Хадид Заха Мохаммад

Хадид Заха Мохаммад
	Хадид Заха Мохаммад
	англ. Zaha Hadid
Төрөлгөндөгү аты:	араб. زها حديد‎
Ишмердүүлүк тармагы:	архитектура
Туулган датасы:	31 -октябрь 1950
Туулган жери:	Багдад, Ирак
Жарандыгы:	Улуу Британия ; Ирак
Өлгөн датасы:	31 -март 2016 (65 жаш)
Өлгөн жери:	Майами, Флорида, АКШ
Атасы:	Мухаммад аль-Хадж Хусейн Хадид
Апасы:	Ваджиха аль-Сабунджи
Сыйлыктары:	Сыйлык Миеса ван дер Рохенин атынан аталган сыйлык.; Шейх Зайед көпүрөсү үчүн Австриянын мамлекеттик архитектура сыйлыгы.; Заманбап архитектура боюнча Европа Биримдигинин сыйлыгы (2003). ; Притцкер сыйлыгы (2004). ; Заха Хадид Forbes журналынын версиясы боюнча дүйнөдөгү эң күчтүү 100 аялдын тизмесине кирген (2008). ; Императордук сыйлык (2009).

Хадид Заха Мохаммад (1950-2016) - (араб. زها حديد, англис. Zaha Mohammad Hadid; 31-октябрь, 1950-жыл, Багдад, Ирак – 2016-жыл, 31-март, Майами, АКШ.) Араб тектүү ирак-британ архитектору жана дизайнери, деконструктивизмдин өкүлү. 2004-жылы ал тарыхта Прицкер сыйлыгына татыктуу болгон биринчи аял болуп калды. Британ империясынын орденинин Дайм командири (2012), Америка философиялык коомунун чет элдик мүчөсү (2013)^[1].

Guardian гезитинин каймана аныктамасына ылайык, Заха Хадид «архитектуралык геометрияны бошотуп, ага таптакыр жаңы экспрессивдүү окшоштук берген» «ийри сызык ханышасы». Анын негизги эмгектери: Лондон олимпиадасынын суу спорту борбору, АКШдагы Мичиган университетинин Улуу искусство музейи, Бакудагы Гейдар Алиев борбору жана Кытайдагы Гуанчжоу опера театры. Анын кээ бир долбоорлору өлгөндөн кийин, анын ичинде BRIT Awards 2017 статуэткасы көрсөтүлдү.

Өмүр баяны[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Заха Хадид 1950-жылы Багдадда (Ирак) орто бакубат үй-бүлөдө төрөлгөн. Анын атасы Мухаммад аль-Хаж Хусейн Хадид солчул-либералдык көз караштарды карманган жана Улуттук демократиялык социалисттик партиянын тең негиздөөчүлөрүнүн бири болгон. Анын апасы Важиха аль-Сабунжи мосулдук сүрөтчү болгон.

Заха алгач Бейруттагы Америка университетинде математиканы окуган. 1972-1977-жылдары Лондондогу Архитектуралык бирикмеде окуган. Эмгек жолун өзүнүн мугалими, атактуу голландиялык архитектор жана деконструктивист теоретик Рем Коолхаастын OMA бюросунда баштаган Заха Хадид 1979-жылы өзүнүн Zaha Hadid Architects архитектуралык фирмасын негиздеген.

Дээрлик өспүрүм кезинен бери Заха Хадид тынымсыз элестетип, көптөгөн долбоорлордун үстүндө иштеп келет: заказ боюнча да, жеке демилге боюнча да. Көптөгөн жылдар бою ал Темза дарыясынын үстүнө жашаган көпүрөнү (1976), Англиянын Лестер шаары үчүн тескери асман тиреген имаратты (1994) жана Гонконгдогу тоонун чокусунда клубду (1983) куруунун варианттарын сунуштайт.

Кардиффте (1994 - долбоор ишке ашпай калган), Огайодагы (1998) жана Римдеги (1999) заманбап искусство борборлорунда опера театрларын долбоорлойт. Бул жана башка долбоорлор ага абройлуу архитектуралык сынактарда жеңишти (биринчиси 1983-жылы Гонконгдо жеңип алган), кызыгууну, анан профессионалдар арасында популярдуулукту алып келди, бирок кагаз бетинде калды - көбүнчө кардарлардын аны стандарттуу эмес жана стандарттуу эмес кабыл алууну каалабагандыгынан улам. оригиналдуу дизайн.Акырындык менен Заха Хадид таанылат. Биринчи аяктаган иштеп чыгуулардын бири ууру бомбалоочу (1993) эске салган Vitra эмерек компаниясынын өрт өчүрүүчү бекети болгон.

Заха Хадид 2016-жылы 31-мартта (65 жашында) бронхиттен дарыланып жаткан Майамиде жүрөк оорусунан каза болгон^[2].

Имараттар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

2023 – Арка көпүрөсү, Чэнду, Кытай
2019 – алтын жылдыз түрүндөгү Пекин Дасин эл аралык аэропортунун биринчи терминалы
2018 – Capital Hill Residence, жеке ишкер Владислав Дорониндин үйү, Барвиха, Россия
2016 – Деңиз станциясы, Салерно, Италия
2015 – «Пересвет Плаза» бизнес борбору, Москва, Россия
2012 – Гейдар Алиев борбору, Баку, Азербайжан
2013 – Dongdaemun Design Plaza, Сеул, Түштүк Корея
2013 – Гонконг политехникалык университети, Кытай
2010-2014-жылдары – Марокконун Рабат шаарындагы театр долбоору
2011 – Опера театры, Гуанчжоу, Кытай
2011 – CMA CGM Tower, Марсель, Франция
2011 – Суу спорт борбору (Лондон), Англия
2010 – 21-кылымдын улуттук искусство музейи, Рим, Италия
2007 – Фуникулярдык станция, Австрия
2006 – Hotel Puerta America, Мадрид, Испания
2005 – BMW заводунун башкы кеңсеси, Лейпциг, Германия
2005 – Phæno илимий борбору, Вольфсбург, Германия
2005 – Кабель станциялары, Инсбрук, Австрия
2005 – Ordrupgaard Art Museum: жаңы канат, Копенгаген, Дания
2002 – трамплин Бергисель, Инсбрук, Австрия
2001 – Хоенхайм-Түндүк станциясы жана унаа паркы, Страсбург, Франция
1998 – Заманбап искусство борбору. Розентал Цинциннати, Огайо, АКШ
1994 – Vitra дизайнердик эмерек чыгаруучу өрт өчүрүүчү бекети, Weil am Rhein, Германия