өмүркул Караевдин жетекчилиги астында Бишкекте Кыргыз УИАсында коргогон.
Диссертациясынын темасы: «Орто кылымдагы кыргыздардын этносаясий тарыхынын өнүгүү баскычтары».
Кыргызстан жаш тарыхчылар жамаатынын мүчөсү болгон. Азыр Кыргыз Тарых Коомунун мүчөсү.
1996-99-жылдары “Азаттык” үналгысынын жергиликтүү кабарчысы.
1999-2005-жж. - "Манас" атындагы Кыргыз-Түрк университетинде ага окутуучу.
2005-2011-жж. - "Манас" атындагы Кыргыз-Түрк университетинде Гуманитардык факультеттин тарых бөлүмүндө доцент болуп иштеген.
Учурда "Манас" атындагы Кыргыз-Түрк университетинде профессор болуп иштейт.
Үй-бүлөсү
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Үй-бүлөлүү.
Жубайы - Гүлзат.
Эки уул, бир кызы бар.
Илимий жана агартуучулук ишмердиги
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Энесай кыргыздарынын этностук-маданий тарыхы боюнча адис.
Тарых илимдеринин кандидаты, доцент. М.Ч.Кожобековдун илимий изилдөөчүлүк багыты кыргыз тарыхынын Энесай дооруна багышталган.
Автордун калемине Энесай кыргыздарынын (5-12-к.к.) этностук тарыхына, этногенезине, материалдык жана руханий маданиятына байланышкан эмгектер таандык.
Изилдөөчүнүн байыркы кыргыздардын Тан доорундагы Кытай, Тибет, Түрк каганаттары, түргөштөр жана башкалар менен болгон саясий-дипломатиялык, чарбалык уклады, жазма маданияты боюнча эмгектерин белгилөөгө болот.
Мындан сырткары, автор байыркы кыргыздардын салттуу маданияты, каада-салты, тамак-ашы, диний жөрөлгөлөрү, философиялык-диний көз караштары, уруулук курамы, мамлекеттик тузүлүш структурасы боюнча иликтөөлөрдү жүргүзүүдө.
Илимий жетекчилик кылган доктордук (PhD) диссертациялар:
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Aбдыкулова Роза, XIX к. экинчи жарымы XX кылымдын башталышындагы Орто Азия менен Осмон мамлекеттеринин байланыштары тууралуу архивдик документтер. - KТМУ 2006.
Илимий жетекчилик кылган магистрдик диссертациялар:
[түзөтүү | булагын түзөтүү]
1. Taлканбаева Мария, Памир кыргыздарынын этникалык жана маданий тарыхы. - КТМУ 2005.
2. Aбыкеева Гүлжан, Kыргыз уруучуларынын саясий түзүлүшү. - KТМУ, 2007.
3. Максат Исраилов. Кыргыздардын ири мүйүздүү малды асыроо салты. – Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 2012.
4. Сebrail Nergiz. Eski Türklrede ölü gömme geleneklerininin antropolojik yönden incelenmesi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 2012. [1]
Коомдук ишмердиги
[түзөтүү | булагын түзөтүү]1989-жылы июндан 1995-жылга чейин Кыргызстан жаш тарыхчылар жамаатынын (1995-жылдан 2010-жылга чейин - Кыргызстан Тарыхчылар Коомунун) мүчөсү болуп келди.
1990-жылдары кыргыздардын орто кылымдардагы тарыхына байланыштуу ар кыл илимий эмгектерин, макалаларын жарыялады, дарстар окуду, тарыхый жүрүмдү пост-советтик доордо калыс чагылдыруу жараянына салым кошту.
Кыргызстандын тарыхын жаңыча иликтөө боюнча бир катар макалалары жана маектери “Азаттык” үналгысы аркылуу обого чыкты.
Эмгектеринин кыскача тизмеси
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Жарыяланган эмгектери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кожобеков, Муратбек Чалакеевич. Кыргыз каганатынын тарыхы / Илимий ред. Т.К.Чоротегин. – Бишкек: Жусуп Баласагын атындагы КУУнун «Университет» басмаканасы, 2013. - 188 б., карта, сүрөттөр. - “Тарых жана мурас” түрмөгү [Кыргыз Республикасынын Президентинин аппаратына караштуу Кыргызстан элинин тарыхый жана маданий мурастарын иликтөө боюнча “Мурас” кору; “Кыргыз Тарых Коому” ЭКБ.] - ISBN 978-9967-02-942-2.
- Кожобеков М.Ч. Тарыхый уламыш, салттуу санжырадагы кыргыз этногониясы // Кыргыз-түрк «Манас» университети. Коомдук илимдер журналы. - 2001. - № 1.
- Кожобеков М.Ч. Орто кылымдагы Кыргыз каганатындагы билим туурасында // Кыргыз-түрк «Манас» университети. Коомдук илимдер журналы. – Бишкек, 2002. - № 3.
- Кожобеков М.Ч. Улуу державанын сонундагы Кыргыз мамлекетинин абалы // Кыргыз-түрк «Манас» университети. Коомдук илимдер журналы. - 2003. - № 8.
- Кожобеков М.Ч. “Oсмонаалы Сыдык уулунун өмүр баянына айрым тактоолор” // Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005, - № 14. - s. 13-28.
- Кожобеков М.Ч. Орто кылымдардагы кыргыздардын этносаясий тарыхынын негизги өнүгүү баскычтары (V—X кк.): Тарых илим. канд. ... дисс. авторефераты. — Бишкек, 1997. — 23 б.
- Караев О.К., Кожобеков М.Ч. О переселении енисейских киргизов на Тянь-Шань // Вопросы этнической истории киргизского народа / Отв. ред. О.К.Караев, И.Б.Молдобаев. — Фрунзе: Илим, 1989. — С. 41—66.
Редакциялаган эмгектери
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Осмонаалы Сыдыков. «Мухтасар тарых Кыргызиа», «Тарих кыргыз Шадманиа» / Жооптуу редактор. Баш сөз, комментарийлер жазган жана түзүүчү. – Бишкек: «Турар», 2014. – 230 б.
Колдонулган адабият
[түзөтүү | булагын түзөтүү]
- Энесай Кыргыз каганатынын тарыхын изилдеген илимпоз Муратбек Кожобековдун 60 жылдык мааракесине арналган “Кыргыз каганаты тарыхы жана кыргыз таануу маселелери” аттуу эл аралык илимий-тажрыйбалык жыйындын материалдары (КМУ, Бишкек, 23.11.2018) / Илимий редакторлор Т.К.Чоротегин, О.К.Каратаев. – Бишкек: MaxPrint басмасы, 2018. – 378+ii б., сүрөт. – И.Арабаев атындагы КМУ. – “Кыргыз Тарых Коому” эл аралык коомдук бирикмеси. – “Мурас” фонду. – “Тарых жана мурас” түрмөгү. – ISBN 978-9967-12-767-8. (Материалы международной научно-практической конференции, посвященной 60летнему юбилею ученого Муратбека Кожобекова, исследующего историю Кыргызского каганата на Енисее: (КГУ, Бишкек, 23 ноября 2018 г.) / Науч. ред. Т.К.Чоротегин, О.К.Каратаев. – Бишкек: Изд-во MaxPrint, 2018. – 378+iiс., илл. – Кыргыз. гос. ун-т им. И.Арабаева. – Международное общественное объединение «Кыргыз Тарых Коому». – Фонд “Мурас” при Аппарате Президента Кыргызской Республики. – Серия “История и наследие”. - The Proceedings of the international scientific conference devoted to the 60th anniversary of Dr. Muratbek Kojobekov, the scholar who studies the history of the Kyrgyz Khaganate in the Yenissei basin: (KSU, Bishkek, 23 November 2018) / Edited by T. Chorotegin, O.K.Karatayev. – Bishkek: MaxPrint Printing House, 2018. – 378+ii p., ill. – The Kyrgyz State University named after I.Arabayev. – The Kyrgyz History Society International Public Association. – The Muras Foundation under the Office of the President of the Kyrgyz Republic. – The History and Heritage Series.)
- Чоротегин Т.К. Тарыхчы Муратбек Кожобеков тууралуу азыноолак сөз // Кожобеков, М. Ч. Кыргыз каганатынын тарыхы / Илимий ред. Т.К.Чоротегин. – Бишкек: Жусуп Баласагын атындагы КУУнун «Университет» басмаканасы, 2013. - Б. 182-185. - ISBN 978-9967-02-942-2.
- Каратаев О.К., Эралиев С.Н. Кыргыз этнографиясы боюнча сөздүк. - Бишкек: Бийиктик, 2005. - 600 б. - ІSBN 9967-13-159-4. URL: http://cslnaskr.jet.kg/collections/uploads/Karataev_O._Etnografiya_boiuncha_sozduk.pdf Archived 2018-10-24 at the Wayback Machine
- Улуу Кыргыз Кагандыгынын түзүлгөндүгүнүн 1170 жылдыгына арналган «Кыргыз кагандыгы түрк цивилизациясынын алкагында: Кыргызтаануу маселелери» аттуу эл аралык илимий конференциянын материалдары: (2012-жылдын 15-16-ноябры). 1-бөлүм. Материалы Международной научной конференции «Кыргызский каганат в контексте тюркской цивилизации: Проблемы кыргызоведения», посвященной к 1170-летию образования Великого Кыргызского каганата (15-16 ноября 2012 г.): Часть 1. / Редколлегия: С.А.Раев (төрага), Б.М.Жумабаев, Т.К.Чоротегин, А.Р.Бикбулатова (катчы), Н.Момошева, Т.Сырдыбаев. – Бишкек: Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети; Кыргызский национальный университет им. Ж. Баласагына, 2012. - 170 бет. - ISBN 9967-21533X.
Интернеттеги шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- https://www.azattyk.org/a/ilim_taryh_azattyk_muratbek-kojobekov-60_blog_ky/29541495.html
- http://www.azattyk.org/content/Kyrgyzstan_History/1938441.html
- https://www.azattyk.org/a/25387011.html
- https://www.azattyk.org/a/Kyrgyzstan_IQ_TV_Show_Manas/2112991.html
Ички шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ архив көчүрмөсү. Текшерилген күнү 12 -октябрь (тогуздун айы) 2018. Түп булактан архивделген күнү 29 -сентябрь (аяк оона) 2018.