2015

Википедия дан
2015-жыл‎»‎ барагынан багытталды)
Жылдар
2011 · 2012 · 2013 · 2014 2015 2016 · 2017 · 2018 · 2019
Онжылдык
1990-чу · 2000-чу2010-чу2020-чу · 2030-чу
Кылымдар
XX кылымXXI кылымXXII кылым
3- миң жылдык
XIX кылымXX кылымXXI кылымXXII кылымXXIII кылым
1990-чу 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
2000-чу 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
2010-чу 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
2020-чу 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
2030-чу 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039
2040-чу 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049
2050-чу 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059
2060-чу 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069
2070-чу 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079
2080-чу 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089
2090-чу 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099
2100-чу 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109
Хронологиялык жадыбал
Жылдар
2011 · 2012 · 2013 · 2014 2015 2016 · 2017 · 2018 · 2019
Онжылдык
1990-чу · 2000-чу2010-чу2020-чу · 2030-чу
Кылымдар
XX кылымXXI кылымXXII кылым
3- миң жылдык
XIX кылымXX кылымXXI кылымXXII кылымXXIII кылым
1990-чу 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
2000-чу 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
2010-чу 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
2020-чу 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029
2030-чу 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039
2040-чу 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049
2050-чу 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059
2060-чу 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069
2070-чу 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079
2080-чу 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089
2090-чу 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099
2100-чу 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109
Хронологиялык жадыбал

2015 (эки миң он бешинчи) жылгригорий календары боюнча бейшемби күнү башталат. Бул жыл биздин замандын 2015, 3-миңжылдыктын 15, ХХI кылымдын 15-жылы болуп эсептелинет.

Негизги окуялар[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Январь[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Февраль[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 3-февраль — Серджио Маттарелла Италиянын президент кызматына киришкен.
  • 4-февральТайвандын борбору болгон Тайбэй шаарынан алыс эмес жерде TransAsia компаниясынын ATR 72-600 учагы кыйрап, ичиндеги 58 адамдын 43ү каза болуп, 15и жаракат алган.
  • 414-февраль күндөрү — XXVII кышкы Универсиада (2-бөлүгү, Гранада, Испания)
  • 515-февраль — 65-Берлин эл аралык кинофестивалы.
  • 14-февральКопенгаген шаарында (Дания) атышуу болуп, жыйынтыгында 3 киши каза болгон жана 5 киши жаракат алган.
  • 18-февраль:
    • Грецияда президенттик шайлоо өтүп, Прокопис Павлопулос шайланат.
    • Молдованын өкмөт башчысы Кирилл Габурич болгон.
  • 19-февраль — египеттик аскерлер Ливиянын аймагына кирип, Ислам Мамлекети тобу басып алган Дерна шаарына чабуул коюшкан.
  • 19-февралдан1-мартка чейин — лыжа түрүндөгү спорт боюнча дүйнөлүк чемпионат өткөн (Фалун, Швеция).
  • 27-февраль — Москвада оппозиционер, Орусиянын Республикалык партиясынын төрагасы Борис Немцов өлтүрүлгөн.

Март[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 1-март:
    • Эстонияда парламенттик шайлоо өткөн.
    • Тажикистанда да парламенттик шайлоо болуп, анда жалгыз НДП партиясы беш пайыздык барьерден ашкан.
  • 4-март — Засядько атындагы шахтада (Донецк) авария болуп, 34 шахтёр каза болгон.
  • 11-мартКазан шаарында (Россия) ири соода борборунда өт чыгып, 17 адам каза болуп, 40 киши жаракат алган.
  • 17-март — Израилде кезексиз парламенттик шайлоо өткөн.
  • 18-мартТунистин борбор шаарындагы Бардо музейне террористтер кол салып, 20дан кем эмес адам мерт кеткен.
  • 20-март:
    • Абхазиянын жаңы өкмөт башчысы болуп Артур Миквабия дайындалган.
    • Йемендин Сана шаарында террористтер эки мечитти жардырышып, жыйынтыгында 137 адам каза болуп, 357 адам жаракат алышкан. Жардырууларды Ислам Мамлекети тобу өз моюнуна алган.
  • 24-март — Франциянын түштүгүндө A320 үлгүсүндөгү жүргүнчүлөр учагы кыйраган, ичинде болгон 150 адам тең каза болгон.
  • 29-март — Өзбекстанда президенттик шайлоо өтүп, жыйынтыгында мурдагы президент Ислам Каримов кайрадан жеңишке жеткен.

Апрель[түзөтүү | булагын түзөтүү]

SpaceX компаниясынын цехтеринин биринде
  • 2-апрель Кениянын Гарисса шаарындагы университетке «Аль-Шабааб» тобунун терррорчулары чабуул коюшкан, 148 адам өлгөн.
  • 5-апрель — оңдолуп жана жаңыртылган Чоң адрондук коллайдер ишке киришкен.
  • 14-апрельЖер Ортолук деңизде Ливиядан Италияга легалдуу эмес 550 мигрантты жеткирип бараткан кеме чөгүп кетип, 400дөн ашык адам каза болгон, алардын көбүн балдар түзгөн.
  • 19-апрель:
  • 2528-апрель — Непалда күчү 7,8 Mwге жеткен жер титирөө болгон.Зилзаладан 8699 киши каза болуп, 22 489 адам жаракат алышкан, 8 млн киши жабыр тарткан. Индияда 69 адам каза болуп, 270тей адам жарадар болсо, Кытайда 25 адам каза болуп, 117 киши жарадар болгон.
  • 26-апрель:
    • Казакстанда президенттик шайлоодо мурунку президент Нурсултан Назарбаев жеңишке жеткен.
    • Түндүк Кипрда президенттик шайлоонун 2-туру болуп, Мустафа Акынджи жеңген.
  • 27-апрель — америкалык SpaceX компаниясы космоско биринчи түркмөн спутнигин учурган.

Май[түзөтүү | булагын түзөтүү]

EXPO 2015 көргөзмөсүндөгү павильондордун бири
  • 7-май — Улуу Британияда парламенттик шайлоо болуп өтүп, Консервативдик партия жеңишке жеткен.
  • 8-май — Кыргызстан Евразиялык Экономикалык Биримдикке кошулат.
  • 9-май - Улуу Жеңиштин 70 жылдыгы болуп, Бишкекте аскердик парад өткөрүлгөн.
  • 1324-май күндөрү — 68-чи Канн кинофестивалы өткөн
  • 16-май:
  • Ислам мамлекети тобу Ирактын Рамади шаарын басып алуу менен Анбар провинциясына толук көзөмөл жүргүзө баштагн. Ирак өзүнүн алсыздыгын жарыялаган.
  • 1923-май күндөрү — юбилейдик 60-чы "Еврокөрүнүү" ыр конкурсу өткөн (Австрия). Конкурста Монс Сельмерлёв (Швеция) «Heroes»ыры менен жеңген.
  • 27-майШвейцариянын Цюрих шаарында ФИФАнын бир нече жогорку кызматты ээлеген чиновниктери камакка алынышкан.

Июнь[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 3-июнь — Латвияда президенттик шайлоо өтүп, мурдагы коргоо министри Раймондс Вейонис жеңген.
  • 1228-июнь күндөрү — Биринчи Европа оюндары өтөт (Баку, Азербайджан).
  • 18-июнь — Парламенттик шайлоо Данияда өткөн.

Июль[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 314-июль —XXVIII Жайкы Универсиада өткөн (Кванджу, Түштүк Корея).
  • 426-июль — 102-чи велокөпкүндүгү болгон Тур де Франс өткөн, Sky Team командасыны өкүлү Криса Фрума жеңишке жеткен.
  • 810-июль — VII БРИКС өлкөлөрүнүн саммити (Уфа, Орусия).
  • 910-июль — ШКУ(ШОС)нун өлкө башчыларынын 20-чы жолугушуусу өткөн(Уфа, Орусия).
  • 14-июль — НАСАнын «Жаңы горизонттор» аттуу космостук кемеси Плутон планетасынын жанынан өткөн.
  • 20-июль - Суруч шаарында (Турция) 32 адамдын өмүрүн алган теракт болгон.
Windows 10
  • 31-июлда — Эл Аралык Олимпиадалык комитет Пекинди 2022-жылы өтө турчу Кышкы Олимп оюндарын бекитти.

Август[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • 6-август - Египетте жаңы Суэц каналы ачылган.
  • 12-август — Кыргызстан ЕАЭБге толук кандуу мүчөсү болду.
  • 1215-август күндөрү — Тяньцзинь шаарында (Кытай) күйүүчү заттар сакталган кампада жарылуу болуп, 173 адам каза болсо, 800 адам жарадар болгон, 21 өртөчүргүч менен. Эки жарылуунун күчү тротил эквиваленти боюнча 3 жана 21 тоннаны түзүп, 95 адам дайынсыз жоголгон.
  • 13-августИрактын Багдад шаарында базарда жардыруу болуп, 80 адам өлгөн.
  • 17-август - Таиланддын борбору Бангкок шаарында 19 адамдын өмүрүн алган теракт болгон.
  • 2230-август күндөрү — Пекин шаарында жеңил атлетика боюнча дүйнөлүк чемпионат өтөт.
  • 2430-август күндөрү — 30-чу дзюдо боюнча дүйнөлүк чемпионат болуп өткөн (Астана, Казакстан).
  • 27-август — Грециянын тарыхында биринчи жолу аял премьер-министр болуп Василика Тану-Христофилу дайындалган.

Сентябрь[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Октябрь[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Ноябрь[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Декабрь[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Илим[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Ошондой эле караңыз: 2015-жыл илимде

Спорт[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Ошондой эле караңыз: 2015-жыл спортто

Жыл адамы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Time журналынын версиясы боюнча жыл адамы — Ангела Меркель, Германиянын канцлери.

Каза болгондор[түзөтүү | булагын түзөтүү]

Ошондой эле караңыз: 2015 жылы каза болгондордун тизмеси

Нобель сыйлыгы[түзөтүү | булагын түзөтүү]

  • Медицина жана физиология боюнча — Уильям Кэмпбелл жана Сатоси Омура — «Тоголок паразит курттар жаратуучу ооруларды айыктыруу үчүн жаңы методиканы иштеп чыккандыгы үчүн», Ту Юю — «Anopheles түрүндөгү чиркейлер тараткан безгек оорусуна каршы терапияны иштеп чыккандыгы үчүн» алышкан.
  • Физика боюнча — Такааки Кадзита жана Артур Макдональд — «Нейтриндик осцилляцияларды ачышкандыгы үчүн» бул сыйлыкка татыктуу болушкан.
  • Химия боюнча — Томас Линдаль, Азиз Санджар, Пол Модрич — «ДНКнын калыбына келүү жолун иштеп чыккандыгы үчүн» алышкан.
  • Адабият боюнча — Светлана Алексиевич — «Азыркы кездеги түйшүккө жана кайраттуулукка эстелик тууралуу эмгеги үчүн».
  • Тынчтык боюнча — Тунис мамлекеттик диалог квартетине — «2011-жылы болуп өткөн Жасмин революциясынан кийинки Тунистеги плюралисттик демократияны түзүүгө квартеттин зор салымдары үчүн».
  • Экономика боюнча — Энгус Дитон — «Керектөөнү, жакырчылыкты жана жетиштүүлүктү анализдеген иштери үчүн» берилген.

Тиркемелер[түзөтүү | булагын түзөтүү]