Жеки Чан

Википедия дан
Жеки Чан
кыт. 成龍 англ. Jackie Chan
Төрөлгөндөгү ысымы:

陳港生 (Чан Коң-Саң),

Туулган датасы:

7 -апрель 1954(1954-04-07) (69 жаш)

Туулган жери:

Гонконг

Жарандыгы:

 Гонконг
 Кытай
 АКШ

Кесиби:

актёр, каскадёр, кинорежиссёр, продюсер, сценарист, ырчы

Карьерасы:

1962 — а. у.

Сыйлыктары:

«Оскар» (2016)

IMDb:

ID 0000329

jackiechan.com

Жеки Чан (англ. Jackie Chan; кыт. 成龍, Чең Луң; кыт. 陳港生, Чен ГаңшеңГоңконгдо туулган Чен»)); кээде Чан Коңсаң жана Фан Шилуң деп айтылат. 7-апрель 1954 жылы Гонконг шаарында туулган) — гонконг жана америка актёру, каскадёр, кинорежиссёр, продюсер, сценарист, трюктарды жана мушташуу оюдарын коюуучу, ырчы, БУУнун өз эркинче элчиси. Тасмаларда актер акробатикалык күрөш ыкмалары, күлкүлүү кыймыл-аракети, жана ар түрдүү куралдарды мушташта колдоно билгени жана өзү аткарган каскадерлук трюктары менен белгилүү. Ал кунг-фу жана хапкидо менен машыккан. Актер 1960-жылдардан тарта тасмаларда катышып, жүз элүүдөн ашуун тасмада тартылган.

Актер “Гонконг жылдыздар аллеясынын” жана "Голливуд атак-даңк аллеясынын" жылдызы болгон. Анын аты ар кандай ырларда, карикатураларда, мультфильмдерде жана видео оюндарда колдонулуп келет. Жеки Чан кесипкөй ырчы жана кытай тилинин кантон жана мандарин диалектилеринде ырдай алат, көптөгөн ыр альбомдорун жарыкка чыгарган. Роль жараткан тасмалардын көбүндө тематикалык ырларды ырдаган. Ал ошондой эле кайрымдуулук иштери аркылуу дагы белгилүү. 2015-жылы Forbes журналынын эсептөөсү боюнча Жеки Чандын кирешеси $350 миллионго (АКШ доллары) бааланган.

Британ империясынын орденинин кавалери.

Өмүр баяны[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Жеки кытайдын кедей үй-бүлөсүндө туулган. Анын ата-энеси Чарльз Чан (1914—2008) жана Лили Чан (1916—2002) граждандык согуш учурунда Гонконго качышып, ал эми 1960 жылы Австралияга көчүп барышкан. Көчкөнгө чейин алар Гонконгдо Франциянын элчилигинде үй жыйноочу жана короо кароочу болуп иштешкен.

Алгач, ал «Nah-Hwa Primary School» деп аталган баштапкы мектепте окуп, бирок, 6 жашында Гонконгдо пекин операсынын мектебине берилет. Сценалык даярдыктан тышкары, бул мектеп кичинекей Чанга денесин мыкты башкарууну үйрөтөт. Чан мындан тышкары кунг-фу деп аталган уруш искусствосу менен да алектенген. Актёрдун бул балалык чагын "Боёлгон беттер" (1988) аттуу тасма чагылдырган.

Жеки 8-10 жашында эле "Түбөлүк сүйүү", "Чоң жана кичине Вонг Тин Бар", "Цинь Сянлянь тарыхы" аттуу кинотасмалардын эпизоддорунда роль жарата баштайт. Кийинчерээк, трюктарга аралаша баштаган, тагыраак айтканда "Жин муштуму" (Кулак ярости) жана "Дракондун чыгышы" аттуу Брюс Линин катышуусундагы тасмаларда трюк жараткан көпчүлүктүн ичинде болгон.

1976-жылы Жеки Канберрага ата-энесинин колуна келет. Ал жерден бир азга «Dickson College» де окуп, куруучу болуп да иштеп калат.

Карьерасы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Тасмадагы карьерасын каскадёр катары баштаган. Кээ бир учурда аны эпизоддорго жана кичинекей роль жаратууга чакырып турушкан. Кунг-фу, акробатиканы ишеничтүү билип , жакшы пластика жана сценалык өнөрдү мыкты билген Чан 1970 жылдардын аягында чоңураак ролдорду жаратып, кийинчерээк өзү тасма тарта байштайт. Ал комедия менен уруш искусствосун, кадимки көчө согушун аралаштырып, көңүл ачуучу тасмаларды жасап, акырындан жаңы киножанр түптөп баштаган.

Жеки Чанды таанымал кылган алгачкы «Змея в тени орла» аттуу тасма болгон. Тасманын режиссёру Юань Хэпин Жеки Чанга трюктарды өзү ойлоп таап, тасмага коюууга уруксат берет. Бул тасма уруш искусствосу колдонулган комедия жанрында жаралат. Ушул эле жылы Чан «Кызуу чебер» тасмасына тартылат. Ушул тасма Жекинин таанымалдуулугун арттырып, ийгиликтүү карьеранын башталышына түрткү болгон. Тасмада Чан — Вон Фэй Хун деп аталган ичкич, кыйратпаган, өзүнө анча окшошпогон адамдын ролун жаратат. Бул жагынан тасма новатордук болуп чыга келген. Ошондой эле Чан менен карган актёр Юэн Сю Тьендин (Саймон Юэн деген ат менен да белгилүү) комедиялык дуэти да ийгиликтүү болот.

1980 жылдары ал, башкы каарманды Саммо Хунг аттуу актёр ойногон «Бактылуу жылдыздар» тасмасында экинчи пландагы роль жаратып, мындан тышкары бир топ тасмаларда ойнойт.

1983 жылы “«А» Проектиси” (Project «A») тасмасында тартылып жүргөн кезинде официалдуу түрдө өзүнүн каскадёрлук тайпасын түзөт. Кийинки калган тасмаларында “Жеки Чандын каскадёрлук тайпасынын” жардамы менен иштешет.

Чан 1980 жылдары “Чоң уруш” ("Большая драка"), "Замбирек маңызы" жарышы"(“Гонки „Пушечное ядро“”), "Коргоочу" (“Покровитель”) аттуу тасмалары менен америка киноиндустриясына чыгууга бир нече аракет кылат.

1990 жылдары Чанга 2 жолу терс каармандын ролун сунушташкан. Бирок, экөөндө тең Чан, терс каарман ойноочулардын стереотибине кирип калуудан коркуп, андан баш тарткан. Биринчисин Голливуд жылдызы Сильвестр Сталлоне Саймон Феникс деп аталган каракчынын ролун сунуштаса (аны Уэсли Снайпс ойногон), ал эми экинчисинде "Өлтүрүүчү курал 4" (“Смертельное оружие 4”) тасмасында да каракчынын ролун сунушташкан (бул ролду Джет Ли ойногон).

1994 жылы MTV телеканалы Жеки Чанга кинематографиядагы жалпы жетишкендиги үчүн сыйлык тапшырган.

Жеки Чанга чыныгы ийгилик 1995 жылы «Бронкстогу талаш» («Разборка в Бронксе») тасмасынан кийин келген. Ал киреше табуу жагынан Чоу Юнь-Фат жана Мишель Ё атту актёрлордон кем калган эмес. Көрүүчүлөргө Чандын башка иштери да жаккан. Мисалы, «Биринчи сокку», «Громобой », «Шанхай түш маалы» («Шанхайский полдень»). «Жеки Чандын окуялары» мультсериалы да ийгилик жагынан артта калган эмес. Ар бир бул сериал бүткөн соң Жеки күйөрмандардын суроолоруна жооп берип турган.

2011 жылдын сентябрь айында Жеки Чандын жүзүнчү тасмасы — «1911» жарыкка чыгат.

2012 жылдын июль айында San Diego Comic-Con International фестивалында Жеки Чан «Неудержимые 3» тасмасына тартылууга кызыктар экенин билдирди.

Чан ийгиликтүү поп-аткаруучу катары да белгилүү; 1984 жылдан тартып 100дөн ашык ыр жазып 20 альбом чыгарган. Ал кытай, жапон, англис тилдеринде ырдайт. Ошондой эле өзүнүн тасмаларынын башкы ырларын дагы өзү ырдайт, бирок ал тасмалар Европа жана АКШга чыгаарда башка ырларга алмашылат.

Чан өзүнүн кайрымдуулук иши менен да кеңири белгилүү жана ар-түрдүү долбоорлорго катышып турат. “Жаныбарларга ырайымсыз мамиле кылууга каршы”, 2004 жылы Инди океанында цунамиден, Кытайдагы суу ташкынында жабыр тарткандарга жардам ж. б. акцияларда өз каалоосу мнен элчи катары иш алып барган. 2006 жылдын июнь айында өзүнүн байлыгынын жарымын кайрымдуулук максатта жумшоорун билдирген. 2003 жылы катышуучулары жер жүзүндөгү тынчтык үчүн чыгышкан «United Buddy Bears» аттуу көргөзмөнүн Гонгконгго келишин чакырган. Бул көргөзмөнүн ачылышында Чан ЮНИСЕФ жана башка эки балдар уюмуна 4,14 млн гонконг долларын барабар болгон чек тапшырган.

Гонконгдогу жылдыздар аллеясында Жеки Чандын жылдызчасы
Голливуддагы жылдыздар аллеясында Жеки Чандын жылдызчасы

Гонкогдо “Жылдыздар авенюсунда” (“Авеню Звёзд”), Голливудда “Жылдыздар аллеясында”, ошондой эле Москвада Эски Арбатта Чандын жылдызчалары бар.

Чан жөнүндө жазылган китептер аз эмес. Акыркысы Василий Москаленконун «Хроники Джеки Чана» аттуу фантастикалык китеп. Жазуучу бул китепти жазууга Жекинин өзүнөн уруксат алган.

Чыгармачылык стили[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Тасмалардагы образы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Чан, Брюс Ли жана ага окшогондордун образын туурабай, тескерисинче аларга карама-каршы образ жаратканын ырастайт. Брюс Ли кайраттуу, чыдамкай баатырдын образын жаратса, ал эми Жеки тескерисинче, жөнөкөй, жалкоорок, үй-бүлө, достору, сүйгөн кызы менен начарыраак мамиледе болгон, бирок боорукер, кубаттуу адамдын образдарын жараткан. Акырында бирок, Жекинин образдары кыйынчылыктарга карабастан жеңишке жетип турат.

2000 жылдары Чан жанр, сюжет, тасмадагы баатырлар жагынан кеңири байкоо жүргүзөт. Интервьюлордун биринде, тасмада ойной ала турган аскер эмес, согуша ала турган актёр экенин далилдегиси келгенин билдирген.


Трюктары[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Чан трюктардын көпчүлүгүн өзү кылаарын, ошондой эле, кээде башка актёрлордун трюктарын дагы жасап бергенин айтат. Бирок трюктарды 100 пайыз аткарат деп айтуу туура эмес, анткени “Смокинг” («The Tuxedo») тасмасында, Жекинин ордуна 7 дублёр тартылган.

Трюктарды аткаруу убагында көптөгөн жараатарды алган. Ушу себептен Жеки дүйнө боюнча бардык кепилдик берүүчү компаниялардын кара тизмесине кирет.

(Көбүнчө тасмаларынын акырында анын окшошпой калган трюктары, кээде жараат алган көрүнүштөрү көрсөтүлөт). Эң кайгылуу натыйжа 1986 жылы “Кудайдын жабдыктары” (“Доспехи бога“) тасмасында, бактан кулагандыктан мээсинен оор жараат алып, өмүрүнөн айрылып кала жаздаганда болгон. Азыркы учурда абдан оор трюктарды жасоодон качат.

Көп убакыттын бери Чан бир канча жолу жанбашынын чыгып кетишин, колу-буттарынын манжаларынын сынышын, бет сөөгүнүн, мурдунун, моюн сөөгүнүн, кабырга жана далыларынын сынышын башынан өткөргөн.

Ысымдары[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Жеки деген ат менен белгилүү болгонго чейин көптөгөн ысымдарды колдонгон. 5,5 кг болуп төрөлгөндүктөн апасы Пао Пао (“замбиректин маңызы” (“пушечное ядро”) деген ат берген. Кийин опералык мектепте Чанды мугалиминин урматына Юэнь Ло деп аташкан.

1976 жылга чейин Чен Юэн Лун (Yuen-Lung Chan) деген ысым менен белгилүү болот. Андан кийин Австралияда куруучу болуп иштеп жүргөн убакта досторунан Жеки деген атка конгон. Аны ошондой эле Син Лун (Sing Lung; «кичинекей ажыдаар») деп да аташчу.

Yuan Lung Chan, Lung Chen, Long Cheng, Wellson Chin, Baseball Bat (коркунучтуу, учуу менен байланышкан трюктарды өзү аткаргандыгы үчүн) деген ысымдар менен да тасмага тартылган.

Жеке жашоосу[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Тайвань актрисасы Линь Фэнцзяого үйлөнгөн. Өмүр баянында үйлөнгөн жылы 1983 деп келет, бирок көптөгөн булактар 1 декабрь 1982 жылды айтышат. 1982 жылдын 3 декабрында Чан Цзоминг (Джейси Чан) аттуу баласы төрөлгөн.

Ошондой эле Жекинин Элейн У Цили аттуу никесиз аялынан Этта У Чжолинь (Нг Чхёклам, 1999 жылдын 19 ноябрында төрөлгөн) аттуу кызы бар. Бирок Жеки аны официалдуу түрдө кызы катары тааныбайт.

Жеки буддист болуп саналат.

2009 жылы Чан Камбожда университетинин ардактуу доктору наамын алган.

Гонорарлары[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 1995 жылы — “Бронкстогу талаш” (Разборка в Бронксе) — $4 млн
  • 2000 жылы — “Шанхай түш маалы” (Шанхайский полдень) — $5 млн
  • 2001 жылы — Ызы чуу маалы 2 — $15 млн + чогултуудан %
  • 2007 жылы — Ызы чуу маалы 3 — $15 млн
  • 2008 жылы — “Тыюуу салынган падышалык” (Запретное царство) — $5,89 млн + чогултуудан %
  • 2010 жылы — “Каратэ-бала” (Каратэ-пацан) — $7,9 млн

Тасмаграфиясы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

1962 жылдан тартып Жеки Чан 100 ашык тасмаларда тартылган .

Жеки Чан Канн тасма фестивалында (2008 жыл).


Жыл Тасманын аталышы Роль
1962 Чоң жана кичине Вонг Тин Бар бала
1963 Чексиз сүйүү Бала
1964 Цинь Сянляньдын тарыхы Бала
1966 Жети кичинекей арстан Бала
1966 Жети кичинекей арстан 2 Бала
1966 Жүр, менин менен ич Бала
1970 Темирден болгон кыз Бала
1971 Дзендин тийиши Экинчи даражадагы роль
1971 Ырайымсыз кылычтын мизи Ханзааданын жоокери
1971 Квантунгдан кичинекей жолборс Биринчи роль
1972 Кунг-Фу аялы Студент
1972 Ачуунун муштуму уруш искусство мектебинин окуучусу
1972 Кандуу манжалар Бандит
1973 Гонконгдогу талаш
1973 Ажыдаардын чыгышы Түрмөдө отурган адам
1973 Сүйүүнүн чеги Ксяо Лиу
1973 Ойготулган кубаттуулук
1973 Жаза муштуму Si To / Shi Tzer
1973 Шаолиньдеги кыз Жапон бандити
1973 Жаш жолборс Жеки
1973 Чыгыш Геркулеси бандит
1974 Муштумга муштум сакчы
1974 Алтын лотос Pear Seller Brother Yun
1974 Жолборстордун айылы Бандит
1974 Чыгышка каршы Супермен Экинчи даражадагы роль
1975 Үй-бүлөдө баардыгы Хсяо Танг/айдоочу
1975 Брюс Ли жана мен (камео)
1975 Сюрприздердин аягы жок Секретарь Чан
1975 Гималайчы Tseng's men
1975 Жаш ажыдаарлар каскадёр, трюктарды коюуучу
1976 Жаңы ачуулуу муштум Lung
1976 Өлүм бийи каскадёр
1976 Өлүмдүн колу Тан Фенг
1976 Мистер Бу Каскадёр
1976 Метеорлор-өлтүргүчтөр Ва Ву Бин / жолборс
1976 Шаолиндин акыркы сыноосу Унчукпаган адам
1977 Боксчу жана чебер жардамчы роль
1977 Интрига менен өлтүрүү Као Ли
1978 Бүркүттүн көлөкөсүндөгү жылаан Чиен Фу
1978 Турна жана жылан Хсу Ю Фонг
1978 Мыкты жан-сакчылар Лорд Тинг Чанг
1978 Кызуу чебер Хуан Фэйхун
1978 Дүховное Кунг-Фу Юлань
1978 Кара куру бар экөө (камео)
1979 Жүрөктүү гиена Шинг Лунг
1979 Ажыдаардын муштуму Танг Хауюэн
1979 Манжалары сынган чебер Jackie Chan
1980 Жаш чебер Ажыдаар / Мастер Лун
1980 Кунг-Фудан кичине Чанг чебер
1980 Чоң уруш Джерри Кван
1981 "Замбиректин огу" жарышы Жеки Чан, "Субарунун" айдоочусу
1980 Фантастикалык тамшырмасы бар отряд Сэмми
1982 Лорд ажыдаар Ажыдаар Хоу
1983 Жүрөктүү гиена 2 Шинг Лунг
1983 Беш ийгиликтүү жылдыз CID 07
1983 "А" проектиси Ма Юилун ажыдаар сержанты
1984 Пом Пом мотоцикл айдаган полиция кызматкери
1984 "Замбиректин огу" жарышы 2 Жеки Чан, "Мицубиси" механиги
1984 Дөңгөлөгү бар тамактануу жайы Томас
1985 Менин ийгиликтүү жылдыздарым Булчуңдуу киши
1985 Жактоочу Билли Вонг полиция кызматкери
1985 Менин ийгиликтүү жылдыздарым 2 Булчуңдуу киши
1985 Ниндзя чагылганын согушу aka To Catch a Ninja

aka Ninja Fury

1985 Ажыдаардын жүрөгү Тед Фанг, полиция офицери
1985 Полициялык окуя Кевин Чан Гакхёй (Чэнь Цзяцзюй)
1986 Тентек балдар Түрмөдөгү бала
1987 Кудайдын жабдыктары Джеки Кондор
1987 "А" проектиси 2 Ажыдаар Ма Юилун
1988 Ажыдаарлар түбөлүк Жеки Лан
1988 Полициялык окуя 2 Кевин Чан Гакхёй (Чэнь Цзяцзюй)
1989 Кереметтер Charlie Cheng Wah Kuo
1990 От аралы Lung /Steve Tong
1991 "Кудайдын жабдыктары 2" Кондор операциясы Джеки Кондор
1992 Тибеттик бала аэропорттогу жүргүнчү
1992 Эгиз ажыдаарлар Джон Ма / Бумер
1992 Полициялык окуя 3: Суперполиция Кевин Чан Гакхёй (Чэнь Цзяцзюй)
1993 Шаардык мергенчи Рио Саэба "Шаардык мергенчи"
1993 Криминалдуу окуя Эдди Чан инспектору
1993 Суперполицейский 2/ "S" проектиси Кевин Чан Гакхёй (Чэнь Цзяцзюй)
1994 Кызуу чебер 2 Хуан Фэйхун
1995 Биринчи сокку
1995 Бронкстогу талаш Кьонг
1995 Громобой Chan Foh To

Alfred Tung

1996 Полициялык окуя:4 Биринчи сокку Кевин Чан Гакхёй (Чэнь Цзяцзюй)
1997 Мистер Крутой Жеки
1997 Күй, Голливуд, күй (камео)
1998 Мен киммин? Мен киммин
1998 Кымгуут убак Инспектор Ли
1998 Мулан Ли Шанг капитаны
1999 Мыкты Си Эн Чан
1999 Комедиянын падышасы (камео)
1999 Келечектин полициясы fisherman
2000 Шанхай түш маалы Чон Вонг
2001 Кокус тынчы Бак Йен
2001 Кымгуут убак 2 инспектор Ли
2002 Смокинг Джимми Тонг
2003 Шанхай баатырлары Чон Вонг
2003 Медальон Эдди Янг
2004 "Феникс" операциясы Mr. Chan (камео)
2004 Жер жүзүн 80 күндө Паспарту / Лау Шинь
2004 Хуаду хроникасы Lord of Armour

(камео) / aka The Huadu Chronicles: Blade of the Rose

2004 Жаңы полициялык окуя Кевин Чан Гакхёй (Чэнь Цзяцзюй)
2005 Миф Meнг И генералы
2006 Роб-Би-Гуд
2007 Кымгуут убак 3 Башкы инспекор Ли
2008 Тыюуу салынган падышалык Даос Лу Янь/Ху
2008 "Кунг-Фу панда" мультфильми Чебер Маймыл
2009 Синдзюктагы жаңжал Steelhead
2009 Жекини издөөдө aka Jackie Chan Kung Fu Master
2009 Кытайдын негизделиши (камео)
2010 Кошуна шпион Боб Хоу
2010 Чоң солдат Чоң солдат)
2010 Каратэ-бала Мистер Хан
2010 Силкбой тууралуу уламыш Кси Ронкун
2011 Шаолинь Ву Дао
2011 1911 Huang Xing
2011 Кунг-Фу панда 2 Чебер Маймыл
2012 Кудайдын жарактары 3: Кытай зодиагы Джеки Кондор «Азиялык куш»

Терс каармандарды ойноо[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Жеки Чан терс каарманды ойногон бир канча тасмалар бар:

  • Брюс Ли менен “Жин муштуму” ("Кулак ярости”) тасмасында Судзуки карате чеберинин алмаштыруучусу (1972);
  • Брюс Ли менен “Ажыдаардын чыгышы ” тасмасынын эпизодунда терс каармандын ролу (1973);
  • “Гонкогдогу чатак”(“Разборка в Гонконге”) тасмасында банданын жетекчисинин ролу (экинчи орундагы роль) (1973);
  • “Сюрприздин аягы жок” (“Сюрпризам нет конца”) тасмасында өлтүргүч аялдын (1975);
  • “Метеорлор-өлтүргүчтөр” (“Метеоры-убийцы”) тасмасында башкы терс каармандын ролу (1976).

Кийинчерээк батыш студияларынын сунушуна карабай, терс каармандарды ойногон эмес.

Коркуусу[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Кээ бир интервьюлорунда, Чан гидрофобиядан азап чегээрин айткан. Эл аралык каскадёрлор сыйлыгын ээси, кунг-фу чебери, жана жөн эле мыкты актёр, жакында, суудан коркоорун моюнга алды.

Тасма учурунан көз ирмемдер[түзөтүү | булагын түзөтүү]


"Ажыдаардын чыгышы" (1973)
"Кызуу чебер 2" (1994)
"Кымгуут убак 1" (1998)
"Бронкстогу талаш" (1995)
"Дөңгөлөгү бар тамактануу жайы" (1984)
"Кокус тынчы" (2001)
"Кудайдын жабдыктары" (1987)
"Кызуу чебер 1" (1978)
"Кымгуут убак 1" (1998)
"Мен киммин?" (1998)
"Коргоочу" (1985)
"Полициялык окуя 1" (1985)
"Шанхай баатырлары" (2003)
"Кызуу чебер 1" (1978)
"А" проектиси (1983)
"Алдамчылар"
"Мыкты" (1999)
"Биринчи сокку" (1995)




Колдонулган адабияттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • Jackie Chan, Jeff Yang. I Am Jackie Chan: My Life in Action. — Pan, 1999.
  • Renee Witterstaetter. Dying for Action. — Grand Central Publishing, 1997.
  • Curtis F. Wong, John R. Little. Inside Kung-Fu. — McGraw-Hill, 1998.
  • Darren F., Long B. Hong Kong Babylon. An Insider Guide to the Hollywood of the East. — L., 1997.
  • О. Ключарева. Джеки Чан. — Р-н/Д.: Феникс, 2004.

Интернеттеги шилтемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Жеки Чандын өмүр таржымалы
Жеки Чан
Жеки Чандын Орусиядагы официалдуу эмес сайты